Chủ tịch Cuba Fidel Castro với các chiến sĩ đoàn Khe Sanh, quân giải phóng Trị Thiên Huế trong chuyến thăm vùng giải phóng Quảng Trị, ngày 15-9-1973_Ảnh: TTXVN

Mối quan hệ hữu nghị, thủy chung, trong sáng, mẫu mực, cao cả

Ngày 2-12-1960, Việt Nam và Cuba chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao, mở đầu cho mối quan hệ hữu nghị đặc biệt giữa hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước ở cách xa nhau nửa vòng Trái đất. Mối quan hệ tốt đẹp này đã được các lãnh tụ cách mạng tiền bối José Martí, Hồ Chí Minh, Fidel Castro, các thế hệ lãnh đạo cũng như nhân dân Việt Nam và Cuba dày công vun đắp, củng cố và phát triển lên tầm cao mới. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: “Việt Nam và Cuba cách xa nhau hàng vạn dặm, nhưng lòng nhân dân hai nước chúng ta thì rất gần gũi nhau như anh em một nhà”(1).

Nhìn lại chặng đường lịch sử, tình đoàn kết chiến đấu, sự ủng hộ mạnh mẽ của Cuba đối với cuộc cách mạng chính nghĩa của nhân dân Việt Nam được thể hiện không chỉ bằng những tuyên bố, những lời nói, mà còn qua những hành động cụ thể, thiết thực, cả về tinh thần và vật chất, “có một không hai trong lịch sử, là hình mẫu cao đẹp cần được xây dựng trong quan hệ quốc tế hiện đại”. Cuba là nước đi tiên phong và mạnh mẽ nhất trong phong trào thế giới ủng hộ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ với câu nói bất hủ đã đi vào lịch sử, thể hiện tình cảm ruột thịt, sự sẵn sàng hy sinh, sẻ chia với người đồng chí, anh em Việt Nam: “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình!” trong cuộc mít-tinh tại Quảng trường cách mạng José Martí ở La Habana ngày 2-1-1966, nhân kỷ niệm ngày Cách mạng Cuba thành công và chào mừng Hội nghị Đoàn kết Á - Phi - Mỹ La-tinh.

Trong bối cảnh cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân Việt Nam vô cùng khó khăn, gian khổ, nhà lãnh đạo cao nhất của Cuba Fidel Castro đã biến những chuyến công du nước ngoài thành cơ hội vận động chính phủ và nhân dân các nước đoàn kết, ủng hộ Việt Nam. Hơn thế, trong những cuộc tuần hành quần chúng ở Cuba thể hiện tình đoàn kết với Việt Nam luôn có sự xuất hiện, đồng hành của ông. Cuba đã phát động nhiều phong trào quần chúng rộng rãi ủng hộ Việt Nam thông qua các cuộc mít-tinh, hội thảo, nói chuyện, thi tìm hiểu về Việt Nam; lập các tổ nghiên cứu chuyên đề về Việt Nam tại các trường đại học, cơ quan, xí nghiệp, đơn vị quân đội... Hằng ngày, Đài Tiếng nói Cuba dành 6 tiếng phát thanh bằng tiếng Anh để nhân dân Mỹ hiểu rõ về cuộc chiến tranh phi nghĩa của Mỹ ở Việt Nam. Nhiều đường phố, trường học, nhà máy, công viên, khu phố, cơ sở… ở Cuba mang tên Việt Nam, như: Trường Tiểu học Tio Hồ (Trường Tiểu học Bác Hồ), Trường Tiểu học Võ Thị Thắng, đường Nguyễn Văn Trỗi (ở La Habana), làng Bến Tre (tỉnh Artemisa), sân vận động Nguyễn Văn Trỗi (tỉnh Guantánamo)...; ngay cả một số người dân Cuba cũng có tên tiếng Việt là Hà Nội... Cuba trở thành biểu tượng và đi đầu trong phong trào nhân dân thế giới đoàn kết, ủng hộ sự nghiệp đấu tranh chính nghĩa của Việt Nam, giành thắng lợi hoàn toàn, thống nhất đất nước.

