Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu

Đây là lần đầu tiên Thủ tướng Phạm Minh Chính trả lời chất vấn trước Quốc hội. Tuy nhiên, đây cũng là thông lệ từ các nhiệm kỳ trước. Ở kỳ họp cuối năm, Thủ tướng sẽ là thành viên Chính phủ cuối cùng đăng đàn trước khi kết thúc hoạt động chất vấn của kỳ họp.

Trước đó, Quốc hội đã tiến hành chất vấn các Bộ trưởng: Nguyễn Thanh Long, Đào Ngọc Dung, Nguyễn Kim Sơn, Nguyễn Chí Dũng về 4 nhóm vấn đề: y tế; lao động, thương binh và xã hội; giáo dục và đào tạo; kế hoạch và đầu tư.

Tôn vinh, tri ân những nỗ lực, đóng góp của các tầng lớp Nhân dân trong công cuộc phòng chống dịch

Phát biểu trước Quốc hội, đồng bào và cử tri cả nước, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, qua đại dịch đã khẳng định những kết quả đáng trân trọng trên các lĩnh vực mà đất nước ta đã đạt được. Ngược lại, cũng bộc lộ nhiều hạn chế, yếu kém, bất cập có tính hệ thống của nhiều ngành, nhiều cấp. Nhưng theo Thủ tướng, trong “nguy” có “cơ”, tạo ra áp lực và là động lực để các cấp, các ngành, các địa phương, người dân, doanh nghiệp phải tiếp tục đổi mới tư duy và hành động để thích ứng với tình hình mới, góp phần thực hiện thắng lợi các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ đã đề ra.

Qua thảo luận của Quốc hội và thực tiễn thời gian qua cho thấy, càng trong khó khăn, thử thách, tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng-  tài sản vô giá của đất nước- càng được khẳng định, phát huy mạnh mẽ, nhất là nghĩa đồng bào, tình đồng chí, sự yêu thương, đùm bọc và sức mạnh của ý chí, tinh thần vượt khó vươn lên của Nhân dân ta được thể hiện đậm đà, sâu sắc trong những ngày tháng gian khó phòng, chống đại dịch theo lời kêu gọi của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Chính phủ, Thủ tướng xin chia sẻ, cảm thông sâu sắc với đồng bào, đồng chí về những mất mát, tổn thất về tinh thần, vật chất, nhất là với những gia đình mất người thân do dịch Covid-19.

Chúng ta tôn vinh, tri ân, cảm ơn và đánh giá rất cao những nỗ lực, đóng góp của các tầng lớp Nhân dân; sự cống hiến to lớn, hy sinh quên mình của các lực lượng tuyến đầu, nhất là ngành y tế và cán bộ, chiến sỹ quân đội, công an, đội ngũ cán bộ cơ sở, các tổ công tác cộng đồng, các nhóm thiện nguyện trong phòng, chống dịch, bảo vệ tính mạng và sức khỏe của Nhân dân. Chính phủ đề nghị các cơ quan chức năng đề xuất, khen thưởng bậc cao đối với các tổ chức, cá nhân có thành tích xuất sắc trong phòng, chống dịch vừa qua.

Tình hình kinh tế- xã hội tháng 10 chuyển biến tích cực

Ảnh: Quang Khánh

Trong tháng 10 và những ngày đầu tháng 11, các cấp, các ngành, các địa phương tiếp tục thực hiện quyết liệt công tác phòng, chống dịch bệnh, đặc biệt là đổi mới về tư duy, phương pháp và cách thức tổ chức phòng, chống dịch theo phương châm thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19, đồng thời tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, thực hiện lộ trình từng bước mở cửa nền kinh tế; nhờ đó tình hình KT - XH tháng 10 chuyển biến tích cực và có nhiều điểm khởi sắc hơn so với tháng trước. 

Kinh tế vĩ mô tiếp tục được duy trì ổn định, các cân đối lớn được bảo đảm, lạm phát được kiểm soát ở mức thấp. Dư nợ tín dụng 10 tháng tăng trên 8,7%; tỷ giá, lãi suất ổn định, dự trữ ngoại hối được củng cố. Xuất khẩu tháng 10 tăng 6,4% và xuất siêu 2,85 tỷ USD; ước 10 tháng xuất siêu 160 triệu USD. Thu hút vốn FDI 10 tháng đạt trên 20 tỷ USD, tăng 15,8% so với cùng kỳ; số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới tăng trở lại. Thu ngân sách nhà nước (NSNN) đạt khoảng 91% dự toán năm, tăng 5,5% so với cùng kỳ. Sản xuất công nghiệp phục hồi khá; khu vực nông nghiệp phát triển ổn định; khu vực dịch vụ phục hồi khá nhanh. Nhiều địa phương nỗ lực vươn lên mạnh mẽ trong phục hồi, phát triển KT - XH gắn với kiểm soát dịch bệnh.

Công tác bảo đảm an sinh xã hội và chăm lo đời sống người dân tiếp tục được các cấp, các ngành, các địa phương chú trọng. Tích cực triển khai các chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động. Các lĩnh vực văn hóa, xã hội, môi trường, cải cách hành chính, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tiếp tục được quan tâm chỉ đạo và có những chuyển biến tích cực, góp phần củng cố niềm tin của Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước.

