Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Đảng đoàn Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ; Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Võ Văn Thưởng; Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Phạm Bình Minh; Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc đồng chủ trì Hội nghị. Ảnh: Quang Khánh

Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Đảng đoàn Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ; Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Võ Văn Thưởng; Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Phạm Bình Minh; Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc đồng chủ trì Hội nghị.

Hội nghị được kết nối trực tuyến đến 62 điểm cầu tại các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trên cả nước với sự tham dự của các Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư các tỉnh ủy, thành ủy, các đại biểu Quốc hội, Thường trực HĐND, UBND các tỉnh, thành phố, lãnh đạo các sở, ban, ngành…

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Quang Khánh

Hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ, khả thi, công khai, minh bạch, có sức cạnh tranh quốc tế

Trình bày tổng quan một số vấn đề về Định hướng Chương trình xây dựng pháp luật (XDPL), Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng khẳng định, kế thừa các thành tựu lập pháp của giai đoạn trước, Quốc hội Khóa XIV đã tiếp tục đẩy mạnh công tác lập pháp, tập trung xây dựng và ban hành số lượng lớn văn bản luật, pháp lệnh, nghị quyết, kịp thời thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, cụ thể hóa Hiến pháp năm 2013, đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước, phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế của đất nước. Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành tổng số 126 luật, pháp lệnh, nghị quyết có chứa quy phạm pháp luật, trong đó, có những đạo luật giữ vị trí, vai trò quan trọng trong hệ thống pháp luật, có những luật, chính sách mới lần đầu tiên được ban hành, tác động lớn, toàn diện, sâu sắc đến đời sống kinh tế - xã hội, đáp ứng kịp thời đòi hỏi của thực tiễn…

Thực hiện sự phân công của Bộ Chính trị, trên cơ sở tổng kết, đánh giá kết quả XDPL nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XIV; dự báo tình hình kinh tế - xã hội có tác động đến công tác lập pháp của Quốc hội nhiệm kỳ Khóa XV; rà soát, tổng hợp các chủ trương, nhiệm vụ XDPL tại Nghị quyết Đại hội XIII, các văn kiện khác của Đảng, Hiến pháp và đề xuất của các cơ quan, tổ chức có liên quan, Đảng đoàn Quốc hội đã tổ chức nghiên cứu, xây dựng Đề án Định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng, Đề án đặt ra 8 định hướng lớn và 70 định hướng cụ thể cần tập trung thực hiện, 137 nhiệm vụ lập pháp cần nghiên cứu, rà soát để báo cáo Quốc hội xem xét sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới các luật, nghị quyết trong nhiệm kỳ 2021 - 2026; thứ tự ưu tiên và các giải pháp thực hiện, bảo đảm tính khả thi.

Trên cơ sở 8 nhóm định hướng lớn nêu trên và 70 định hướng cụ thể, căn cứ vào quỹ thời gian thực tế và khả năng thực hiện, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, Đảng đoàn Quốc hội và các cơ quan thống nhất xác định 137 nhiệm vụ lập pháp cần phải thực hiện trong nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV trên tổng số 193 nhiệm vụ do các cơ quan, tổ chức đề xuất. Trong đó, có 12 nhiệm vụ thuộc Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội năm 2021 và 2022; cùng 88 nhiệm vụ nghiên cứu, rà soát các văn bản luật hiện hành và 37 nhiệm vụ nghiên cứu, xây dựng văn bản mới. Đề án đã dự kiến phân công cơ quan, tổ chức thực hiện và thời hạn hoàn thành việc rà soát, nghiên cứu.

Trong số 137 nhiệm vụ lập pháp nêu trên, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cho biết, đến nay các cơ quan đã hoàn thành việc nghiên cứu, rà soát đối với 16 nhiệm vụ, trong đó có 13 dự án luật được đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh các năm 2021 và 2022; có 3 dự án luật đang được đề nghị xem xét, bổ sung vào Chương trình năm 2022.