Về chính trị, Cuba là nước Mỹ La-tinh đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, là nước đầu tiên trên thế giới công nhận Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam (tháng 12-1961) và thành lập Ủy ban toàn quốc đoàn kết với nhân dân miền Nam Việt Nam (tháng 9-1963) với hệ thống tổ chức từ Trung ương tới cơ sở - tiền thân của Hội Hữu nghị Cuba - Việt Nam sau này. Cuba cũng là một trong những nước đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Chính phủ Cách mạng lâm thời miền Nam Việt Nam, đồng thời đặt Đại sứ quán trong vùng giải phóng miền Nam Việt Nam tại tỉnh Tây Ninh (tháng 7-1967); tạo điều kiện để Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam thành lập Cơ quan đại diện ở La Habana với quy chế ngoại giao, cung cấp mọi phương tiện cho hoạt động của Cơ quan đại diện (trụ sở, xe cộ, kinh phí hoạt động và nhân sự).

Tuy vẫn phải đối mặt với vô vàn khó khăn, nhưng Cuba đã dành cho Việt Nam sự giúp đỡ quý báu, hiệu quả thông qua giáo dục, đào tạo nhân lực, viện trợ đường, thuốc men, phương tiện y tế, vật tư, một số thiết bị quân sự đặc chủng và 10 công trình xây dựng ở miền Bắc, nâng cấp đường Trường Sơn, khu vực Quảng Trị - Thừa Thiên Huế, phục vụ vận chuyển vũ khí, khí tài nặng cho chiến trường miền Nam… Điển hình, năm 1972, Cuba đã cử một đội y tế sang giúp Việt Nam; hai con tàu El Jigue và Imias đã mang hàng viện trợ cho Việt Nam tại cảng Hải Phòng. Hơn 1.000 kỹ sư, kỹ thuật viên, công nhân Cuba cùng toàn bộ trang thiết bị, máy móc, nguyên vật liệu cần thiết đã sát cánh cùng công nhân Việt Nam xây dựng 5 công trình. Sau chuyến thăm lịch sử của nhà lãnh đạo Cuba Fidel Castro đến Quảng Trị, năm 1974, Cuba đã giúp Việt Nam xây dựng Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam - Cuba tại Đồng Hới. Chính phủ Cuba đã tặng bộ đội Trường Sơn một dàn xe, máy làm đường hiện đại, đồng bộ với tổng giá trị 6 triệu USD; đồng thời cử một lực lượng kỹ sư, công nhân kỹ thuật bậc cao sang giúp ta làm đường, đưa cán bộ kỹ thuật của ta sang Cuba đào tạo. Những cán bộ này trở thành lực lượng hạt nhân của các đơn vị thuộc Bộ Tư lệnh Trường Sơn triển khai xây dựng đường cơ bản Đông Trường Sơn… Ngày 30-4-1975, ngay sau khi nghe tin Việt Nam hoàn toàn giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, Chủ tịch Cuba Fidel Castro đã đến Đại sứ quán Việt Nam tại La Habana để chúc mừng. Ông đặc biệt vui mừng và khẳng định đây không chỉ là thắng lợi vĩ đại của nhân dân Việt Nam, mà còn là thắng lợi của nhân dân Cuba và toàn thế giới. Cuộc diễu hành ngày 1-5-1975 do Chủ tịch Cuba Fidel Castro dẫn đầu tại Quảng trường cách mạng José Martí đã trở thành cuộc diễu hành khổng lồ chào mừng thắng lợi của cách mạng Việt Nam.

Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch nước Cộng hòa Cuba Miguel Díaz-Canel tại phiên họp đặc biệt của Quốc hội Cuba, tháng 4-2023_Ảnh: TTXVN

Sau năm 1975, đúng như tuyên bố của Chủ tịch Cuba Fidel Castro: “Trong hòa bình, Cuba sẵn sàng đổ mồ hôi để góp phần xây dựng lại Việt Nam mười lần to đẹp hơn như Chủ tịch Hồ Chí Minh hằng mong muốn”(2), Cuba tiếp tục duy trì hợp tác giúp đỡ Việt Nam về khoa học - công nghệ; viện trợ xây dựng Nhà máy đường Tây Ninh, cung cấp các giống cây trồng và tham gia việc thẩm định nhiều công trình xây dựng, phát triển ở Việt Nam… Trong những thời điểm tình hình quốc tế, khu vực phức tạp, Cuba kiên định lập trường nguyên tắc cách mạng, ủng hộ Việt Nam tự vệ chống xâm lược. Tình đoàn kết và sự ủng hộ quý báu của những người đồng chí, anh em Cuba đã góp phần to lớn trong việc tăng cường thế và lực cho cách mạng Việt Nam vào thời điểm quyết định trên cả ba mặt trận kinh tế, chính trị và ngoại giao; là nguồn cổ vũ mạnh mẽ đối với Việt Nam trong cuộc đấu tranh cách mạng của dân tộc. Trong suốt những năm 80 của thế kỷ XX, Cuba cùng Việt Nam chống chính sách bao vây, cấm vận của Mỹ… Trong nhiều năm, Cuba tặng Việt Nam 1 vạn tấn đường mỗi năm, tài trợ toàn bộ chi phí đối với rất nhiều hoạt động của ta, như tất cả các đoàn Việt Nam sang thăm Cuba, các cuộc gặp gỡ ở Cuba của ta với thanh niên, sinh viên Mỹ... Trong đại dịch COVID-19 vừa qua, Cuba đã cử chuyên gia y tế sang giúp Việt Nam, cung cấp hàng nghìn liều vaccine phòng, chống dịch bệnh COVID-19 và sẵn sàng hợp tác sản xuất vaccine Abdala với Việt Nam.

Có thể nói, tình đoàn kết chiến đấu, sự ủng hộ và giúp đỡ hết lòng của Chủ tịch Cuba Fidel Castro cũng như nhân dân Cuba đối với Việt Nam có một không hai trong lịch sử, là hình mẫu cao đẹp trong quan hệ quốc tế hiện đại.

Về phía Việt Nam, Chính phủ và nhân dân Việt Nam luôn coi việc đoàn kết, giúp đỡ Cuba là tình cảm, trách nhiệm và nghĩa vụ quốc tế xuất phát từ truyền thống, đạo lý của dân tộc và là sự tri ân sâu sắc trước những ủng hộ, giúp đỡ trong sáng, vô bờ mà Cuba đã dành cho Việt Nam. Theo đó, Việt Nam đã chia sẻ kinh nghiệm thắng lợi của chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc chống xâm lược; hỗ trợ phần nào giúp Cuba vượt qua những thời điểm khó khăn nhất, chia sẻ kinh nghiệm về xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội, hội nhập quốc tế; hợp tác giúp Cuba sản xuất lúa, gạo và phát triển lương thực (Dự án lúa gạo hộ gia đình, Chương trình hợp tác phát triển sản xuất lương thực giai đoạn 2010 - 2015 và giai đoạn 2018 - 2022, Dự án hợp tác phát triển sản xuất lúa gạo giai đoạn 2019 - 2023). Điều quan trọng hơn, các dự án này đã giúp nông dân Cuba tiếp thu và làm chủ được kỹ thuật canh tác lúa nước nhằm đạt được mục tiêu của Cuba là tự cung, tự cấp lương thực… Việt Nam cũng cung cấp gạo cho Cuba từ 300.000 - 400.000 tấn/năm. Ngoài ra, Việt Nam thúc đẩy hợp tác với Cuba trong lĩnh vực thương mại, dầu khí, viễn thông và nhiều lĩnh vực đầu tư khác.

