Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ kết luận phiên chất vấn và trả lời chất vấn về nhóm vấn đề thứ ba thuộc lĩnh vực ngân hàng. Ảnh: Hồ Long

Tâm huyết, trách nhiệm, đi thẳng vào vấn đề

Trong phát biểu kết luận, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, ngân hàng là lĩnh vực rất quan trọng, là huyết mạch của nền kinh tế, việc bảo đảm an toàn và phát triển lành mạnh ngành ngân hàng luôn được ĐBQH, cử tri và Nhân dân đặc biệt quan tâm. Phiên chất vấn chiều qua và sáng nay đã có 57 ĐBQH đăng ký chất vấn, 32 đại biểu nêu câu hỏi chất vấn, 5 đại biểu tranh luận và còn 25 đại biểu đã đăng ký nhưng hết thời gian đề nghị được gửi câu hỏi chất vấn đến Thống đốc để được trả lời bằng văn bản.

Chủ tịch Quốc hội cho biết, qua chất vấn và trả lời chất vấn cho thấy, các đại biểu đã bám sát nội dung chất vấn, tập trung nhiều ý kiến tâm huyết, trách nhiệm, đi thẳng vào vấn đề và gợi mở nhiều giải pháp quan trọng. Thống đốc Ngân hàng Nhà nước tuy mới nhận nhiệm vụ hơn 1 năm nhưng có nhiều năm công tác tại Ngân hàng Nhà nước nên đã chuẩn bị kỹ lưỡng và nắm chắc các vấn đề thuộc chức năng quản lý nhà nước của Ngân hàng Nhà nước, trả lời thẳng vào các vấn đề mà ĐBQH quan tâm, giải trình đầy đủ các vấn đề còn bất cập, hạn chế và đề xuất một số giải pháp nhằm tiếp tục khắc phục những tồn tại, hạn chế thời gian qua. Tham gia trả lời, giải trình làm rõ thêm một số vấn đề chất vấn có Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái và Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, thời gian qua, nhất là trong năm 2021 và 5 tháng đầu năm 2022, do tác động của dịch bệnh và biến động của tình hình địa chính trị trên thế giới đã tác động lớn đến quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước nói chung và ngành ngân hàng nói riêng. Với sự cố gắng, nỗ lực, trách nhiệm, ngành ngân hàng đã vượt qua những khó khăn, thách thức, đạt được nhiều kết quả quan trọng và nổi bật. Đó là, điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng linh hoạt và chủ động phối hợp nhịp nhàng với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác để góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát được lạm phát, bảo đảm được an toàn hệ thống các tổ chức tín dụng, ổn định thị trường tiền tệ và ngoại hối, kiểm soát chặt chẽ tín dụng vào các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro. Tiếp tục triển khai tích cực các Nghị quyết của Quốc hội, của Chính phủ về cơ cấu lại các tổ chức tín dụng, xử lý các ngân hàng yếu kém, xử lý có hiệu quả nợ xấu của hệ thống tổ chức tín dụng và các ngân hàng thương mại.

Tuy nhiên, qua chất vấn, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, nhiều ĐBQH vẫn còn những băn khoăn, lo lắng trước những khó khăn, thách thức có thể ảnh hưởng tới lĩnh vực ngân hàng trong thời gian tới, như:

Tác động địa chính trị trên thế giới, áp lực lạm phát ngày càng tăng ảnh hưởng tới việc điều hành chính sách tiền tệ ở trong nước. Việc triển khai thực hiện Nghị quyết 43 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ cho phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội thuộc trách nhiệm của Ngân hàng nhà nước nhìn chung còn chậm, nhất là việc triển khai gói tín dụng hỗ trợ lãi suất 2% trong thực tế. Việc xử lý nợ xấu theo Nghị quyết 42 của Quốc hội chưa đạt được mục tiêu, áp lực nợ xấu gia tăng do khó khăn, tác động nặng nề của đại dịch Covid-19.

Việc phê duyệt Đề án cơ cấu lại các tổ chức tín dụng gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021 – 2025 còn chậm. Chiều 8.6.2022, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái mới ký Đề án này. Điều này cũng cho thấy công tác chất vấn đã có tác động thúc đẩy mọi việc nhanh hơn.