Với tinh thần chủ động đi trước một bước, chuẩn bị từ sớm, từ xa, theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật, việc nghiên cứu, rà soát đối với các nhiệm vụ lập pháp cần được các cơ quan, tổ chức tập trung triển khai thực hiện và hoàn thành ngay trong những năm đầu của nhiệm kỳ (2022 - 2023) để đề xuất đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của các năm trong nhiệm kỳ.

Trong đó, năm 2022, ngoài 8 nhiệm vụ lập pháp đã hoàn thành việc nghiên cứu, rà soát và đã được (hoặc đang được đề nghị) đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022, có một nhiệm vụ đã hoàn thành rà soát và đưa vào Kế hoạch công tác của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thì còn 95 nhiệm vụ cần được thực hiện và hoàn thành trong năm 2022. Trong số này, có 43 nhiệm vụ có tiến độ hoàn thành việc nghiên cứu, rà soát trước ngày 30.6.2022; 52 nhiệm vụ cần hoàn thành việc nghiên cứu, rà soát trước ngày 31.12.2022.

“Đây là khối lượng công việc rất lớn và đòi hỏi rất khẩn trương. Do đó, đề nghị Chính phủ, các cơ quan của Quốc hội cần chỉ đạo sát sao, có kế hoạch chi tiết, phân công cụ thể trách nhiệm triển khai thực hiện và quyết liệt đôn đốc, kiểm tra, giám sát để bảo đảm hoàn thành đúng thời hạn, có chất lượng”, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật nhấn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu bế mạc Hội nghị. Ảnh: Quang Khánh

Khẩn trương xây dựng kế hoạch hành động, đưa Kết luận vào thực tiễn

Phát biểu bế mạc Hội nghị, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Đảng đoàn Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, việc triển khai thực hiện Kết luận số 19-KL/TW của Bộ Chính trị và Đề án Định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV là nhiệm vụ chính trị trọng tâm không chỉ của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội và đại biểu Quốc hội trong nhiệm kỳ này mà còn là trách nhiệm, nhiệm vụ quan trọng cần ưu tiên hàng đầu của tất cả các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương. Đây cũng là lần đầu tiên, Bộ Chính trị có kết luận cho định hướng xây dựng pháp luật cho cả một nhiệm kỳ, là định hướng hết sức quan trọng để Quốc hội và các cơ quan chủ động hơn, vào cuộc từ sớm, từ xa, phối hợp chặt chẽ bảo đảm tiến độ, chất lượng xây dựng pháp luật. 

Thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá cao sự tham gia đông đủ, trách nhiệm của các đại biểu đại diện cho các cơ quan, tổ chức ở Trung ương, địa phương và đông đảo các đại biểu Quốc hội tại Hội nghị quan trọng này; đặc biệt, đồng chí Thường trực Ban Bí thư Võ Văn Thường, đồng chí Phó Thủ tướng thường trực Chính phủ, Trưởng Ban Nội chính Trung ương, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đại diện lãnh đạo các cơ quan ở trung ương, địa phương đã dành thời gian tham dự, có nhiều ý kiến tham luận trách nhiệm, tâm huyết, chất lượng, đề xuất nhiều giải pháp hiệu quả để quán triệt, thống nhất triển khai thực hiện Kết luận của Bộ Chính trị và Định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV; các cơ quan của Quốc hội đã phối hợp chặt chẽ với Văn phòng Trung ương và các cơ quan, tổ chức hữu quan chuẩn bị rất chu đáo cho Hội nghị.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển có vai trò, ý nghĩa hết sức quan trọng, là một trong ba đột phá chiến lược để phát triển đất nước bền vững đã được Đảng ta đề ra từ Đại hội XI và tiếp tục được xác định là khâu đột phá trọng tâm ưu tiên hàng đầu trong nhiệm kỳ Đại hội XIII và cho cả giai đoạn 10 năm 2021 - 2030. Tại Hội nghị, Thường trực Ban Bí thư Võ Văn Thưởng đã thay mặt Bộ Chính trị, Ban Bí thư quán triệt Kết luận của Bộ Chính trị và có ý kiến chỉ đạo hết sức sâu sắc, toàn diện để triển khai có hiệu quả Kết luận của Bộ Chính trị và Định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV.