Về chính trị, hai nước thường xuyên trao đổi nhiều chuyến thăm cấp cao lẫn nhau. Nổi bật là các chuyến thăm Việt Nam của Chủ tịch Raul Castro (tháng 7-2012), Chủ tịch Quốc hội Esteban Lazo (tháng 6-2017); chuyến thăm và dự các hoạt động kỷ niệm 45 năm lãnh tụ Fidel Castro thăm Việt Nam và tỉnh Quảng Trị của Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch thứ nhất Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng Salvador Valdes Mesa (tháng 9-2018); chuyến thăm hữu nghị chính thức Việt Nam của Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng Miguel Mario Diaz Canel Bermudez (tháng 11-2018)… Về phía Việt Nam có các chuyến thăm Cuba của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (tháng 4-2012); Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng (tháng 3-2014); Chủ tịch nước Trương Tấn Sang (tháng 9-2015); Chủ tịch nước Trần Đại Quang (tháng 10-2016); chuyến thăm để dự lễ tang lãnh tụ Cuba Fidel Castro của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân (tháng 11-2016); chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (tháng 3-2018)…; gần đây nhất là chuyến thăm Cuba của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ (tháng 4-2023).

Đại sứ Việt Nam tại Cuba Lê Thanh Tùng và Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản và Chủ tịch Cuba Miguel Díaz-Canel tại buổi lễ kỷ niệm 50 năm lãnh tụ Fidel Castro thăm Việt Nam_Ảnh: TTXVN

Cuối năm 2017, Việt Nam đã quyết định xóa toàn bộ các khoản nợ chính phủ của Cuba với Việt Nam (trị giá 143,7 triệu USD), nhân chuyến thăm Cuba cấp Nhà nước của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (tháng 3-2018). Trong chuyến thăm, Việt Nam đã tặng Cuba 5.000 tấn gạo, phê duyệt dự án hỗ trợ Cuba sản xuất lúa, gạo giai đoạn 2018 - 2022. Hai bên ra Tuyên bố chung và ký kết 23 văn kiện, trong đó có 4 hợp đồng kinh tế. Ngày 1-4-2020, Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Cuba chính thức có hiệu lực. Tháng 9-2021, hai nước đã ký kết các văn kiện hợp tác giữa các bộ, ngành, bao gồm: Kế hoạch hành động triển khai Chương trình nghị sự kinh tế trung hạn giai đoạn 2021 - 2025; Bản ghi nhớ hợp tác trong lĩnh vực y tế; Kế hoạch thực hiện dự án hỗ trợ ngành nuôi trồng thủy sản Cuba giai đoạn III; Chương trình hợp tác giai đoạn 2022 - 2023 giữa hai Bộ Tư pháp; Bản ghi nhớ về kế hoạch hợp tác trong lĩnh vực an ninh mạng và một số thỏa thuận, bản ghi nhớ của doanh nghiệp hai nước trong lĩnh vực năng lượng và du lịch. Hiện nay, Việt Nam là nước đầu tư lớn nhất khu vực châu Á - châu Đại Dương tại Cuba.

Tình cảm đoàn kết và sự ủng hộ của Việt Nam đối với Cuba luôn được thể hiện nhất quán và mạnh mẽ thông qua phát biểu của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, cũng như lập trường của Việt Nam trên các diễn đàn quốc tế. Mới đây nhất, chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ (tháng 4-2023), sau khi Cuba tổ chức Tổng tuyển cử thành công Quốc hội khóa X, nhiệm kỳ 2023 - 2028 và hoàn tất quá trình kiện toàn Ban lãnh đạo Nhà nước và Chính phủ mới, đã thể hiện tình cảm, sự quan tâm đặc biệt và sự cổ vũ lớn của Việt Nam đối với đất nước anh em Cuba. Trong khuôn khổ chuyến thăm, ngày 22-4-2023, tại trụ sở chính quyền tỉnh Santiago De Cuba, hai bên đã ký kết Bản ghi nhớ về việc thiết lập quan hệ hữu nghị giữa hai tỉnh Quảng Trị và Holguín, mở ra hướng hợp tác mới trên các lĩnh vực mà hai tỉnh cùng quan tâm và có lợi thế. Trước đó, tại Kỳ họp thứ 37 của Ủy ban Liên Chính phủ Việt Nam - Cuba năm 2019, Thứ trưởng Bộ Y tế Cuba Marcia Cobas Ruiz và Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Trị Hoàng Nam đã ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác về lĩnh vực y tế giữa tỉnh Quảng Trị và nước Cộng hòa Cuba nhằm thiết lập chiến lược hợp tác toàn diện trong lĩnh vực y tế giữa hai nước Việt Nam - Cuba cũng như giữa tỉnh Quảng Trị với Cuba.