Việc xử lý các ngân hàng thương mại, các tổ chức tín dụng yếu kém cần phải huy động lớn nguồn lực và chưa có tiền lệ nên còn gặp nhiều khó khăn và thách thức. Việc ra chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng còn bất cập, nhìn chung chưa có tiêu chí, phương thức thống nhất, việc điều chỉnh trong năm cũng chưa linh hoạt, còn bị động. Việc phấn đấu tiết kiệm chi phí hoạt động và sử dụng các công cụ, chính sách tiền tệ để giảm lãi suất cho vay đối với nền kinh tế như Nghị quyết 43 còn có nhiều thách thức.

Tình trạng tín dụng đen, tội phạm công nghệ cao trong lĩnh vực tiền tệ, tín dụng còn diễn biến phức tạp, diễn biến không bình thường của giá vàng khi chênh lệch quá cao giữa giá vàng trong nước và thế giới cũng như giữa các thương hiệu vàng trong nước.

Tạo điều kiện cho người dân dễ tiếp cận nguồn vốn với lãi suất phù hợp

Trên cơ sở những kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế thời gian qua, để phát triển ngành ngân hàng lành mạnh, bền vững, đáp ứng nhu cầu phát triển của đất nước trong thời gian tới, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, Chính phủ, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, các Bộ trưởng, trưởng ngành quan tâm thực hiện tốt một số giải pháp sau đây:

Điều hành chủ động, linh hoạt, đồng bộ các công cụ, chính sách tiền tệ, phối hợp chặt chẽ chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ phục hồi phát triển kinh tế, thích ứng kịp thời với diễn biến thị trường trong nước và quốc tế.

Tiếp tục triển khai quyết liệt Nghị quyết 43 của Quốc hội, Nghị quyết 11 của Chính phủ về chính sách tiền tệ, tài khóa hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế, Nghị quyết 31 ngày 20.5.2022 về hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước đối với các khoản vay của doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã, hộ kinh doanh. Tiếp tục phấn đấu tiết giảm chi phí và hạ lãi suất cho vay đối với nền kinh tế như Nghị quyết 43 của Quốc hội. Tiếp tục rà soát sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý về tiền tệ, quản lý ngoại hối, vàng, bảo đảm an toàn hoạt động hệ thống các tổ chức tín dụng như Luật Tổ chức tín dụng, Luật Bảo hiểm tiền gửi, Luật Ngân hàng Nhà nước, Luật Phòng, chống rửa tiền, Nghị định 24…

Tổ chức triển khai quyết liệt Đề án cơ cấu lại các tổ chức tín dụng gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021 - 2025. Phát triển hệ thống tổ chức tín dụng theo hướng các tổ chức tín dụng trong nước đóng vai trò chủ lực, hoạt động lành mạnh, chất lượng, hiệu quả, công khai và minh bạch, đáp ứng các chuẩn mực về an toàn và các hoạt động ngân hàng và tiệm cận thông lệ quốc tế, phấn đấu đạt trình độ phát triển của nhóm 4 nước dẫn đầu khu vực ASEAN vào năm 2025. Tập trung xây dựng, phê duyệt, triển khai Đề án cơ cấu lại các ngân hàng yếu kém, phấn đấu đến hết năm 2025 cơ bản xử lý xong các ngân hàng, tổ chức tín dụng yếu kém.

Nâng cao năng lực tài chính của tổ chức tín dụng, quan tâm cung cấp thêm vốn điều lệ cho các ngân hàng thương mại nhà nước và ngân hàng có cổ phần nhà nước chi phối. Ngăn ngừa tình trạng đầu tư chéo, sở hữu chéo và sở hữu có tính chất thao túng, chi phối trong các tổ chức tín dụng. Tăng cường năng lực, hiệu lực công tác thanh tra, giám sát các hoạt động của các tổ chức tín dụng, thanh tra chuyên đề đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro cao. Nghiên cứu ứng dụng tiền kỹ thuật số, đẩy mạnh các ứng dụng Fintech, công nghệ tài chính trong lĩnh vực ngân hàng.