“Đảng đoàn Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các cơ quan hữu quan cần nghiên cứu, quán triệt sâu sắc tinh thần phát biểu và ý kiến chỉ đạo của đồng chí Thường trực Ban Bí thư để xây dựng các kế hoạch hành động, kịp thời đưa Kết luận vào thực tiễn. Nói là nhiệm kỳ 5 năm nhưng chúng ta cũng đã gần hết năm đầu tiên của nhiệm kỳ. Nhiệm vụ rất lớn nhưng quỹ thời gian có hạn. Chúng ta phải hết sức nghiêm túc, khẩn trương ban hành kế hoạch thực hiện. Riêng Đảng đoàn Quốc hội đã xây dựng kế hoạch chi tiết triển khai Kết luận và Đề án. Sau hội nghị này, tiếp thu ý kiến chỉ đạo của đồng chí Thường trực Ban Bí thư và trên cơ sở ý kiến của các cơ quan, tổ chức, địa phương tại Hội nghị, Đảng đoàn Quốc hội sẽ chỉ đạo các cơ quan sớm hoàn thiện kế hoạch để ban hành ngay trong tuần này”, Chủ tịch Quốc hội nói.

Nhấn mạnh thể chế và hiệu lực của thể chế có vai trò quan trọng và quyết định đối với sự phát triển của tất cả các quốc gia, tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, vai trò của thể chế phụ thuộc lớn vào chất lượng của hệ thống pháp luật. Chính vì lẽ đó, cùng với yêu cầu tập trung xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển, trước hết là thể chế phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, Đại hội XIII của Đảng cũng xác định cần tiếp tục xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật đầy đủ, kịp thời, đồng bộ, thống nhất, khả thi, công khai, minh bạch, ổn định, có sức cạnh tranh quốc tế, lấy quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân, doanh nghiệp làm trọng tâm nhằm khơi thông nguồn lực, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, bảo đảm yêu cầu phát triển bền vững kinh tế, xã hội và quốc phòng, an ninh, đối ngoại của đất nước trong tình hình mới.

“Như vậy, Nghị quyết Đại hội yêu cầu cả về hình thức, nội dung và chất lượng hệ thống pháp luật phải bảo đảm. Hình thức thể hiện các văn bản phải đảm bảo đồng bộ, thống nhất, tránh chồng chéo, trùng lặp giữa các đạo luật, bảo đảm tính khả thi, công khai, minh bạch, có tính ổn định, có khả năng tiên liệu và tuổi thọ tương đối lâu dài. Nhưng chất lượng các dự án luật phải đặt lên hàng đầu. Chất lượng các đạo luật cuối cùng là phải phản ánh được thực tế cuộc sống, phải đáp ứng được yêu cầu kiến tạo phát triển kinh tế - xã hội bền vững và bảo đảm yêu cầu hội nhập quốc tế, các yêu cầu về quốc phòng, an ninh, an sinh xã hội, trật tự an toàn của đất nước. Cuộc sống mà không được thể hiện trong các văn bản pháp luật thì pháp luật cũng khó lòng đi vào cuộc sống được”, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Ưu tiên hoàn thiện các đạo luật ở các lĩnh vực trọng điểm có ý nghĩa then chốt

Ảnh: Quang Khánh

Với 8 nhóm định hướng lớn, 70 định hướng cụ thể, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, Đề án của Đảng đoàn Quốc hội đã bám sát chủ trương, đường lối Đại hội XIII và các văn kiện khác của Đảng, đề ra 137 nhiệm vụ lập pháp cụ thể cần thực hiện trong nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV nhằm hoàn thiện đồng bộ, có chất lượng hệ thống pháp luật, tạo lập môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, lành mạnh, công bằng cho mọi thành phần kinh tế, thúc đẩy đổi mới sáng tạo; huy động, quản lý và sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển.