Trong lĩnh vực quốc phòng, hoạt động đối ngoại quốc phòng được hai nước đẩy mạnh với những nội dung, phương thức hợp tác phù hợp, thực chất, hiệu quả hơn thông qua chuyến thăm cấp cao của lãnh đạo quân đội hai nước. Theo đó, hai nước tích cực triển khai Thỏa thuận phát triển hợp tác quốc phòng, Kế hoạch hợp tác quốc phòng giai đoạn 2014 - 2016 và giai đoạn 2017 - 2019, xây dựng hồ sơ về 60 năm lịch sử quan hệ quốc phòng Việt Nam - Cuba. Bên cạnh đó, hai nước duy trì trao đổi đoàn các cấp nhằm chia sẻ kinh nghiệm trên các lĩnh vực, nhất là xây dựng quân đội vững mạnh, tăng cường hợp tác công nghiệp quốc phòng, đưa lĩnh vực này trở thành trụ cột trong quan hệ quốc phòng song phương; trao đổi kinh nghiệm bảo quản vũ khí, trang bị, phục hồi nhiên liệu cho các loại tên lửa phòng không, sử dụng nhiên liệu cho máy bay, chế tạo và sử dụng máy bay không người lái, quản lý vùng trời, chỉ huy tác chiến phòng không, phòng thủ, bảo vệ biển, đảo…

Trong lĩnh vực ngoại giao đa phương, hai nước duy trì quan hệ hợp tác và ủng hộ lẫn nhau tại các tổ chức quốc tế và diễn đàn đa phương, nhất là tại Liên hợp quốc và Phong trào Không liên kết nhằm bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng, nâng cao uy tín và vị thế của mỗi nước; đồng thời, đóng góp tích cực vào cuộc đấu tranh chung vì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở hai khu vực và trên thế giới. Việt Nam ủng hộ Cuba ứng cử vào Hội đồng Nhân quyền của Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2021 - 2023, tích cực hỗ trợ Cuba ký kết Hiệp ước thân thiện và hợp tác với Đông Nam Á (tháng 11-2020), nhất quán ủng hộ việc chấm dứt bao vây, cấm vận chống Cuba. Cuba ủng hộ Việt Nam ứng cử vai trò Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020 - 2021.

Biểu tượng của tình đoàn kết quốc tế thủy chung, trong sáng

Phó Chủ tịch Uỷ ban Trung ương MTTQ Việt Nam Nguyễn Hữu Dũng cùng Đoàn Đại biểu cấp cao Uỷ ban Bảo vệ Cách mạng Cuba do Ủy viên Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Ủy viên Hội đồng Nhà nước, Chủ tịch Ủy ban bảo vệ Cách mạng Cuba Gerardo Hernandez Nordelo làm trưởng đoàn đã đến dâng hoa tại Công viên Fidel ở TP. Đông Hà, tỉnh Quảng Trị tháng 5/2023.

Tròn nửa thế kỷ qua, chuyến thăm vùng giải phóng Quảng Trị của Chủ tịch Cuba Fidel Castro ngày 15-9-1973 vẫn vẹn nguyên những dấu ấn sâu đậm không chỉ trên lĩnh vực ngoại giao, mà còn cả trong cuộc sống của nhiều người dân Việt Nam. Trong trái tim của người dân Việt Nam, Chủ tịch Cuba Fidel Castro là biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, tinh thần quật khởi và khát vọng vươn tới tự do, hạnh phúc, là biểu tượng của tình cảm gắn bó thân thiết với nhân dân Việt Nam. Bất chấp hiểm nguy, sự có mặt của Chủ tịch Cuba Fidel Castro tại vùng đất lửa Quảng Trị đã mang đến cho nhân dân Việt Nam tình đoàn kết, sự ủng hộ quý báu của đất nước và nhân dân Cuba - biểu tượng cao cả của tình đoàn kết quốc tế thủy chung, trong sáng, sự cổ vũ, động viên to lớn đối với cuộc đấu tranh chính nghĩa vô cùng gian khổ, ác liệt của nhân dân Việt Nam.