Tuy nhiên, như nhiều vị đại biểu Quốc hội đã nêu, chúng ta còn rất nhiều khó khăn, thách thức cả trước mắt và lâu dài. Tình hình kinh tế vĩ mô còn tiềm ẩn rủi ro; sức ép lạm phát tăng. Sản xuất kinh doanh trong nhiều lĩnh vực còn rất khó khăn, nhất là du lịch, lưu trú, vận tải...; số doanh nghiệp ngừng hoạt động, giải thể còn lớn. Tình trạng thiếu lao động cục bộ và đứt gãy một số chuỗi sản xuất, cung ứng cần sự nỗ lực rất lớn để khắc phục. Lao động, việc làm, đời sống tinh thần, vật chất của một bộ phận người dân tiếp tục bị ảnh hưởng nặng nề...

Trong những tháng cuối năm 2021, Chính phủ tập trung chỉ đạo tiếp tục thực hiện đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra theo các Nghị quyết, Kết luận của Đảng, Quốc hội, Chính phủ; đang khẩn trương hoàn thiện, trình cấp có thẩm quyền Chiến lược tổng thể phòng, chống dịch và Chương trình phục hồi và phát triển KT - XH. Đặc biệt là đẩy nhanh tốc độ bao phủ tiêm vắc-xin trên toàn quốc; chủ động chuẩn bị thuốc điều trị; tập trung phòng, chống, kiểm soát dịch bệnh để phát triển KT - XH. Tiếp tục thực hiện kịp thời, hiệu quả các chính sách hỗ trợ người dân, doanh nghiệp. Quyết liệt tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho sản xuất kinh doanh; cơ bản không để cản trở, ách tắc trong vận chuyển hành khách, lưu thông hàng hóa; nỗ lực phấn đấu đạt mức cao nhất các chỉ tiêu kế hoạch năm 2021 và tạo thuận lợi cho triển khai thực hiện kế hoạch năm 2022 và những năm tiếp theo.

Về quốc phòng, an ninh, đối ngoại: Trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt, tình hình dịch bệnh và an ninh biên giới, biển đảo diễn biến phức tạp, trong khi đó các thế lực thù địch, phản động vẫn tiếp tục chống phá quyết liệt, chúng ta vẫn tập trung củng cố quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền và lợi ích quốc gia - dân tộc, không để bị động, bất ngờ trước mọi tình huống; đặc biệt phải giữ vững ổn định chính trị để phát triển KT - XH trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp; đồng thời chú trọng bảo đảm trật tự, an toàn xã hội và cuộc sống bình yên cho Nhân dân.

Công tác đối ngoại, hội nhập quốc tế được lãnh đạo Đảng, Nhà nước đặc biệt quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo theo tinh thần "trong ấm, ngoài êm" và đạt được kết quả quan trọng trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, nhất là ngoại giao vaccine. Tăng cường, củng cố các mối quan hệ hợp tác đa phương, song phương; duy trì môi trường hòa bình, ổn định, hợp tác cho phát triển; đồng thời chủ động tham gia xử lý hiệu quả những thách thức mang tính toàn cầu, nhất là các vấn đề bảo đảm an ninh khu vực, phòng, chống dịch bệnh, thiên tai và ứng phó biến đổi khí hậu. Tích cực thực hiện các chương trình, sáng kiến, dự án phát triển xanh, thích ứng biến đổi khí hậu, nhất là ở đồng bằng sông Cửu Long, miền Trung, Tây Nguyên và miền núi phía Bắc, được nhiều quốc gia, đối tác và cộng đồng quốc tế đánh giá cao và chia sẻ, cam kết ủng hộ, giúp đỡ trong thời gian tới.

Nghị quyết số 128/NQ-CP đã được thực tiễn chứng minh là phù hợp, kịp thời

Ảnh: Quang Khánh

Về định hướng chiến lược tổng thể phòng, chống dịch Covid-19: Thủ tướng nêu rõ, sau hơn 1 tháng triển khai, Nghị quyết số 128/NQ-CP về thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19 đã được thực tiễn chứng minh là phù hợp, kịp thời và đang được các cấp, các ngành, cộng đồng doanh nghiệp và người dân tích cực triển khai thực hiện.

Thủ tướng cho biết, chúng ta đã đẩy mạnh nhập khẩu và thực hiện chiến dịch tiêm vaccine phòng dịch lớn nhất từ trước tới nay trên toàn quốc; có lộ trình từng bước tiêm vaccine cho trẻ em; đồng thời tích cực chuyển giao công nghệ nghiên cứu, sản xuất vaccine trong nước.

Đồng thời, tích cực thiết lập hệ thống trạm y tế lưu động, bệnh viện hồi sức, chăm sóc, điều trị; số ca tử vong tiếp tục được kiểm soát ở mức thấp. Tuy còn có nhiều ổ dịch xuất hiện, nhưng trạng thái bình thường mới dần được thiết lập ở tất cả các địa phương trên cả nước, tạo thuận lợi cho phục hồi và phát triển KT- XH, thực hiện kiểm soát rủi ro.