Các định hướng và nhiệm vụ lập pháp được đề ra trong Đề án đã bao quát toàn diện các lĩnh vực đời sống kinh tế - xã hội của đất nước, đồng thời, quán triệt và thực hiện nghiêm túc ý kiến chỉ đạo của Đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong bài phát biểu quan trọng tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ Nhất, Quốc hội Khóa XV, là “ưu tiên xây dựng mới, sửa đổi, bổ sung các đạo luật ở các lĩnh vực trọng điểm có ý nghĩa then chốt, có tính khả thi cao, tạo sự bứt phá về phát triển kinh tế - xã hội”, tập trung tháo gỡ các điểm nghẽn, nút thắt về thể chế, khắc phục tình trạng mâu thuẫn, chồng chéo, cản trở sự phát triển trong các lĩnh vực, kịp thời ứng phó hiệu quả với đại dịch Covid - 19 như: pháp luật về đất đai, đầu tư, đấu thầu, tài chính ngân sách, thuế; ứng dụng thành tựu của khoa học, công nghệ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, xây dựng, hoàn thiện khung thể chế thử nghiệm có kiểm soát đối với các công nghệ, sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới; bảo đảm an sinh xã hội, bảo vệ chăm sóc sức khỏe nhân dân; xây dựng bộ máy nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực hiệu quả gắn với đẩy mạnh phân quyền, phân cấp hợp lý, phòng chống tham nhũng, tiêu cực, tăng cường kiểm tra, giám sát, kiểm soát việc thực hiện quyền lực nhà nước…

Theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật hiện hành, Quốc hội không quyết định chương trình lập pháp 5 năm mà chỉ quyết định chương trình lập pháp hàng năm. “Kết luận 19 của Bộ Chính trị là lần đầu tiên Bộ Chính trị có kết luận về định hướng xây dựng pháp luật cho cả một nhiệm kỳ. Đây là định hướng hết sức quan trọng để Quốc hội xem xét, quyết định chương trình xây dựng pháp luật hàng năm, trên cơ sở định hướng dài hạn, chúng ta chủ động hơn, vào cuộc từ sớm, từ xa, phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan liên quan để bảo đảm tiến độ, chất lượng của công tác xây dựng pháp luật, tránh tình trạng “bắc nước sôi chờ gạo”, cái đang cần thì không có để xem xét, thông qua, cái mà các cơ quan trình thì lại chưa thực sự cấp thiết, hoặc cấp thiết nhưng chuẩn bị chưa kỹ lưỡng. Như đồng chí Tổng Bí thư đã nói nhiều lần, cái gì chuẩn bị kỹ lưỡng, có căn cứ khoa học thực tiễn, có cơ sở chính trị, pháp lý và đáp ứng được yêu cầu cấp thiết của cuộc sống thì xem xét, ban hành ngay, cái gì mặc dù cấp bách nhưng chuẩn bị chưa kỹ lưỡng mà cứ đưa vào chương trình sẽ làm cho chất lượng công tác xây dựng pháp luật không bảo đảm. Thể chế không tốt thì không thúc đẩy được kinh tế - xã hội phát triển mà đôi khi còn kìm hãm sự phát triển. Trên cơ sở Kết luận 19 và Đề án của Đảng đoàn Quốc hội, tất cả các cơ quan bám sát để chuẩn bị kỹ lưỡng. Có những vấn đề đến cuối nhiệm kỳ mới làm nhưng khi có định hướng rồi thì có thể bắt tay vào chuẩn bị ngay từ bây giờ để chúng ta xây dựng được nhiều luật nhất và chất lượng bảo đảm cao nhất", Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Chống tiêu cực ngay trong công tác xây dựng pháp luật