Ngày 15-9-1973, tại Cứ điểm 241 ở Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị diễn ra cuộc mít-tinh với sự có mặt của một “vị khách đặc biệt”: lãnh tụ Cuba Fidel Castro. Cuộc mít-tinh diễn ra trong một hoàn cảnh đặc biệt. Tại Cứ điểm 241 (còn gọi “căn cứ Carol”), nơi từng là trận địa pháo còn ngổn ngang xác xe tăng, đạn pháo và nồng mùi thuốc súng, Chủ tịch Cuba Fidel Castro phất cao lá cờ của Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam, lá cờ bách chiến bách thắng lấp lánh huân chương của đoàn Khe Sanh, Quân giải phóng Trị Thiên Huế, dõng dạc hô vang: “Các đồng chí hãy mang lá cờ bách chiến bách thắng này cắm giữa Sài Gòn”. Câu nói ấy đã đi vào lịch sử, là nguồn động viên, cổ vũ to lớn, tạo thêm động lực, sức mạnh cho cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, giành độc lập dân tộc, thống nhất nước nhà của nhân dân Việt Nam.

Đoàn Đại biểu cấp cao Uỷ ban Bảo vệ Cách mạng Cuba dâng hương và ghi sổ lưu niệm tại Thành Cổ Quảng Trị

Không chỉ vậy, nhắc đến chuyến thăm Quảng Trị của Chủ tịch Cuba Fidel Castro, không thể không nhắc đến những hành động, nghĩa cử cao đẹp của Chủ tịch Cuba Fidel Castro đã đi vào trái tim, tâm hồn người dân Việt Nam, đặc biệt người dân vùng đất lửa Quảng Trị. Trong chuyến thăm Quảng Trị, Chủ tịch Cuba Fidel Castro vượt qua Dốc Miếu, nơi có hàng rào điện tử McNamara để đến thăm Đông Hà, rồi ngược lên Đường 9 và đến Khu Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam ở huyện Cam Lộ, nơi chỉ cách căn cứ quân sự của Mỹ hơn 10 cây số. Đến gần cầu Đông Hà, đoàn xe dừng lại, Chủ tịch Cuba Fidel Castro xuống xe, đi bộ để chào, bắt tay người dân Việt Nam bằng những cử chỉ thân thương, gần gũi. Cho đến bây giờ, rất nhiều nhân chứng lịch sử của ngày ấy may mắn được đón tiếp, được gặp mặt Chủ tịch Cuba Fidel Castro, được gặp “ông Tây phe Ta” vẫn không quên được khoảnh khắc vui mừng lúc ấy.

Di tích quốc gia Cứ điểm 241 ngày ấy nay là thôn Tân Phú, xã Cam Thành đã được phủ xanh bằng những cây cao su, tràm, hồ tiêu. Con đường từ Đường 9 dẫn đến Cứ điểm 241 cũng đã mở rộng; hai bên đường nhà dân san sát, xây dựng khang trang. Một vùng đất từng bị hoang tàn bởi chiến tranh nay đã có nhiều đổi thay tươi đẹp. Bệnh viện đa khoa Đồng Hới được xây dựng năm 1974, ngay sau chuyến thăm, vẫn đang hằng ngày chữa bệnh cho người dân Quảng Trị như một cột mốc tin yêu của mối tình hữu nghị đặc biệt giữa hai quốc gia. Khách sạn Thắng Lợi, đường Trường Sơn, cầu Đakrông… và nhiều công trình khác như những dấu ấn Cuba trên đất nước Việt Nam, dấu ấn của một tình hữu nghị, thủy chung, trong sáng, vô tư và vô cùng cao cả. Tại trung tâm thành phố Đông Hà ngày nay, Công viên Fidel Castro đã được xây dựng, trở thành công trình văn hóa mang ý nghĩa lịch sử, là tình cảm đặc biệt của người dân Quảng Trị tri ân sự ủng hộ của Chủ tịch Cuba Fidel Castro đối với nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