Theo dự báo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đại dịch Covid-19 có thể còn tiếp tục kéo dài trên toàn cầu với khả năng xuất hiện các biến chủng mới. Trong công tác phòng, chống dịch bệnh và phục hồi, phát triển KT- XH, chúng ta vận dụng phương châm và triết lý hành động của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Dĩ bất biến, ứng vạn biến”. Điều bất biến là đặt mục tiêu cao nhất là bảo vệ tính mạng, sức khỏe của nhân dân; ứng vạn biến là trong điều kiện diễn biến của dịch bệnh có phương pháp và cách tổ chức phòng, chống dịch và phục hồi, phát triển KTXH phù hợp, hiệu quả. Thực hiện lộ trình mở cửa nền kinh tế gắn với bảo đảm an toàn dịch bệnh; cùng với việc khẩn trương hoàn thiện, trình cấp có thẩm quyền Chiến lược tổng thể phòng, chống dịch CCovid-19, Chính phủ yêu cầu các cấp, các ngành, các địa phương tập trung thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau đây:

Thứ nhất, chuyển đổi tư duy, phương pháp, biện pháp, tổ chức thực hiện từ quản lý không Covid-19 (Zero COVID) sang quản lý rủi ro, giảm thiểu tử vong; thực hiện tốt Nghị quyết số 128/NQ-CP quy định tạm thời “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19”; kịp thời nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung những nội dung chưa phù hợp; bảo đảm sự chỉ đạo nhất quán, tập trung, xuyên suốt từ Trung ương đến địa phương.

Thứ hai, tập trung thực hiện tốt các biện pháp phòng, chống dịch được đúc rút trong thời gian vừa qua. Tuyệt đối không lơ là, chủ quan. Tập trung bố trí nguồn lực và có kế hoạch cụ thể để nâng cao năng lực hệ thống y tế, nhất là y tế dự phòng, y tế cơ sở từ nay đến hết năm 2022. Tiếp tục thực hiện hiệu quả Chiến lược vaccine đầy đủ, nhanh nhất để tiêm sớm nhất cho người dân; phấn đấu đến hết năm 2021 tiêm 2 mũi đạt tỷ lệ bao phủ 100% cho các đối tượng cần thiết theo quy định.

Thứ ba, rà soát, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách huy động nguồn lực cho phòng, chống dịch, thúc đẩy xã hội hóa, kết hợp công tư; tiếp tục đổi mới công tác đào tạo nhân lực đáp ứng yêu cầu phòng, chống dịch và có chính sách đặc thù phù hợp cho cán bộ, nhân viên y tế và các lực lượng tuyến đầu phòng, chống dịch.

Thứ tư, tiếp tục phát huy vai trò trung tâm, chủ thể của người dân, doanh nghiệp trong chủ động tổ chức phòng, chống dịch và sản xuất kinh doanh, bảo đảm giao thông vận tải, lưu thông hàng hóa, không để xảy ra ách tắc cục bộ.

Thứ năm, đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin; tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền, góp phần tạo đồng thuận, củng cố niềm tin cho Nhân dân trong phòng, chống dịch và phục hồi, phát triển KT - XH.

Triển khai nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ người dân gặp khó khăn

Về bảo đảm an sinh xã hội, hỗ trợ người dân, người lao động bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19: Thủ tướng nêu rõ, triển khai các Nghị quyết, Kết luận của Đảng, Quốc hội, Chính phủ đã chỉ đạo tập trung triển khai nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ người dân, người lao động, người sử dụng lao động. Các cơ chế, chính sách này và sự chia sẻ của toàn xã hội đã góp phần hỗ trợ thiết thực, hiệu quả cho người dân, người lao động vượt qua khó khăn, ổn định đời sống, bảo đảm an toàn và sẵn sàng tham gia trở lại các hoạt động KT - XH.

Tuy nhiên, việc triển khai nhiệm vụ này vẫn còn những hạn chế, bất cập, như nhiều vị đại biểu Quốc hội đã nêu.

Thời gian tới, Chính phủ tập trung chỉ đạo các cấp, các ngành khẩn trương khắc phục bằng được những hạn chế, bất cập; tiếp tục rà soát, thực hiện đồng bộ các giải pháp để hỗ trợ kịp thời, hiệu quả, thiết thực cho người dân gặp khó khăn, đặc biệt là các cháu bị mồ côi do dịch Covid-19; củng cố hệ thống an sinh xã hội dựa trên 3 trụ cột chính là phòng ngừa, giảm thiểu và khắc phục rủi ro.

Tiếp tục thực hiện tốt các chính sách hỗ trợ hiện hành; đồng thời rà soát, hoàn thiện, báo cáo cấp có thẩm quyền một số cơ chế, chính sách hỗ trợ phù hợp cho những nhóm đối tượng khó khăn nhất.

Chú trọng thực hiện các chính sách người có công, trợ giúp xã hội, tạo việc làm, giảm nghèo bền vững và các chương trình mục tiêu quốc gia, giải quyết kịp thời các chế độ bảo hiểm xã hội cho người lao động…

Ưu tiên bố trí nguồn NSNN và huy động các nguồn lực xã hội để góp phần thực hiện mục tiêu nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho Nhân dân, nhất là người dân bị tác động tiêu cực của dịch bệnh.

Tập trung ưu tiên hỗ trợ đối tượng bị ảnh hưởng lớn bởi dịch Covid-19

Về các chính sách, giải pháp hỗ trợ phục hồi và phát triển KT - XH, Thủ tướng nhấn mạnh gắn với thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19: Thực hiện các Nghị quyết, Kết luận của Đảng, Quốc hội, Chính phủ đã tập trung chỉ đạo các cấp, các ngành, các địa phương nỗ lực huy động mọi nguồn lực, triển khai thực hiện hiệu quả các cơ chế, chính sách hỗ trợ người dân, doanh nghiệp gặp khó khăn, nhất là những đối tượng chịu ảnh hưởng trực tiếp, nặng nề do dịch Covid-19, góp phần quan trọng trong việc duy trì, phát triển năng lực sản xuất kinh doanh phù hợp, như nhiều vị đại biểu Quốc hội đã đánh giá.

