Toàn cảnh buổi làm việc.

Báo cáo về tình hình kinh tế hợp tác, HTX, triển khai các hoạt động phối hợp với UBTƯ MTTQ Việt Nam và kết quả thực hiện đề án xây dựng HTX kiểu mới, phát triển chuỗi hàng hóa chủ lực có quy mô lớn và sức lan tỏa gắn với xây dựng nông thôn mới và cơ cấu kinh tế nông nghiệp, đại diện lãnh đạo Liên minh HTX Việt Nam cho biết, đến nay, cả nước có khoảng 2 vạn HTX hoạt động trên mọi lĩnh vực như nông nghiệp, thương mại, dịch vụ, xây dựng, công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp, vận tải, tín dụng… Bên cạnh đó, toàn quốc có hơn 150 nghìn tổ hợp tác, với trên 2 triệu thành viên. Doanh thu bình quân của HTX là hơn 4,3 tỷ đồng, lợi nhuận bình quân của HTX là 304 triệu đồng.

Từ khi triển khai Luật HTX 2012 đến nay, đã có hơn 3.700 HTX mới thành lập. Hiện đã có hơn 10 nghìn HTX tiến hành chuyển đổi, đăng ký lại hoạt động theo Luật HTX 2012, chiếm hơn 80%.

Triển khai đề án xây dựng mô hình HTX, Liên hiệp HTX kiểu mới gắn với chuỗi giá trị hàng hóa chủ lực, quy mô lớn, có sức lan tỏa, Liên minh đã triển khai đề án với 27 chuỗi giá trị và 21 sản phẩm. Tại khu vực phía Bắc, Liên minh HTX đã hỗ trợ thành lập Liên hiệp HTX tiêu thụ nông sản an toàn của Việt Nam, bao tiêu đầu ra cho các HTX và nông sản an toàn trong nước cũng như xuất khẩu. Hiện Liên minh HTX đã xây dựng 7 siêu thị có quy mô lớn trên địa bàn Hà Nội và thời gian tới đây sẽ triển khai nhân rộng trên cả nước.

Ở khu vực miền Trung - Tây Nguyên, đã thành lập 2 liên hiệp HTX gắn với chuỗi giá trị sản phẩm chủ lực là lợn, cam ở Hà Tĩnh. Tại khu vực phía Nam đã có 146 HTX và 5 liên hiệp HTX tham gia xây dựng mô hình HTX kiểu mới gắn với quy mô lớn và sức lan tỏa tới 7 nhóm sản phẩm hàng hóa như thanh long, điều, bơ sáp, rau an toàn…

Tại buổi làm việc, đại diện lãnh đạo Liên minh HTX đã nêu ra những hạn chế, tồn tại về cơ chế chính sách đối với HTX, đó là hành lang pháp lý còn bó hẹp, cơ chế chính sách không đồng bộ, thiếu hấp dẫn, không đi vào cuộc sống; thiếu nguồn kinh phí để triển khai, xây dựng mô hình hợp tác xã kiểu mới gắn với chuỗi giá trị sản phẩm.

Chỉ có 1,7% trong tổng số HTX được tiếp cận các nguồn vốn, về đất đai chỉ có 2% số HTX được giải quyết. Hơn 3 năm qua, lĩnh vực kinh tế hợp tác, HTX trên cả nước với hơn 2 vạn HTX chỉ được hỗ trợ vốn vay khoảng 1.000 tỷ đồng.

Để xây dựng mô hình HTX kiểu mới thành công và đạt được các mục tiêu đề ra đối với lĩnh vực kinh tế tập thể, Liên minh HTX đề xuất UBTƯ MTTQ Việt Nam kiến nghị Quốc hội, Chính phủ và các bộ, ngành liên quan sửa một số điều còn bất cập, chưa phù hợp thực tế của Luật HTX 2012 và một số văn bản dưới Luật, sớm ban hành các văn bản còn thiếu theo quy định của Luật HTX 2012; xây dựng kế hoạch và đưa và chương trình giám sát của các cơ quan Trung ương, địa phương, tình hình triển khai các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về kinh tế hợp tác, nòng cốt là HTX.

Theo đại diện lãnh đạo Liên minh HTX Việt Nam, không “khoán trắng” cho Liên minh HTX mà cần huy động cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương để tuyên truyền vận động thành viên, hội viên thành lập các HTX kiểu mới tham gia chuỗi giá trị sản phẩm chủ lực quy mô lớn, có sức lan tỏa gắn với cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”.

Phó Chủ tịch Bùi Thị Thanh phát biểu tại cuộc họp.

Theo Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Bùi Thị Thanh, để phát triển kinh tế hợp tác cần tuyên truyền, vận động để xóa bỏ tư tưởng về HTX kiểu cũ, hướng tới xây dựng các HTX kiểu mới tham gia chuỗi giá trị hàng hóa chủ lực.

Từ thực tiễn, Phó Chủ tịch Bùi Thị Thanh cho rằng, bên cạnh việc đúc kết kinh nghiệm qua sách vở, cần có những mô hình thực tiễn để người nông dân mắt thấy tai nghe, có niềm tin, từ đó liên kết qua các HTX và tổ hợp tác.

