Bộ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội

“Cũng còn chỗ này, chỗ kia có điều này, điều kia”

Nêu vấn đề về hệ lụy từ sự tùy tiện trong việc quyên góp cũng như trong công tác quản lý chưa được chặt chẽ đã dẫn đến việc sử dụng tiền quyên góp đôi khi chưa đúng mục đích, làm mất đi ý nghĩa nhân văn của những tấm lòng thơm thảo, mất đi niềm tin của các nhà hảo tâm và của người dân, ĐBQH Dương Văn Phước (Quảng Nam) đề nghị, với trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội sẽ làm gì để góp phần quản lý, điều chỉnh các hoạt động thiện nguyện quyên góp, cứu trợ trong thời gian tới, đáp ứng lòng mong đợi của cử tri và Nhân dân cả nước?

Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, Nghị định số 64/2008 về vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố, hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo của Chính phủ có đưa ra một nguyên tắc khuyến khích các tổ chức, các cá nhân và mọi người dân tham gia làm từ thiện, tham gia cứu trợ, giúp đỡ người dân bị thiên tai, lũ lụt... Đồng thời, giao Bộ Tài chính có trách nhiệm thay mặt Nhà nước đứng ra làm việc thiện nguyện, thu các nguồn ủng hộ và tổ chức việc triển khai cấp phát và kiểm tra, giám sát việc thực hiện việc huy động và chính sách đối với người gặp nạn trong thiên tai, lũ bão. Quy định Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và Hội Chữ thập đỏ Việt Nam là cơ quan, tổ chức chính trị - xã hội và tổ chức xã hội đứng ra huy động, tổ chức các hoạt động thiện nguyện này.

Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng nêu rõ, trong Nghị định và quy định pháp luật có khuyến khích các tổ chức, cá nhân khác tiến hành nhưng chưa quy định cụ thể cách thức huy động của cá nhân cũng như cách tổ chức cấp phát thế nào. Do đó, thời gian vừa qua, về cơ bản các tổ chức, cá nhân đã thực hiện việc chuyển hàng rồi tiếp nhận ủng hộ những người bị ảnh hưởng bởi bão lũ, dịch bệnh..., song “cũng còn chỗ này, chỗ kia có điều này, điều kia”. 

Chính vì vậy, theo Bộ trưởng, bên cạnh việc khuyến khích sự tham gia của các tổ chức, cá nhân, thì phải trên cơ sở có nguyên tắc, được quy định bằng pháp luật. Chính vì vậy, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi Nghị định 64 và ban hành Nghị định 93 ngày 27.10.2021, trong đó quy định rất rõ nguyên tắc, tiêu chí vận động. "Nếu như quyên góp bằng tiền thì qua ngân hàng như thế nào, nếu bằng hiện vật thì qua ai là người tiếp nhận và khi triển khai ở cơ sở thì ai là người phải đứng ra cùng với cá nhân, tổ chức này". Do đó, khi Nghị định 93 có hiệu lực, chắc chắn việc tổ chức thiện nguyện sẽ đi vào nề nếp, còn trong quá trình vừa qua, nếu cá nhân, tổ chức nào sai thì phải xử lý theo pháp luật.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc phát biểu