Hiện nay, nhiều quốc gia, đối tác lớn về thương mại, đầu tư của ta đang trên đà phục hồi mạnh mẽ. Đây vừa là cơ hội thuận lợi để thúc đẩy phục hồi và phát triển KT - XH, nhưng cũng vừa là thách thức lớn về nguy cơ tụt hậu, lỡ nhịp với xu hướng phục hồi của kinh tế thế giới nếu chúng ta không có những quyết sách, giải pháp linh hoạt, phù hợp, kịp thời, hiệu quả.

Thủ tướng cho biết, hiện Chính phủ đang nghiên cứu, đề xuất cấp có thẩm quyền điều chỉnh phù hợp, linh hoạt các chính sách tiền tệ, tài khóa dựa trên nền tảng kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát ở mức thấp, các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm, nợ công được kiểm soát chặt chẽ để hỗ trợ phục hồi và phát triển KT - XH.

Thực hiện Kết luận của Trung ương, Chính phủ đang tập trung chỉ đạo hoàn thiện, báo cáo cấp có thẩm quyền dự thảo Chương trình phục hồi và phát triển KT - XH, trong đó phân tích, đánh giá kỹ, lựa chọn phù hợp các công cụ, chính sách hỗ trợ, huy động nguồn lực và đánh giá tác động, ảnh hưởng trên các lĩnh vực để trình Quốc hội xem xét.

Phương châm đặt ra là hỗ trợ đúng, kịp thời, khả thi, hiệu quả; gắn kết hài hòa giữa cắt giảm thủ tục hành chính, hỗ trợ về cơ chế, chính sách và hỗ trợ về nguồn lực tài chính; bảo đảm nhất quán mục tiêu giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn.

"Yêu cầu đặt ra là phải có những chủ trương, quyết sách đúng đắn, phù hợp và các cơ chế, chính sách hỗ trợ, kích thích với quy mô đủ lớn, phạm vi và thời gian phù hợp. Đối tượng hỗ trợ tập trung vào người dân, người lao động, doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh, nhất là trong những ngành, lĩnh vực quan trọng bị ảnh hưởng lớn bởi dịch Covid-19 với thứ tự ưu tiên, mức độ hỗ trợ, lộ trình phù hợp, khả thi, hiệu quả". Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh.

Bảo đảm thu hút đủ nguồn cung lao động đáp ứng yêu cầu sản xuất kinh doanh

Trả lời làm rõ về các giải pháp phục hồi thị trường lao động mà các đại biểu Quốc hội nêu, Thủ tướng cho biết, đại dịch Covid-19 bùng phát lần thứ 4 đã ảnh hưởng nặng nề đến tình hình lao động, việc làm trong nhiều ngành, lĩnh vực. Tỷ lệ lao động thiếu việc, thất nghiệp tăng cao. Một lượng lớn người dân, người lao động trở về quê dẫn đến những vấn đề xã hội và tình trạng thiếu hụt lao động cục bộ, nhất là tại các địa phương vùng kinh tế trọng điểm phía Nam sau khi nới lỏng giãn cách xã hội và từng bước mở cửa nền kinh tế.

Chỉ rõ thực tế này, Thủ tướng cho biết, thời gian tới, Chính phủ tập trung chỉ đạo các cấp, các ngành, đặc biệt là các địa phương phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp, người lao động thực hiện mọi biện pháp cần thiết để trước mắt, trong thời gian từ nay đến cuối năm 2021 và đầu năm 2022, bảo đảm thu hút đủ nguồn cung lao động đáp ứng yêu cầu sản xuất kinh doanh trên địa bàn, nhất là tại các khu kinh tế, khu công nghiệp, khu công nghệ cao trong thời gian sớm nhất gắn với bảo đảm an toàn dịch bệnh.

Chủ động ưu tiên tiêm vaccine, thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch tại chỗ; có giải pháp hỗ trợ phù hợp người lao động đối với các khoản chi phí đi lại, ăn ở, sinh hoạt trong thời gian đầu.

"Về lâu dài, triển khai thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp phục hồi và phát triển thị trường lao động. Đẩy mạnh, xây dựng, phát triển nhà ở cho người lao động, công nhân, nhất là tại các khu công nghiệp, khu kinh tế. Thực hiện hiệu quả các chương trình hỗ trợ đào tạo, đào tạo lại lao động", Thủ tướng nhấn mạnh. 

Về vấn đề nhiều người người lao động về quê trong thời điểm dịch bệnh, Chính phủ chỉ đạo phân tích, đánh giá kỹ để tìm hiểu nguyên nhân, có giải pháp cụ thể, trước mắt và căn cơ, lâu dài, bảo đảm các điều kiện cần thiết để ổn định đời sống, việc làm cho người lao động; nhanh chóng kiểm soát tình hình dịch chuyển lao động, Thủ tướng thông tin thêm.

Xây dựng, ban hành kế hoạch thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi

Về phát triển KT- XH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, Thủ tướng khẳng định, chính sách dân tộc có vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc ta, là một yếu tố mang tính quyết định góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Trong thời gian qua, hệ thống các chính sách dân tộc đã hình thành tương đối toàn diện để hỗ trợ thúc đẩy phát triển KT- XH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi và đã góp phần quan trọng nâng cao đời sống của đồng bào và cải thiện tình hình KT- XH trên địa bàn.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện đã bộc lộ những hạn chế, bất cập cần được tập trung khắc phục; thực trạng điều kiện sống của đồng bào dân tộc thiểu số vẫn còn khoảng cách khá xa so với mặt bằng chung của cả nước, như một số vị đại biểu Quốc hội đã nêu.