Phó Chủ tịch Uỷ ban Trung ương MTTQ Việt Nam Nguyễn Hữu Dũng cùng Đoàn Đại biểu cấp cao Uỷ ban Bảo vệ Cách mạng Cuba thăm quan tại di tích Khu trụ sở Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt Nam tại thị trấn Cam Lộ, huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị

Chuyến thăm lịch sử của Chủ tịch Cuba Fidel Castro tới Việt Nam cách đây vừa tròn 50 năm tại đất lửa Quảng Trị đã trở thành sự kiện có ý nghĩa chính trị sâu sắc. Tình cảm sâu sắc của Chủ tịch Cuba Fidel Castro đối với Việt Nam không chỉ thể hiện qua gần một trăm bài phát biểu trước công chúng, mà còn được thể hiện qua những gì ông đã bày tỏ trong các cuộc tiếp xúc với lãnh đạo và nhân dân Việt Nam. Hình ảnh của Chủ tịch Cuba Fidel Castro trong bộ quân phục màu xanh ô liu giữa các chiến sĩ quân giải phóng trên Cứ điểm 241, phất cao lá cờ của Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam cùng với câu nói bất hủ “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình” đã đi vào lịch sử của hai dân tộc Việt Nam - Cuba, trở thành biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, của tình đoàn kết Việt Nam - Cuba thủy chung, trong sáng, của phong trào quốc tế đoàn kết và ủng hộ cuộc đấu tranh chính nghĩa của nhân dân Việt Nam. Sự ủng hộ, sẻ chia của Cuba cũng như của bạn bè quốc tế luôn là động lực quan trọng với mỗi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Cho đến nay, quan hệ đoàn kết, hữu nghị và hợp tác đó vẫn không hề thay đổi, là một mối quan hệ đặc biệt, không có tiền lệ, là hình mẫu của quan hệ quốc tế.

Ngày nay, trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam luôn kề vai sát cánh cùng Cuba, như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: “Lý tưởng của chúng ta đã hòa quyện vào nhau và trái tim của chúng ta đã đập cùng một nhịp”(3). “Hai dân tộc đã luôn kề vai sát cánh trong cuộc đấu tranh vì độc lập, tự do và ngày nay luôn sát cánh bên nhau vững bước trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa ở mỗi nước. Đây thực sự là mối quan hệ hữu nghị, đoàn kết anh em, trước sau như một, mối quan hệ đã trở thành biểu tượng của thời đại, là tài sản vô giá mà hai Đảng và nhân dân hai nước Việt Nam - Cuba luôn giữ gìn, bảo vệ, vun đắp và truyền tiếp cho các thế hệ mai sau”(4)./.

--------------------------

(1) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t. 15, tr. 179
(2) Thu Phương: “Đưa quan hệ đặc biệt Việt Nam-Cuba sang giai đoạn phát triển mới”, Trang Thông tin đối ngoại, ngày 27-9-2022, https://ttdn.vn/nghien-cuu-trao-doi/su-kien-binh-luan/dua-quan-he-dac-biet-viet-nam-cuba-sang-giai-doan-phat-trien-moi-67169
(3) Chương trình nghệ thuật đặc biệt kỷ niệm 60 năm thành lập Ủy ban Cuba đoàn kết với miền Nam Việt Nam, Trang web báo Quân đội Nhân dân, ngày 23-4-2023, https://www.qdnd.vn/van-hoa/doi-song/chuong-trinh-nghe-thuat-dac-biet-ky-niem-60-nam-thanh-lap-uy-ban-cuba-doan-ket-voi-mien-nam-viet-nam-726008
(4) “Tổng Bí thư dự và phát biểu tại cuộc gặp thế hệ trẻ Việt Nam - Cuba”, Báo Thế giới và Việt Nam, ngày 30-3-2018, https://baoquocte.vn/tong-bi-thu-du-va-phat-bieu-tai-cuoc-gap-the-he-tre-viet-nam-cuba-68744.html

Theo Tạp chí Cộng sản