Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Nguyễn Hữu Dũng phát biểu tại Hội thảo

Hội thảo đã nhận được 19 tham luận của các đại biểu và MTTQ các tỉnh tham dự.  Các tham luận đánh giá các kết quả đã đạt được trên mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa ở các địa phương được thụ hưởng các chương trình, dự án đầu trong tư thời gian qua, nhất là kết quả đạt được trên các lĩnh vực: xây dựng nông thôn mới, nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn, giảm nghèo bền vững.

Các tham luận cũng thẳng thắn chỉ ra những tồn tại, hạn chế, như: Việc tham gia giám sát của MTTQ các cấp trong quá trình xây dựng, triển khai thực hiện, đánh giá hiệu quả các chương trình, dự án đầu tư, chính sách cho vùng đồng bào DTTS chưa được quan tâm thực hiện; một số cấp ủy, chính quyền còn coi nhẹ hoặc chưa thực sự quan tâm, tạo điều kiện cho hoạt động giám sát của Mặt trận Tổ quốc; việc lựa chọn nội dung, hình thức giám sát ở một số đại phương còn lúng túng; chất lượng, nội dung, hình thức giám sát của Ban Thanh tra nhân dân, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng ở một số địa phương chưa đáp ứng được yêu cầu.

Quang cảnh Hội thảo

Phát biểu tại hội thảo, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Nguyễn Hữu Dũng cho biết, trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước, Đảng và Nhà nước ta luôn nhất quán quan điểm thực hiện chính sách phát triển toàn diện và tạo điều kiện để  các dân tộc thiểu số phát huy nội lực, cùng phát triển với đất nước. Thực hiện chủ trương đó, trong nhiều năm qua, nhà nước ta đã ban hành một hệ thống chính sách khá toàn diện, tác động đến mọi mặt của đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng vùng dân tộc thiểu số.

Các chính sách của nhà nước được triển khai thực hiện trong thời gian qua thông qua các chương trình, dự án đầu tư ở khu vực miền núi và vùng đồng bào dân tộc thiểu số, tập trung vào các nội dung như: Chương trình phát triển kinh tế - xã hội các xã đặc biệt khó khăn vùng dân tộc thiểu số và miền núi; chính sách hỗ trợ nhà ở; chính sách hỗ trợ đất sản xuất, nhà ở, nước sinh hoạt cho hộ đồng bào dân tộc thiểu số nghèo, đời sống khó khăn; chính sách cho vay vốn phát triển sản xuất; chính sách đầu tư hỗ trợ định canh, định cư…

“Các chương trình, dự án ưu tiên phát triển ở các vùng dân tộc thiểu số thể hiện tính ưu việt của chế độ XHCN ở nước ta, thu hút được sự quan tâm tích cực của cán bộ, đảng viên và được các tổ chức quốc tế, cá nhân, các doanh nghiệp, đồng bào dân tộc thiểu số tích cực tham gia”, Phó Chủ tịch Nguyễn Hữu Dũng nhấn mạnh đồng thời nểu rõ, với hệ thống chính sách toàn diện của Đảng và Nhà nước, sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, các bộ, ngành ở Trung ương, các cấp địa phương, cùng với sự nỗ lực vươn lên của đồng bào các dân tộc đã làm thay đổi rõ nét diện mạo nông thôn miền núi, vùng đồng bào dân tộc. Tốc độ tăng trưởng kinh tế của các tỉnh vùng đồng bào dân tộc sinh sống duy trì ở mức cao và tương đối ổn định, cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực. Tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh, cơ sở hạ tầng từng bước được kiện toàn, đồng bộ hóa …

“Kết quả của các chương trình, dự án của Nhà nước đầu tư ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã góp phần củng cố lòng tin của đồng bào các dân tộc đối với sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, chống lại những âm mưu chia rẽ, kích động của các thế lực thù địch ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số”, Phó Chủ tịch Nguyễn Hữu Dũng khẳng định.

Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Nguyễn Hữu Dũng cho rằng, bên cạnh những thành công nêu trên, việc phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi hiện nay vẫn còn nhiều thách thức, một số chương trình, dự án đầu tư ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn thất thoát, lãng phí nên hiệu quả chưa cao, sự thụ hưởng chính sách của đồng bào các dân tộc thiểu số chưa được như mong muốn, vẫn còn những khoảng cách khá lớn về mức sống, thu nhập và điều kiện mọi mặt của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi so với bình quân chung của cả nước.

Để phát triển KT- XH vùng đồng bào DTTS một cách bền vững, thể hiện chính sách ưu việt của Nhà nước ta dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhằm mục tiêu thu hẹp dần khoảng cách về mức sống, thu nhập của vùng đồng bào DTTS và miền núi so với bình quân chung của cả nước. Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1719/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT - XH vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025, trong đó ở khâu tổ chức thực hiện Chương trình Thủ tướng Chính phủ đề nghị Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội thực hiện giám sát, phản biện xã hội trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện Chương trình. Ban Chỉ đạo Trung ương các Chương trình Mục tiêu quốc gia và các Bộ, ngành có trách nhiệm nghiên cứu, trả lời các kiến nghị, đề xuất của MTTQ Việt Nam và nhân dân theo quy định.

Nhắc tới vai trò giám sát của MTTQ Việt Nam đã được khẳng định trong các Nghị quyết của Đảng, Hiến pháp, pháp luật của Nhà nước, Phó Chủ tịch Nguyễn Hữu Dũng cho biết, nhiều năm qua, MTTQ Việt Nam các cấp từ Trung ương đến cơ sở đã nỗ lực xây dựng và tổ chức thực hiện các chương trình, kế hoạch giám sát, tập trung vào các lĩnh vực liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân, trong đó hoạt động giám sát các chương trình, dự án đầu tư ở vùng đồng bào DTTS trong những năm qua là một trong những nội dung được MTTQ các cấp quan tâm triển khai, đã thu được một số kết quả tích cực.

Sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1719/QĐ-TTg, để tiếp tục phát huy vai trò, trách nhiệm của Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp trong giám sát thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển KT- XH vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã ban hành Kế hoạch số 537/KH-MTTW-BTT và Kế hoạch số 595/KH-MTTW-BTT về triển khai thực hiện và giám sát thực hiện Chương trình năm 2022 với các nội dung, yêu cầu cụ thể để thực hiện từ cấp Trung ương đến Ủy ban MTTQ các địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Tiếp thu ý kiến của đại biểu tham dự Hội thảo, Phó Chủ tịch Nguyễn Hữu Dũng cho rằng, hội thảo không chỉ là dịp để các đại biểu là cán bộ MTTQ các địa phương thảo luận, trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm mà thông qua hội thảo còn góp phần nâng cao nhận thức về vai trò, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ chuyên trách, không chuyên trách MTTQ Việt Nam các cấp đối với nhiệm vụ triển khai thực hiện và giám sát thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển KT- XH vùng đồng bào DTTS và miền núi theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.    

Phó Chủ tịch Nguyễn Hữu Dũng đề nghị, trong thời gian tới, MTTQ các cấp đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và nội dung các văn bản triển khai thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; đồng thời nắm chắc việc triển khai các chương trình, dự án đầu tư ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở địa phương hằng năm để chủ động xây dựng kế hoạch giám sát và tổ chức giám sát ngay từ khi bắt đầu triển khai; cần lựa chọn nội dung giám sát phù hợp với tình hình thực tế của địa phương và tiến độ đầu tư; phát huy vai trò của người dân và cộng đồng trong giám sát thực hiện chương trình. Từ đó, tìm ra các giải pháp khắc phục khó khăn, hạn chế và phát huy vai trò của MTTQ Việt Nam các cấp trong triển khai thực hiện và giám sát thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS và miền núi trong thời gian tới. 

Hương Diệp - ảnh Đỗ Sang