Trước tình hình đó, thực hiện chủ trương của Bộ Chính trị về công tác dân tộc trong tình hình mới, Chính phủ đã trình Quốc hội ban hành Nghị quyết phê duyệt Đề án tổng thể phát triển KT- XH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, trong đó lần đầu tiên xây dựng riêng Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT- XH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định phê duyệt Chương trình giai đoạn 2021 -2025. Tuy nhiên, việc triển khai Nghị quyết của Quốc hội và phê duyệt Chương trình này còn chậm.

Vấn đề này có nguyên nhân do phạm vi rộng, tính chất đặc thù phức tạp, liên quan đến nhiều ngành, lĩnh vực, nhiều cơ quan, địa phương... trong khi đó quá trình chuẩn bị chưa kỹ lưỡng, chưa thực sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các cơ quan liên quan.

Chính phủ đã yêu cầu nghiêm túc chấn chỉnh, rút kinh nghiệm; khẩn trương tổ chức triển khai thực hiện, đưa các cơ chế, chính sách của Chương trình vào thực tiễn cuộc sống, phát huy hiệu quả trong vùng đồng bào dân tộc, miền núi.

Từ nay đến cuối năm 2021, Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương liên quan khẩn trương xây dựng, ban hành kế hoạch thực hiện Chương trình; xác định phương án và thực hiện phân bổ vốn ngân sách nhà nước năm 2021, năm 2022.

Ngay trong năm 2021, ban hành đủ các quy định, hướng dẫn cụ thể về cơ chế quản lý, tổ chức thực hiện, chính sách tín dụng ưu đãi và nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn ngân sách nhà nước để làm cơ sở thực hiện Chương trình.

Tiếp tục rà soát, hoàn thiện các cơ chế, chính sách liên quan trên các lĩnh vực, bảo đảm sự tích hợp, thống nhất với các nội dung của Chương trình.

5 giải pháp phát triển hạ tầng...

ĐBQH Vương Thị Hương (Hà Giang) chất vấn

 Là đại biểu đầu tiên nêu câu hỏi, ĐBQH Vương Thị Hương (Hà Giang) đề nghị Thủ tướng cho biết giải pháp phát triển kết cấu hạ tầng trong thời gian tới?

Theo Thủ tướng Phạm Minh Chính, về phát triển hạ tầng và giải pháp trong thời gian tới, đây cũng là một vấn đề lớn thời gian vừa qua. Hạ tầng ở đây bao gồm hạ tầng cứng, hạ tầng mềm, hạ tầng kinh tế xã hội như hạ tầng y tế, hạ tầng giáo dục và gần đây là hạ tầng về chống biến đổi khí hậu... Đó là những vấn đề liên quan đến hạ tầng đặt ra cho đất nước trong giai đoạn hiện nay.

Về giải pháp để phát triển hạ tầng thì trước hết cần phải tổng kết, rà soát lại công tác triển khai, thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước thời gian vừa qua xem chúng ta đã làm được gì, chưa làm được gì, nguyên nhân khách quan, chủ quan ở đâu, để trên cơ sở đó xây dựng chiến lược quy hoạch để phát triển hạ tầng cho phù hợp. Và quy hoạch này phải gắn với quy hoạch phát triển kinh tế xã hội, gắn với chủ trương, đường lối của Đảng đã được Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đề ra.

Thứ nhất là phải hoàn thiện thể chế, các quy định, quy trình liên quan đến phát triển hạ tầng xem còn gì vướng mắc, còn cần phải bổ sung, hoàn thiện để có hành lang pháp lý đủ mạnh, đủ điều kiện để phát triển hạ tầng. “Điều gì thuộc cầm quyền của chính quyền địa phương thì chính quyền địa phương làm, phần nào thuộc thẩm quyền của Chính phủ thì Chính phủ phải lo. Còn những vấn đề vượt thẩm quyền thì Chính phủ cũng phải đề xuất với các cấp có thẩm quyền và Quốc hội để ban hành đầy đủ, từng bước hoàn thiện thể chế,” Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu.

Thứ hai cần phải phân tích tại sao giải ngân đầu tư công chậm trễ, nguyên nhân từ đâu? Câu chuyện này có nguyên nhân của Trung ương và của địa phương, chứ không phải chỉ nguyên nhân đến từ một phía. Thế nhưng, theo Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ yếu là do con người, vì vậy phải tiếp tục đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong phát triển hạ tầng.

Thứ ba là nguồn vốn, thời gian tới cần tiếp tục hoàn thiện để huy động mọi nguồn lực đầu tư phát triển hạ tầng, bao gồm cả nguồn lực Nhà nước mà cả nguồn lực của tư nhân, lấy nguồn lực của Nhà nước làm vốn mồi dẫn dắt và kích hoạt mọi nguồn lực xã hội để tập trung cho đầu tư hạ tầng.

Thứ tư, tiếp tục đưa công nghệ vào phát triển hạ tầng nhằm đáp ứng các yêu cầu với mục tiêu: nâng cao chất lượng, giảm giá thành.

Thứ năm, chúng ta cần phải tính đến chính là nhiệm vụ, giải pháp quản trị để làm sao không lãng phí, chống tiêu cực, công khai, minh bạch trong quá trình phát triển hạ tầng.