Tiếp tục đẩy mạnh việc thực hiện Nghị quyết 42 của Quốc hội về xử lý nợ xấu, thực hiện quyết liệt các biện pháp để thu hồi nợ, sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro, nâng cao chất lượng tín dụng, ngăn ngừa, hạn chế tối đa nợ xấu mới phát sinh. Đến năm 2025 đưa nợ xấu toàn hệ thống bao gồm nợ xấu nội mạng, nợ xấu đã bán cho VAMC và các nợ xấu khác xuống mức 3%.

Xây dựng tiêu chí, phương thức, chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho từng tổ chức tín dụng bảo đảm thống nhất, công khai, minh bạch, đúng quy định của pháp luật. Trên cơ sở tình hình hoạt động, năng lực tài chính, quản trị, điều hành và khả năng mở rộng tín dụng lành mạnh của từng tổ chức tín dụng; nghiên cứu hạn chế, tiến tới xóa bỏ việc điều hành theo hạn mức tín dụng một cách hành chính như hiện nay. Có kế hoạch và giải pháp mở rộng quy mô, tăng nhanh tỷ trọng các dịch vụ ngân hàng có giá trị gia tăng cao phi tín dụng, đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt.

Tiếp tục nghiên cứu, phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung các quy định về mua, bán trái phiếu doanh nghiệp của các tổ chức tín dụng bảo đảm chặt chẽ. Đồng thời, nâng cao yêu cầu, chuẩn mực quản trị của các tổ chức tín dụng khi tham gia vào thị trường trái phiếu doanh nghiệp nhằm góp phần bảo đảm an toàn cho hoạt động của ngân hàng, góp phần phát triển thị trường tài chính nói chung và thị trường trái phiếu doanh nghiệp nói riêng một cách lành mạnh. Giám sát chặt chẽ tốc độ tăng trưởng dư nợ và chất lượng tín dụng đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro, nhất là đầu tư, kinh doanh bất động sản, chứng khoán và đầu tư trái phiếu doanh nghiệp. Đồng thời, bảo đảm cung ứng vốn để cho các thị trường chứng khoán, bất động sản tiếp tục phát triển lành mạnh và bền vững.

Quyết liệt triển khai chiến lược tài chính toàn diện, phát triển mạnh các tổ chức tài chính vi mô, chỉ đạo các tổ chức tín dụng tập trung nguồn vốn đáp ứng kịp thời nhu cầu về vốn vay. Đẩy mạnh ứng dụng khoa học và công nghệ, phát triển các dịch vụ cho vay, thanh toán trực tuyến, đơn giản quy trình, thủ tục vay vốn, tạo điều kiện cho người dân và doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thức với lãi suất phù hợp, phục vụ sản xuất kinh doanh, nhu cầu đời sống tiêu dùng chính đáng, góp phần hạn chế tín dụng đen. Đẩy mạnh phát triển thanh toán không dùng tiền mặt; tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý, triển khai giải pháp thúc đẩy tài chính toàn diện, chuyển đổi số trong hoạt động ngân hàng, tạo điều kiện cho các tổ chức tín dụng phát triển các sản phẩm cho vay an toàn và hiệu quả.

Nghiên cứu, triển khai áp dụng các giải pháp kỹ thuật để tăng cường công tác bảo đảm an toàn thông tin cho hệ thống thông tin ứng dụng nghiệp vụ ngân hàng. Tăng cường quản lý, giám sát hoạt động cung ứng dịch vụ ngân hàng điện tử và phối hợp với cơ quan bảo vệ pháp luật để phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm có liên quan. Phối hợp với Bộ Công an và các cơ quan chức năng triển khai mở rộng, cho phép các ngân hàng kết nối, khai thác thông tin cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và khai thác thông tin trên thẻ Căn cước công dân, gắn chip, hạn chế các hành vi gian lận mạo danh, làm giả giấy tờ tùy thân khi thực hiện các giao dịch ngân hàng điện tử. Đấu tranh ngăn chặn có hiệu quả tội phạm công nghệ cao trong lĩnh vực ngân hàng, hiện tượng mua, bán tài khoản ngân hàng trên không gian mạng.

Trung Thành