Để bảo đảm thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII, Kết luận số 19-KL/TW của Bộ Chính trị và Định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV, trong quá trình triển khai thực hiện các nhiệm vụ lập pháp được giao, Chủ tịch Quốc hội đề nghị lãnh đạo các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị, các cấp, các ngành từ trung ương đến địa phương, các đại biểu Quốc hội cần quan tâm lưu ý một số vấn đề sau đây:

Thứ nhất, cần chú trọng nâng cao nhận thức về vai trò, ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác xây dựng pháp luật, hoàn thiện thể chế, không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác lập pháp. Trong xây dựng pháp luật, cần phải ưu tiên cao nhất cho chất lượng, kiên quyết không chạy theo số lượng, cố gắng khắc phục cơ bản những tồn tại, bất cập đã được các cơ quan nhận diện và chỉ ra trong quá trình tổng kết, xây dựng Đề án.

Thứ hai, cần không ngừng đổi mới, tìm tòi, cải tiến quy trình, thủ tục để nâng cao hiệu quả công tác xây dựng, ban hành pháp luật; tăng cường sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, tổ chức tham gia quy trình lập pháp để nâng cao chất lượng các dự án luật, dự thảo nghị quyết trình Quốc hội.

Thời gian vừa qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo các cơ quan của Quốc hội vào cuộc từ sớm, phối hợp chặt chẽ ngay từ đầu cùng với các cơ quan của Chính phủ và các cơ quan được giao chủ trì soạn thảo các dự án luật, nghị quyết. Các đồng chí lãnh đạo Quốc hội đã chủ động làm việc với Thường trực cơ quan thẩm tra để nghe báo cáo, cho ý kiến về những định hướng lớn, những nội dung, yêu cầu phải đạt được trong các dự án luật. Đồng thời, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng xem xét, cho ý kiến hết sức trách nhiệm, cụ thể đối với các dự án nên rất thuận lợi để Chính phủ tiếp thu, hoàn thiện trình Quốc hội. Chính vì vậy, các dự án luật, nghị quyết trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ Hai đều được chuẩn bị kỹ lưỡng, bảo đảm tiến độ, qua thảo luận nhiều đại biểu Quốc hội đánh giá cao chất lượng cả đối với hồ sơ do Chính phủ trình và báo cáo thẩm tra của các cơ quan của Quốc hội. Tinh thần này cần tiếp tục được phát huy trong nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV, gắn với việc triển khai thực hiện các định hướng và nhiệm vụ lập pháp được xác định trong Đề án.

Thứ ba, trong quá trình nghiên cứu, rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung, xây dựng mới luật, pháp lệnh, nghị quyết theo yêu cầu của các nhiệm vụ lập pháp, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh việc siết chặt kỷ luật, kỷ cương, bảo đảm tuân thủ chặt chẽ quy trình, thủ tục luật định, nhất là trong việc chuẩn bị hồ sơ đề nghị đưa dự án luật vào chương trình xây dựng pháp luật, công tác soạn thảo, lấy ý kiến và tiếp thu ý kiến của cơ quan, tổ chức, chuyên gia, nhà khoa học, đối tượng chịu sự tác động. “Cần quan tâm chống tiêu cực ngay trong công tác xây dựng pháp luật, không để xảy ra việc lồng ghép “lợi ích nhóm”, “lợi ích cục bộ” của cơ quan quản lý nhà nước trong văn bản luật; quan tâm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân và doanh nghiệp, cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh. Đây là yêu cầu hết sức quan trọng. Chúng ta yêu cầu Chính phủ liêm chính, hành động thì bản than công tác lập pháp cũng phải liêm chính, không để lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ cài cắm vào quá trình xây dựng luật. Đây là vấn đề Đảng đoàn Quốc hội qua các nhiệm kỳ đều nhấn mạnh. Kiên quyết không trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội dự án, dự thảo không bảo đảm chất lượng và tiến độ. Với tinh thần làm việc ngày đêm, cố gắng đến mức tối đa, có thể làm ngoài giờ để đáp ứng yêu cầu kiến tạo phát triển nhưng tất cả các dự án luật, dự thảo nghị quyết không bảo đảm chất lượng thì dứt khoát trả lại. Chúng ta không thể chấp nhận những dự án luật được chuẩn bị sơ sài. Tôi nói lại tinh thần này để các đồng chí nghiêm túc thực hiện. Trừ những trường hợp đột xuất, có chủ trương của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và chúng ta chuẩn bị kỹ rồi thì sẵn sàng đưa vào chương trình”, Chủ tịch Quốc hội khẳng định. Đồng thời đề nghị, tiếp tục siết chặt kỷ luật, kỷ cương lập pháp gắn với trách nhiệm của tập thể, tổ chức và cá nhân, nhất là của người đứng đầu trong công tác xây dựng pháp luật; xác định rõ nguyên nhân, trách nhiệm của từng cơ quan, tổ chức, người đứng đầu trong việc không hoàn thành nhiệm vụ để báo cáo Quốc hội, cấp có thẩm quyền và coi đó là một trong những tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ, là căn cứ để xem xét, đánh giá mức tín nhiệm khi tổ chức lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với những người giữ chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn.  