Chính phủ sẽ rà soát, đánh giá lại các chính sách hỗ trợ người dân

ĐBQH Nguyễn Thị Thu Hà (Quảng Ninh) chất vấn. Ảnh: Quang Khánh

Đưa ra câu hỏi chất vấn Thủ tướng, ĐBQH Nguyễn Thị Thu Hà (Quảng Ninh), trước diễn biến phức tạp, khó lường của đại dịch phi 19, Chính phủ đã chủ động chỉ đạo, điều hành thực hiện đồng bộ, hiệu quả, kịp thời ban hành nhiều chính sách hỗ trợ người dân và doanh nghiệp. Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng các chính sách và việc thực hiện chính sách hỗ trợ người dân, người lao động thời gian qua còn nhiều bất cập khi Thủ tướng cho biết những giải pháp để khắc phục tình trạng này và sắp tới sẽ có thêm những chính sách hỗ trợ nào?

Theo Thủ tướng Phạm Minh Chính, việc thực hiện các chính sách hỗ trợ thời gian qua rất tích cực, nhất là sau khi Quốc hội ban hành Nghị quyết 30 tạo hành lang pháp lý rất quan trọng để cho Chính phủ, các cơ quan có liên quan tiếp tục đề xuất các chính sách và chủ động chính sách theo thẩm quyền. Nhưng, đúng như ý kiến của đại biểu, Thủ tướng thẳng thắn thừa nhận "còn nhiều bất cập".

Thời gian tới, Thủ tướng nhấn mạnh, Chính phủ và các đơn vị liên quan sẽ rà soát, đánh giá lại các chính sách "đã thực hiện cái gì được, cái gì chưa được, nguyên nhân từ đâu". Trên cơ sở đó chúng ta rà soát đối tượng, phạm vi, mức độ, từ đó làm căn cứ định ra chính sách hỗ trợ phù hợp, hiệu quả, tránh trục lợi chính sách, bỏ sót.

3 trụ cột để phòng chống dịch: Cách ly nhanh; xét nghiệm khoa học; điều trị từ sớm, từ xa

ĐBQH Ma Thị Thúy (Tuyên Quang) chất vấn. Ảnh: Quang Khánh

ĐBQH Ma Thị Thúy (Tuyên Quang) đặt vấn đề, đến nay tình hình dịch bệnh cơ bản được kiểm soát nhưng phải đối mặt với nhiều khó khăn thách thức. Nước ta đã chuyển sang thích ứng linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh. Đây là cách làm đúng, bước đầu có hiệu quả, phù hợp với thông lệ quốc tế. Đề nghị Thủ tướng cho biết chương trình hành động ứng phó với dịch Covid-19 trong thời gian tới là gì?

Thủ tướng Phạm Minh Chính trả lời, dịch bệnh Covid-19 không chỉ ảnh hưởng đến Việt Nam mà trên toàn thế giới. Vừa qua, sau hai năm thực hiện chống dịch, Việt Nam đã rút ra nhiều bài học kinh nghiệm. "Chúng ta có trả giá, có cái chưa được, qua chống dịch đã rút được nhiều kinh nghiệm và dần thích ứng, hiểu được dịch bệnh này", Thủ tướng nói.

Từ đó Chính phủ đã đưa ra được các trụ cột để phòng chống dịch, như: Cách ly nhanh chóng, hẹp nhất, nhanh nhất có thể; về xét nghiệm, virus nhìn không thấy, nếm không được, ngửi không được, nên phải xét nghiệm trên cơ sở đảm bảo khoa học, tiết kiệm, hiệu quả, an toàn; về điều trị thì phải từ sớm, từ xa, từ cơ sở để ngăn chặn bệnh nhân chuyển nặng, giảm tử vong.

Trên cơ sở 3 trụ cột này, Chính phủ đã hình thành công thức chống dịch, đầu tiên là 5K, rồi 5K + vaccine, sau đó cộng thêm thuốc điều trị, công nghệ và đề cao ý thức người dân...

Theo Thủ tướng, "chúng ta đã tạm hình thành lý thuyết chống dịch". Ông nói vừa qua ông ra nước ngoài, lãnh đạo các nước cũng có trao đổi về vấn đề này và thấy quá trình chống dịch dù chưa tổng kết "nhưng có bài bản". "Trên cơ sở đó, chúng ta mạnh dạn và tự tin mở cửa", Thủ tướng nói.

Thủ tướng nói, dịch bệnh cũng làm bộc lộ yếu kém là y tế dự phòng và y tế cơ sở, nên cần phải củng cố.

"Vấn đề quan trọng nhất, lo nhất là nguồn nhân lực. Chúng ta có thể dành tiền mua trang thiết bị có thể nhanh, sớm được nhưng đào tạo nguồn nhân lực ngành y phải mất nhiều năm. Vì vậy, sắp tới cần tập trung cho đào tạo nhân lực. Đồng thời có chính sách thu hút nguồn nhân lực được đào tạo này xuống cơ sở", Thủ tướng nói.

Muốn tạo ra sinh kế, cần gỡ nút thắt hạ tầng

ĐBQH Nguyễn Thị Quyên Thanh (Vĩnh Long) chất vấn

Đưa ra câu hỏi chất vấn, ĐBQH Nguyễn Thị Quyên Thanh (Vĩnh Long), từ đầu tháng 11 đến này, tình hình Covid-19 có diễn biến phức tạp tại 13 tỉnh, thành đồng bằng sông Cửu Long, nhất là sau làn sóng người lao động di chuyển về quê từ các thành phố lớn. Từ thực tế này, các cấp, các ngành, các địa phương đã quyết liệt vào cuộc, nỗ lực khống chế dịch bệnh bảo vệ sức khỏe của người dân. Cùng với đó là áp lực khả năng về an sinh xã hội, an ninh trật tự. Xin Thủ tướng cho biết giải pháp, cũng như các gói hỗ trợ của Chính phủ đối với các tỉnh và trong thời gian tới những quyết sách nào của Thủ tướng về chính sách phát triển, cơ chế điều phối vùng, liên vùng đối với cac tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long. Giúp các tỉnh phát huy thế mạnh của vùng, để kinh tế của vùng thực sự là cơ sở, là nền tảng và người dân sẽ an cư lạc nghiệp trên chính mảnh đất của mình. 