Giải trình thêm về nội dung này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, Nghị định 93 mới ban hành có nhiều điểm mới. Đó là, đã quy định cụ thể các đối tượng thực hiện huy động quyên góp, từ thiện, từ Ủy ban MTTQ Việt Nam, Hội Chữ thập đỏ Việt Nam đến tổ chức, cá nhân, các đơn vị liên quan thực hiện thiện nguyện, vận động tài trợ. Quy định rõ việc quản lý tiền, các loại hàng hóa như vàng, ngoại tệ… và việc phân bổ các vật tư, hàng hóa, tiền cho các đối tượng được thụ hưởng. Quy định việc phải ghi chép một cách đầy đủ quá trình hoạt động và được mở tài khoản tại ngân hàng thương mại theo từng đợt vận động hoặc tại kho bạc; sau đợt vận động, các tổ chức, cá nhân phải thực hiện việc đóng tài khoản. Vấn đề về niêm yết công khai đối với hàng hóa, tiền hoặc tài sản đã nhận vận động và phân phối số hàng đó phải làm hết sức minh bạch, Bộ trưởng cho biết.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng cũng cho biết, Nghị định quy định chế độ báo cáo rất chặt chẽ. Ví dụ, trước khi vận động phải đăng ký với UBND nơi tổ chức vận động và trong thời hạn 3 ngày, UBND phải giải quyết, phối hợp để giải quyết vấn đề vận động đó. Việc phối hợp giữa Ủy ban MTTQ Việt Nam, Hội Chữ thập đỏ cũng như các tổ chức, cá nhân, chính quyền địa phương trong quá trình vận động được quy định hết sức chặt chẽ. Ngoài ra, Nghị định 93 cũng quy định các hình thức vận động, đóng góp tự nguyện, như tự nguyện giảm giá các loại dịch vụ.

Về vấn đề thanh tra và kiểm tra, Nghị định giao Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, trong lĩnh vực quản lý nhà nước của mình, được tổ chức thanh tra; Bộ Tài chính thực hiện vấn đề thanh tra và các bộ, ngành khác quy định rất chặt chẽ trong suốt quá trình thực hiện thanh tra.

Tiếp nhận 6 tố giác tội phạm liên quan đến huy động tiền từ thiện

Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm phát biểu

Đối với việc giải quyết kết quả tiếp nhận, giải quyết đơn tố cáo về sai phạm trong hoạt động quyên góp, từ thiện, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm nêu rõ, vấn đề này hiện đã giao cho Cục Cảnh sát hình sự tiến hành thụ lý, kiểm tra, xác minh các nguồn tin phản ánh trên các phương tiện thông tin đại chúng về hoạt động quyên góp, tiền từ thiện, cứu trợ trong đợt bão, mưa lũ xảy ra tại khu vực miền Trung năm 2020 của một số nghệ sĩ để làm rõ vụ việc theo quy định của pháp luật.

Bộ trưởng cho biết, hiện đang triển khai công việc kiểm tra, xác minh; Cục Cảnh sát hình sự đang phối hợp với các ngân hàng để tiến hành rà soát, xác định những tài khoản đã huy động từ thiện để làm rõ việc tiếp nhận, quyên góp và quá trình giải ngân. Phối hợp với UBND và Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp thuộc các tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi xác minh, làm rõ số tiền, hàng các nghệ sĩ đã tiến hành cứu trợ từ thiện tại các địa phương. Đồng thời, đã mời một số cá nhân, tổ chức làm việc, đề nghị cung cấp các thông tin có liên quan để sớm kết luận vụ việc theo quy định của pháp luật.

Cục Cảnh sát hình sự cũng đã chỉ đạo lực lượng cảnh sát hình sự toàn quốc rà soát, nắm tình hình hoạt động từ thiện diễn ra trên địa bàn, kịp thời phát hiện các trường hợp cá nhân, tổ chức lợi dụng các hoạt động kêu gọi từ thiện thực hiện các hành vi chiếm đoạt tài sản.

Bộ trưởng Tô Lâm cho biết, qua khảo sát tại các địa phương, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an TP. Hồ Chí Minh đã tiếp nhận 6 tố giác tội phạm của công dân có liên quan đến việc huy động tiền từ thiện của các nghệ sĩ. Qua đó, đã tổ chức tiếp nhận, phân loại các tố giác đúng quy trình của pháp luật về tố tụng hình sự.

Qua công tác rà soát, nắm tình hình, Bộ trưởng Bộ Công an cho biết, sẽ kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền nghiên cứu, sửa đổi quy định pháp luật liên quan đến vận động, tiếp nhận, phân bổ, sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện, hỗ trợ nhân dân khắc phục khó khăn do thiên tai, hỏa hoạn, các sự cố nghiêm trọng, các bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo theo hướng bổ sung các quy định về hoạt động này, bảo đảm công khai, minh bạch.

T.Thành