Thứ tư, ngay từ bây giờ, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các cơ quan hết sức quan tâm việc triển khai nghiên cứu, thực hiện các nhiệm vụ lập pháp, đặc biệt là trong năm 2022, có thể coi là năm bản lề triển khai thực hiện Kết luận của Bộ Chính trị. Theo tiến độ xác định trong Đề án đã được Bộ Chính trị thông qua, có 95/137 nhiệm vụ lập pháp cần phải hoàn thành việc rà soát, nghiên cứu trong thời gian từ nay đến hết năm 2022, trong đó có 40 nhiệm vụ phải hoàn thành trước ngày 30.6.2022, 55 nhiệm vụ phải hoàn thành trước ngày 31.12.2022. Đây là một thách thức không nhỏ, vì trong thời gian ngắn (khoảng hơn 1 năm) phải hoàn thành số lượng nhiệm vụ rà soát, nghiên cứu rất lớn, chiếm 69% tổng số nhiệm vụ lập pháp được xác định của cả nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV. Để hoàn thành khối lượng công việc rất đồ sộ này, bảo đảm chất lượng, hiệu quả, đúng tiến độ, các cơ quan, nhất là người đứng đầu, cần trực tiếp chỉ đạo và khẩn trương triển khai ngay các nhiệm vụ lập pháp được giao. Hiện nay, Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021, 2022 đều đã được Quốc hội thông qua, nhưng số lượng các dự án trình Quốc hội còn khá khiêm tốn, nhất là các dự án để “gối đầu” cho năm tiếp theo. “Vì vậy, tôi đề nghị các đồng chí quan tâm chỉ đạo, bảo đảm hoàn thành công tác rà soát, nghiên cứu đúng tiến độ, nếu được thì đẩy nhanh tiến độ hoàn thành để kịp thời đề xuất bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022 và cho việc lập Chương trình năm 2023, đáp ứng yêu cầu thực tiễn”, Chủ tịch Quốc hội nói.

Trách nhiệm, ưu tiên hàng đầu của các cơ quan

Việc triển khai thực hiện Kết luận của Bộ Chính trị và Đề án Định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV là nhiệm vụ chính trị trọng tâm không chỉ của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội và đại biểu Quốc hội trong nhiệm kỳ này mà còn là trách nhiệm, nhiệm vụ quan trọng cần ưu tiên hàng đầu của tất cả các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương. Do đó, sau Hội nghị này, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các cơ quan, tổ chức cần khẩn trương chỉ đạo triển khai ngay các công việc để thực hiện Kết luận của Bộ Chính trị và Đề án. Cụ thể là:

(1) Ủy ban Pháp luật tiếp thu đầy đủ ý kiến của các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội và ý kiến của các cơ quan, tổ chức tại Hội nghị này, ý kiến của đồng chí Thường trực Ban Bí thư hoàn thiện dự thảo Kế hoạch của Ủy ban Thường vụ Quốc hội triển khai thực hiện Kết luận của Bộ Chính trị và Đề án để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành sớm, cố gắng ban hành ngay trong tuần này. Đây là Kế hoạch chung phân công nhiệm vụ cho tất cả các cơ quan, tổ chức thực hiện, chứ không phải riêng nội bộ các cơ quan của Quốc hội, do đó, cần ban hành sớm để các cơ quan có cơ sở thực hiện.   