Đối với những kiến nghị của Liên minh HTX, Phó Chủ tịch Bùi Thị Thanh cho rằng cần phát huy vai trò nòng cốt của Liên minh HTX các cấp trong việc giám sát các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về kinh tế hợp tác để các HTX có thể tồn tại và phát triển.

Chủ tịch Trần Thanh Mẫn phát biểu tại cuộc họp.

Phát biểu tại buổi làm việc, Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Trần Thanh Mẫn đánh giá cao những kết quả đạt được của Liên minh HTX trong việc triển khai các hoạt động phối hợp với UBTƯ MTTQ Việt Nam, triển khai đề án xây dựng HTX kiểu mới, phát triển chuỗi hàng hóa chủ lực có quy mô lớn, tạo sức lan tỏa gắn với xây dựng nông thôn mới và cơ cấu kinh tế nông nghiệp, qua đó góp phần giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập, góp phần xóa đói giảm nghèo, an sinh xã hội, ổn định chính trị cơ sở và đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Theo Chủ tịch Trần Thanh Mẫn, hơn 10 nghìn HTX đăng ký, tổ chức hoạt động của HTX theo Luật HTX 2012 (chiếm hơn 80%) đánh dấu bước chuyển biến tích cực trong nhận thức của cấp ủy đảng, chính quyền và nhân dân về kinh tế tập thể, HTX. Liên minh HTX đã có những bước tiến nhằm nâng cao năng lực, vị thế của mình, làm tốt chức năng bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của HTX, tổ hợp tác, quan tâm đến tăng số lượng HTX đảm bảo chất lượng, hiệu quả.

Ghi nhận những kiến nghị của Liên minh HTX Việt Nam, Chủ tịch Trần Thanh Mẫn đề nghị Liên minh HTX tiếp tục phát huy vai trò của mình trong việc chủ động, tích cực phối hợp với cấp ủy Đảng, chính quyền và các đoàn thể đối với việc đăng ký lại, phát triển các HTX kiểu mới, xây dựng các chuỗi giá trị sản phẩm. Bên cạnh đó, Liên minh cần sớm phối hợp với các bộ, ngành liên quan tổ chức tổng kết 5 năm thực hiện Luật HTX 2012, sơ kết việc thực hiện Chỉ thị 19 của Thủ tướng Chính phủ để đề xuất kiến nghị tháo gỡ khó khăn, tạo nguồn lực đồng bộ và hàng lang pháp lý vững chắc cho việc xây dựng các HTX kiểu mới.

Chủ tịch Trần Thanh Mẫn cho rằng, từ những khó khăn vướng mắc, Liên minh HTX có thể kiến nghị có cuộc làm việc với Thủ tướng và các bộ, ngành liên quan để từ đó tháo gỡ khó khăn, tạo động lực phát triển cho khu vực kinh tế hợp tác. “MTTQ Việt Nam cũng sẽ kiến nghị những khó khăn vướng mắc của Liên minh HTX với Thủ tướng Chính phủ qua các phiên họp thường kỳ, cũng như kiến nghị trong kỳ họp của Quốc hội sắp tới về những vấn đề cử tri băn khoăn trong việc thực hiện Luật HTX 2012”, Chủ tịch Trần Thanh Mẫn nêu.

Chủ tịch Trần Thanh Mẫn cùng các đại biểu thảo luận bên lề cuộc họp.

Đối với việc triển khai các hoạt động phối hợp với UBTƯ MTTQ Việt Nam, Chủ tịch Trần Thanh Mẫn đề nghị Liên minh HTX Việt Nam tiếp tục phối hợp thực hiện Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” gắn với giảm nghèo bền vững, và “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, tích cực triển khai chương trình phối hợp giám sát trong lĩnh vực thuế, hải quan; phát huy vai trò nòng cốt của Liên minh HTX các cấp trong việc giám sát các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về kinh tế hợp tác để các HTX phát triển…

Trong triển khai đề án Xây dựng mô hình HTX kiểu mới gắn với phát triển chuỗi giá trị hàng hóa chủ lực, có quy mô lớn và sức lan tỏa, Chủ tịch Trần Thanh Mẫn cho rằng, Liên minh cần là nòng cốt dẫn dắt, thúc đẩy các mô hình HTX kiểu mới phát triển, tiếp tục tuyên truyền tạo chuyển biến cho người dân trong việc tham gia HTX, xây dựng những địa chỉ sản xuất an toàn đảm bảo tiêu chuẩn cả đầu ra và đầu vào. “MTTQ Việt Nam sẽ đồng hành cùng Liên minh HTX Việt Nam trong việc thúc đẩy thực hiện Luật HTX 2012, phát triển các HTX kiểu mới chuyển biến cả về chất lượng và số lượng, coi đây là khâu đột phá trong tái cơ cấu nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới”, Chủ tịch Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh.

Hương Diệp - Ảnh Quang Vinh