Thủ tướng Phạm Minh Chính trả lời chất vấn

Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng, dich chuyển lao động là hiện tượng bình thường trong kinh tế thị trường, nhưng thời gian qua không bình thường ở chỗ quản lý Nhà nước còn có sơ hở, nên khi người lao động dịch chuyển đã gây áp lực cho các địa phương. TVậy áp lực này giải quyết như thế nào? Theo Thủ tướng, đầu tiên, Trung ương và địa phương phải phối hợp, xem xét lại năng lực y tế. Chính phủ, Bộ Y tế và các Bộ ngành liên quan như bộ Tài chính, Kế hoạch Đầu tư nghiên cứu giải pháp nâng cao năng lực y tế cho các tỉnh này.

Thứ hai, tăng cường năng lực cung cấp vaccine. Thực tế, vaccine ít nên nên phải ưu tiên cho các đối tượng, các địa bàn phức tạp, nên đồng bằng sông Cửu Long lúc đầu cũng chưa được ưu tiên nhiều. Khi các tỉnh như TP. Hồ Chí Minh, miền Đông đã cơ bản khống chế được dịch  thì chuyện vaccine về cho khu vực đồng bằng sông Cửu Long.

Thứ ba, an sinh xã hội. Vừa qua, Chính phủ đã có các chính sách giúp các tỉnh giải quyết khó khăn.

Thứ tư, kêu gọi sự hỗ trợ của các thành phần kinh tế khác để giảm áp lực cho đồng bằng sông Cửu Long. Quyết sách căn cơ là tạo công ăn việc làm, sinh kế cho người dân. Muốn làm được thì phải giải quyết nút thắt về hạ tầng. Cần chú ý gỡ nút thắt bao gồm giao thông đường bộ, trong đó có đường cao tốc, giao thông thủy nội địa; chống biến đổi khí hậu (theo đánh giá mới nhất, đồng bằng sông Cửu Long không chỉ bị nước biển dâng cao mà còn bị sụt lún, nên chỉ khắc phục được những vấn đề này thì mới ổn định); và hạ tầng y tế, giáo dục.

Vừa qua Chính phủ có Nghị quyết 120 về phát triển bền vững đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu. "Chính phủ đang suy nghĩ cơ chế để xin ý kiến cấp có thẩm quyền, phát triển căn cơ hạ tầng cho đồng bằng sông Cửu Long. Từ đó mới có doanh nghiệp về đầu tư, tạo công ăn việc làm, tạo sinh kế cho người dân. Khi người dân có công ăn việc làm thì yên tâm ở quê", Thủ tướng cho hay.

Lấy người dân là trung tâm, là chủ thể trong phòng, chống dịch

ĐBQH Trịnh Xuân An (Đồng Nai) chất vấn. Ảnh: Quang Khánh

Chất vấn Thủ tướng, ĐBQH Trịnh Xuân An (Đồng Nai) cho rằng, gắn với phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, trạng thái bình thường mới đã được thiết lập một số địa phương. Vậy, với vai trò là người đứng đầu Chính phủ, người tổng chỉ huy thời gian qua, Thủ tướng có thể khái quát và tổng kết rút ra những bài học kinh nghiệm gì cả về lý luận và thực tiễn để định hướng cho công tác lãnh đạo, chỉ đạo đáp ứng nhu cầu xây dựng và phát triển đất nước ta trong thời gian tới?

Trả lời vấn đề này, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, kinh nghiệm thứ nhất là chúng ta có cách tiếp cận toàn dân, lấy người dân là trung tâm, là chủ thể trong phòng, chống dịch. Đây là một kinh nghiệm hay đã tổng kết được và từ đó triển khai các chính sách, định hướng đến người dân nhưng ngược lại người dân cũng phải tham gia vào công tác phòng, chống dịch một cách tích cực, chủ động. Trên thực tế vừa qua khi dịch bùng phát mạnh ở TP. Hồ Chí Minh, chúng ta đã triển khai ngay mô hình mỗi xã, phường, thị trấn là một pháo đài nhưng vẫn có một số nơi lại hiểu pháo đài này như lô cốt và bao vây lại. Đó là cách hiểu sai, gây ra ách tắc.

Bên cạnh đó thời gian qua chúng ta đã huy động được tinh thần đại đoàn kết dân tộc. Năm ngoái khi mà tình hình căng thẳng, Chính phủ cũng đề xuất Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng ra lời kêu gọi và năm nay khi tình hình dịch bùng phát mạnh ở TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam, Tổng Bí thư cũng ra lời kêu gọi. Lời kêu gọi này như lời hiệu triệu và chúng ta sẵn có cái tinh thần đại đoàn kết dân tộc. Chúng ta huy động được sức mạnh đại đoàn kết dân tộc vào phòng, chống dịch.

Ngoài ra, theo Thủ tướng, chúng ta còn ứng phó rất linh hoạt vì đây là việc làm không có tiền lệ. Ví dụ như chúng ta thấy được năng lực y tế của cơ sở yếu thì ngay lập tức điều động quân đội và công an hỗ trợ. Đây cũng là một bài học và chúng ta xây dựng một lúc hơn 500 trạm xá di động ở TP. Hồ Chí Minh.