(2) Trên cơ sở Kết luận của Bộ Chính trị, Đề án và Kế hoạch của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đề nghị các cơ quan, tổ chức căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ và phạm vi lĩnh vực phụ trách, khẩn trương xây dựng kế hoạch chi tiết của cơ quan, tổ chức mình để triển khai thực hiện. Trong đó, cần lưu ý việc thực hiện các giải pháp nhằm tăng cường năng lực cho các cơ quan, đơn vị, đội ngũ công chức làm công tác xây dựng pháp luật, các điều kiện bảo đảm cho công tác xây dựng pháp luật, tăng cường kỷ luật, kỷ cương, bảo đảm hoàn thành tốt các nhiệm vụ lập pháp được giao. Kế hoạch của các cơ quan, tổ chức phải được gửi báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội để theo dõi, giám sát việc thực hiện. Đồng thời, hằng năm, Đảng đoàn Quốc hội cũng phải báo cáo Bộ Chính trị về việc thực hiện Kết luận 19.

(3) Theo tiến độ và các nhiệm vụ lập pháp được phân công chủ trì thực hiện, đề nghị các cơ quan khẩn trương bắt tay ngay vào việc tổ chức rà soát, nghiên cứu và báo cáo kết quả với Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Về tiến độ báo cáo đã được nêu cụ thể trong Kế hoạch của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Đối với các nhiệm vụ lập pháp cần hoàn thành việc rà soát, nghiên cứu vào ngày 30.6.2022 thì báo cáo kết quả chậm nhất là ngày 15.7.2022; đối với các nhiệm vụ lập pháp cần hoàn thành việc rà soát, nghiên cứu trong năm 2022, 2023, 2024 và 2025 thì báo cáo kết quả chậm nhất vào ngày 1.3 của năm tiếp theo. Qua rà soát, nghiên cứu, nếu thấy cần thiết phải sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới luật, pháp lệnh, nghị quyết thì kịp thời đề xuất đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh hằng năm và tổ chức việc soạn thảo trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét và quyết định.

(4) Thường trực Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội được phân công theo dõi, đôn đốc, giám sát việc thực hiện các nhiệm vụ lập pháp có trách nhiệm phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, tổ chức có liên quan trong quá trình triển khai thực hiện, vừa để tham gia, phối hợp ngay từ đầu, vừa để đôn đốc bảo đảm chất lượng, đúng tiến độ.

(5) Đề nghị các Tỉnh ủy, Thành ủy, HĐND, UBND, Đoàn đại biểu Quốc hội, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các đại biểu Quốc hội chủ động tổ chức nghiên cứu, quán triệt Kết luận của Bộ Chính trị và Đề án; phối hợp rà soát, tổng kết, khảo sát thực tiễn khi có yêu cầu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, các Bộ, ngành, cơ quan, tổ chức ở Trung ương. Đề nghị các Đoàn đại biểu Quốc hội, các đại biểu Quốc hội đề cao trách nhiệm trong việc nghiên cứu, xem xét, cho ý kiến về các dự án luật, nghị quyết; chủ động hơn nữa trong công tác lập pháp thông qua việc thực hiện quyền sáng kiến lập pháp theo quy định của Hiến pháp, Luật Tổ chức Quốc hội và Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

(6) Đề nghị Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên có giải pháp tiếp tục nâng cao hơn nữa chất lượng giám sát và phản biện xã hội đối với công tác xây dựng pháp luật; phát huy vai trò, trách nhiệm, tham gia có hiệu quả vào quy trình lập pháp.

PV