Phó Chủ tịch Uỷ ban Trung ương MTTQ Việt Nam Trương Thị Ngọc Ánh trình bày tham luận tại Hội nghị

Chủ động, tích cực tham gia khâu lập đề nghị xây dựng Luật đến khi Luật được ban hành

Về tình hình tổ chức triển khai luật, nghị quyết của Quốc hội được ban hành từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Phó Chủ tịch Trương Thị Ngọc Ánh cho biết, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã phối hợp với các cơ quan có liên quan sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết liên tịch 403/2017/NQLT-UBTVQH14-CP-ĐCTUBTƯMTTQVN giữa Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ và Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam quy định chi tiết các hình thức giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội. Trên cơ sở đó đã tổng hợp xây dựng báo cáo kết quả 5 năm trình tại phiên họp thứ 25 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam cũng đã xây dựng đề án, tổ chức nghiên cứu và đề xuất xây dựng dự án Luật Điều chỉnh hoạt động từ thiện nhân đạo, dự kiến sẽ hoàn thành các sản phẩm của đề án trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội vào tháng 11.2023.

Theo Phó Chủ tịch Trương Thị Ngọc Ánh, ngày 26/10/2022, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ban hành Chỉ thị số 18-CT/TW về phát huy vai trò, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội. Để triển khai thực hiện Chỉ thị, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã xây dựng kế hoạch, trong đó có nội dung cụ thể là Nghiên cứu, khảo sát, đánh giá thực tiễn để đề xuất lập đề nghị xây dựng Luật Hoạt động giám sát của Nhân dân. Trong quý IV năm 2023, Ban Thường trực sẽ tiến hành khảo sát thực tiễn, tổ chức các hội nghị, xây dựng văn bản đề xuất, kiến nghị định hướng xây dựng Luật Hoạt động giám sát của Nhân dân.

Đối với hoạt động phối hợp hoàn thiện đồng bộ hệ thống pháp luật, Phó Chủ tịch Trương Thị Ngọc Ánh cho biết, trong năm 2022, Ban thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã nghiên cứu, đóng góp ý kiến đối với 58 dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, đề án về tổ chức, hoạt động của cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị… Năm 2023, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã phối hợp với Ban Dân nguyện của Ủy ban Thường vụ Quốc hội xây dựng báo cáo tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết liên tịch số 525/NQLT/UBTVQH13-ĐCTUBTWMTTQVN ngày 27/9/2012 về việc tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội; góp ý kiến hồ sơ dự thảo Nghị quyết về lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, Hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn.

"Uỷ ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã tổ chức lấy ý kiến Nhân dân đối với dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) trong toàn hệ thống và đã nhận được tổng số 8.363.162 ý kiến góp ý cụ thể vào từng điều khoản trong Dự thảo Luật của các tổ chức, cá nhân. Cùng với đó, tham gia vào dự án Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã chủ động, tích cực tham gia khâu lập đề nghị xây dựng Luật đến khi Luật được ban hành. Đã cử cán bộ tham gia Ban soạn thảo, Tổ biên tập của dự án; tham gia trực tiếp ý kiến tại các cuộc họp lấy ý kiến. Ban Thường trực đã chủ trì hội nghị phản biện xã hội đối với dự án luật này vào tháng 4/2022. Sau phản biện, Ban Thường trực đã có văn bản phản biện gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, cơ quan chủ trì soạn thảo. Luật có hiệu lực từ 01/7/2023, việc triển khai thực hiện Luật là một nhiệm vụ rất quan trọng của cả hệ thống chính trị, trong đó nòng cốt là MTTQ Việt Nam", Phó Chủ tịch Trương Thị Ngọc Ánh thông tin.

Đại biểu tham dự Hội nghị

Cũng theo Phó Chủ tịch Trương Thị Ngọc Ánh, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp và các tổ chức chính trị - xã hội đã tích cực tham gia góp ý nhằm hoàn thiện “Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở” và “Nghị định về xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước của cộng đồng dân cư”; hướng dẫn hệ thống tổ chức mình thực hiện các hoạt động phát huy quyền làm chủ của Nhân dân; tuyên truyền Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở. Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã đưa Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở vào Kế hoạch tuyên truyền, phổ biến pháp luật trong hệ thống Mặt trận thông qua các hình thức phù hợp, hiệu quả.

Phó Chủ tịch Trương Thị Ngọc Ánh nhấn mạnh, từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV đến nay, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã lựa chọn và thực hiện phản biện xã hội đối với nhiều dự án luật quan trọng như: Dự án Luật Đất đai (sửa đổi), Dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi), dự án Luật thực hiện dân chủ ở cơ sở, dự án Luật kinh doanh bất động sản (sửa đổi), dự án Luật nhà ở (sửa đổi)…

Đối với dự án Luật Đất đai và Dự án Luật thực hiện dân chủ ở cơ sở, Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam đã tổ chức phản biện 02 lần trước khi Quốc hội cho ý kiến. Các hội nghị phản biện đã huy động sự tham gia tích cực của đại diện các tổ chức thành viên của Mặt trận, các chuyên gia, nhà khoa học có nhiều kinh nghiệm trong nhiều lĩnh vực, trong đó hội nghị phản biện xã hội dự án Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở và dự án Luật Đất đai (sửa đổi) đã được tổ chức trực tuyến với sự tham gia của Ủy ban MTTQ Việt Nam 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Phó Chủ tịch Uỷ ban Trung ương MTTQ Việt Nam Trương Thị Ngọc Ánh đề xuất một số giải pháp để tiếp tục phát huy vai trò, trách nhiệm của MTTQ Việt Nam trong thời gian tới

Tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện pháp luật đáp ứng yêu cầu phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc

Từ thực tế, Phó Chủ tịch Trương Thị Ngọc Ánh cũng nhắc tới những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện. Theo đó, ở cấp Trung ương mới chủ yếu tổ chức phản biện xã hội đối với các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, ít tổ chức phản biện xã hội đối với dự thảo các chương trình, dự án, đề án của các cơ quan ngang cấp; Các cơ quan chủ trì soạn thảo chưa chủ động, kịp thời gửi đề nghị để MTTQ Việt Nam tổ chức thành viên của Mặt trận thực hiện phản biện; hồ sơ dự thảo luật gửi đến MTTQ Việt Nam thường rất muộn thời gian gấp; Thiếu cơ chế để MTTQ Việt Nam huy động các chuyên gia, nhà khoa học, người có kinh nghiệm thực tiễn tham gia vào công tác giám sát, phản biện xã hội, tham gia xây dựng chính sách, pháp luật; Có rất nhiều dự thảo văn bản quy phạm thuộc thẩm quyền, nội dung chuyên ngành của các Bộ gửi đến đề nghị MTTQ Việt Nam đóng góp ý kiến gây quá tải đối với hoạt động của MTTQ Việt Nam.

Phó Chủ tịch Trương Thị Ngọc Ánh cho rằng, để khắc phục những hạn chế nêu trên và để phát huy kết quả đạt được trong nửa đầu nhiệm kỳ, thực hiện trách nhiệm của MTTQ Việt Nam, trong thời gian tới, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam sẽ tiếp tục triển khai các nhiệm vụ đã được giao trong Kế hoạch số 81 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng như Kế hoạch 386 của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam.

Theo đó, cần thực hiện một cách đầy đủ, kịp thời trách nhiệm của MTTQ Việt Nam được giao tại Nghị quyết số 96/2023/QH15 về việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, HĐND bầu hoặc phê chuẩn; Tiếp tục nghiên cứu, khảo sát, đánh giá thực tiễn để đề xuất lập đề nghị xây dựng Luật Hoạt động giám sát của Nhân dân; Luật về hoạt động từ thiện nhân đạo; Luật MTTQ Việt Nam (sửa đổi). Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chủ trì soạn thảo các dự án luật quan trọng đã có ý kiến phản biện xã hội của Mặt trận, theo dõi việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo theo các ý kiến phản biện, nhất là đối với dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi); tham gia ý kiến vào các dự án, dự thảo văn bản theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Tiếp tục thực hiện phản biện xã hội đối với các dự án luật theo hướng bảo đảm tăng tính đại diện trong thành phần tham gia phản biện xã hội, để các ý kiến phản biện xã hội của Mặt trận phản ánh sâu rộng hơn ý chí, mong muốn của các tầng lớp nhân dân; nghiên cứu việc công khai Báo cáo phản biện xã hội để huy động sự vào cuộc của Nhân dân. Tăng cường các hoạt động giám sát của MTTQ Việt Nam đối với việc thực hiện pháp luật, nghị quyết của Quốc hội, nhất là các luật, nghị quyết liên quan đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân. Giám sát việc tiếp thu các kiến nghị của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội sau phản biện xã hội để bảo đảm tính hiệu quả thực hiện pháp luật.

Tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện pháp luật đáp ứng yêu cầu phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, dân chủ XHCN và quyền làm chủ của Nhân dân; cụ thể hóa đầy đủ quyền con người, quyền công dân; nghiên cứu làm rõ và sâu sắc hơn vai trò “MTTQ Việt Nam là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân”, nhất là trong thực hiện nguyên tắc hiệp thương giới thiệu người ứng cử để cử tri lựa chọn bầu ĐBQH, và đại biểu HĐND các cấp và trong hoạt động giám sát đại biểu dân cử.

Để MTTQ Việt Nam thực hiện tốt vai trò, trách nhiệm của mình, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đề nghị Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét nghiên cứu, bổ sung nhiệm vụ nghiên cứu đề xuất xây dựng dự án Luật Hoạt động giám sát của Nhân dân vào Chương trình xây dựng luật khóa XV. Quốc hội và Chính phủ quan tâm thể chế và chỉ đạo các cơ quan Bộ, tổ chức hữu quan phối hợp chặt chẽ với MTTQ Việt Nam trong một số nội dung cụ thể.

Theo đó, cơ quan chủ trì soạn thảo chủ động phối hợp với MTTQ Việt Nam để tổ chức phản biện xã hội ngay từ khâu lập đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh nhằm góp phần hoàn thiện và tạo sự đồng thuận về các chính sách ngay từ khâu hoạch định; Tăng cường sự phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng của cơ quan chủ trì soạn thảo với MTTQ Việt Nam trong hoạt động phản biện xã hội, bảo đảm sự tham gia đầy đủ của MTTQ và các tổ chức thành viên của Mặt trận trong các công đoạn soạn thảo, lấy ý kiến, thẩm định, thẩm tra, trình cấp có thẩm quyền dự án, dự thảo văn bản; trong việc tiếp thu, giải trình ý kiến phản biện xã hội phải được xác định là nhiệm vụ bắt buộc; văn bản phản biện cần được thể hiện rõ trong hồ sơ trình dự án, dự thảo văn bản luật.

Hương Diệp