Tuy nhiên, Thủ tướng cũng lưu ý, khi chúng ta chưa đủ vaccine, chúng ta thực hiện các biện pháp hành chính để ngăn chặn dịch bệnh thì an sinh xã hội là điều phải quan tâm. Công tác này phải đầu tư vì có vai trò hết sức quan trọng trong điều kiện phòng, chống dịch, để cho người dân yên tâm tham gia phòng, chống dịch tốt hơn.

Một kinh nghiệm nữa theo Thủ tướng là chúng ta huy động được sự giúp đỡ từ quốc tế. Khi thiếu vaccine, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã rất nỗ lực giao dịch bằng trực tiếp và trực tuyến, kêu gọi hỗ trợ vaccine vì vaccine là vũ khí rất quan trọng để ngăn chặn dịch bệnh. Bên cạnh đó cũng theo chỉ đạo từ năm 2020 là sản xuất vaccine trong nước thì hiện nay quá trình này vẫn đang được thúc đẩy rất tích cực.

Tuy nhiên, Thủ tướng cũng lưu ý, về quản lý nhà nước thì các thủ tục hành chính sao cho nhanh gọn và giảm thủ tục hành chính theo Nghị quyết số: 30/2021/QH15 của Quốc hội đã cho phép. Nhưng về mặt chuyên môn có hai Hội đồng độc lập là Hội đồng đạo đức và Hội đồng cấp phép, bởi sản xuất vaccine thì vấn đề an toàn là rất quan trọng, và hiện nay vấn đề này còn một số vướng mắc trong thực tế, Thủ tướng cho biết.

Để phục hồi kinh tế, phải nâng cao năng lực y tế

ĐBQH Nguyễn Lâm Thành (Thái Nguyên) chất vấn

ĐBQH Nguyễn Lâm Thành (Thái Nguyên) cho rằng, tại phiên họp đầu tiên của Chính phủ nhiệm kỳ Khoá XV, Thủ tướng ra thông điệp thông điệp: “Xây dựng Chính phủ đổi mới, liêm chính, kỷ cương, hành động, hiệu quả vì nhân dân phục vụ”. Cử tri và nhân dân rất hoan nghênh tin tưởng và kỳ vọng vào Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, đặc biệt qua đợt dịch Covid-19 vừa qua thấy rõ điều này. Xin Thủ tướng cho biết có định hướng, giải pháp triển khai các biện pháp thực hiện thành công mục tiêu to lớn như thông điệp trên như thế nào?

Trả lời câu hỏi của đại biểu, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhận định, đây cũng chính là nội dung đại biểu thảo luận nhiều trong những phiên qua.

Thứ nhất, phải duy trì thực hiện những những công việc, những nhiệm vụ chính trị một cách thường xuyên.

Thứ hai, phải thực hiện hiệu qủa chương trình phục hồi kinh tế, đấy chính là đột phá. Chính phủ đang tích cực phối hợp với cơ quan của Quốc hội xây dựng chương trình này. Chương trình này theo định hướng gồm: Một là phải nâng cao năng lực y tế vì quý III.2021 tăng trưởng âm sở dĩ là vì chúng ta phải thực hiện các biện pháp hành chính chống dịch. Vì vậy, chương trình phục hồi kinh tế thì chương trình đầu tiên là nâng cao năng lực y tế. Ở đây có 2 cái quan trọng là năng lực y tế dự phòng và năng lực y tế cơ sở. Hai là phải xây dựng quỹ cho phòng chống dịch và quỹ an sinh xã hội. Việc lập quỹ thì vẫn theo luật pháp nhưng được chủ động hơn trong sử dụng. Ba là tập trung cho con người, hỗ trợ con người, đặc biệt là an sinh xã hội vì con người là vốn quý nhất, như Đại hội Đảng 13 xác định nêu rõ phát huy giá trị con người, con người vừa là trung tâm vừa là chủ thể, động lực, mục tiêu của sự phát triển. Nên phần an sinh xã hội và nguồn lực con người là lớn nhất. Chúng ta xác định lấy nội lực là chiến lược cơ bản quyết định, gồm 3 nội dung là con người, thiên nhiên, truyền thống văn hóa lịch sử. Con người phải được chú trọng trong chương trình này.

Thứ ba, doanh nghiệp, vừa qua sau đại dịch, các doanh nghiệp ở các khu công nghiệp, chế xuất, khu công nghiệp cao phục hồi nhanh, ví dụ như Bắc Ninh Bắc Giang chống dịch hồi tháng 6, sau đó có các biện pháp tích cực thì phục hồi nhanh, nhưng doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ cá thể chiếm đến hơn 90% thì đột phá muốn tính toán gì thì tính toán nhưng phải vào đối tượng, phạm vi này. Chúng ta phải tính toán chính sách tiền tệ, tài khóa làm sao hài hòa hợp lý vừa tăng trưởng tạo động lực, vừa kiểm soát lạm phát và đảm bảo kinh tế vĩ mô và can đối lớn, là bài toán khó.

Thứ tư, phải đầu tư vào hạ tầng, chúng ta thấy bài toán đầu tư công mới giải ngân 50% sau này có gói kích thích kinh tế liệu có hấp thụ được không. Đây là bài toán cần phân tích kỹ lưỡng đầu tư vào đâu, như thế nào? Ngoài ra là gói phi tài chính là cơ chế chính sách, cải cách thủ tục hành chính tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp trong phục hồi.

Theo Đại biểu Nhân dân