Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức gặp mặt Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam khóa IX là người Việt Nam ở nước ngoài, tháng 12/2022. ẢNH: QUANG VINH

Công tác người Việt Nam ở nước ngoài phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc

Tổ chức các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động

Trong những năm qua, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã chủ động phối hợp các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức thành viên và Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài thực hiện có hiệu quả công tác thông tin tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động. Tại các buổi gặp mặt và tiếp xúc với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài nhân các chuyến công tác ở nước ngoài và trong nước, lãnh đạo Mặt trận Tổ quốc các cấp và các tổ chức thành viên đã kêu gọi cộng đồng chung tay gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, hướng về quê hương đất nước.

Thông qua hệ thống các cơ quan báo chí, trang thông tin điện tử, Fanpage, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp và các tổ chức thành viên đã tuyên truyền sâu rộng về tình hình chính trị, kinh tế - xã hội trong và ngoài nước, phổ biến thông tin và hình ảnh các hoạt động của Mặt trận Tổ quốc, cũng như của đất nước đến với đông đảo các tầng lớp nhân dân trong và ngoài nước.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp và các tổ chức thành viên chủ động, tích cực tuyên truyền, vận động cộng đồng, hội, đoàn ủng hộ, hưởng ứng các cuộc vận động, phong trào thi đua yêu nước: “Cả nước chung tay vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau”; cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, phong trào “Đoàn kết sáng tạo, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, hội nhập quốc tế”, các hoạt động cứu trợ người dân do ảnh hưởng của thiên tai, bão lũ… Thông qua các phong trào, cuộc vận động đã lôi cuốn, phát huy lòng yêu nước, tự hào dân tộc của người Việt Nam ở nước ngoài cùng nhau hướng về, góp sức xây dựng quê hương đất nước bằng những hành động, việc làm cụ thể, thiết thực trên các lĩnh vực của đời sống xã hội. Phát huy truyền thống yêu nước, tinh thần tương thân tương ái của người Việt Nam ở trong và ngoài nước hỗ trợ, giúp đỡ lẫn nhau lúc gặp khó khăn, thiên tai, hoạn nạn, giúp đỡ người nghèo, nạn nhân chất độc da cam/dioxin, đẩy mạnh các hoạt động xã hội, nhân đạo từ thiện, khám chữa bệnh cho trẻ em nghèo, giúp xây dựng trạm y tế, trường học, cầu đường dân sinh ở vùng sâu, vùng xa, nhà Đại đoàn kết cho người nghèo…

Trong đại dịch Covid-19, hưởng ứng lời kêu gọi của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Thủ tướng Chính phủ và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đồng bào Việt Nam trên khắp thế giới đã chung sức, đồng lòng đóng góp bằng nhiều hình thức khác nhau cho công tác phòng, chống dịch Covid-19. Nhiều trí thức, doanh nhân người Việt Nam ở nước ngoài cũng góp sức trong công cuộc phòng, chống dịch bệnh tại Việt Nam bằng việc góp ý, đề xuất các giải pháp, công nghệ và hỗ trợ trang thiết bị phòng, chống dịch hiệu quả.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã quan tâm vận động những chuyên gia, trí thức người Việt Nam ở nước ngoài có trình độ chuyên môn cao, có khả năng tư vấn về quản lý, tham gia các hội đồng tư vấn, các cơ chế tham vấn của Mặt trận. Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã phối hợp với các cơ quan chức năng tổ chức diễn đàn “Chuyên gia trí thức người Việt Nam ở nước ngoài với phát triển kinh tế và hội nhập quốc tế của Việt Nam giai đoạn 2016 - 2020”; tổ chức gặp mặt và tặng quà lưu niệm cho 70 đại biểu chuyên gia, nhà khoa học tiêu biểu người Việt Nam ở nước ngoài; tổ chức Hội nghị tọa đàm “người Việt Nam ở nước ngoài với tâm huyết phát triển đất nước thời kỳ hội nhập quốc tế”… nhằm lắng nghe, chia sẻ sáng kiến, kinh nghiệm, phát huy tiềm năng trí tuệ của các chuyên gia trí thức người Việt Nam ở nước ngoài và nguồn vốn đầu tư, kiều hối của kiều bào xây dựng đất nước. Trong giai đoạn 2009 - 2021, kiều hối gửi về nước tăng khoảng 10% mỗi năm trong đó năm 2021, đạt 12,5 tỷ USD. Tính đến năm 2021, kiều bào từ 29 quốc gia và cùng lãnh thổ đã đầu tư 376 dự án FDI tại 42/63 tỉnh, thành phố Việt Nam với tổng số vốn đăng ký 1,72 tỷ USD, đã góp phần tích cực phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương và thúc đẩy nhanh chóng quá trình chuyển giao công nghệ trong nước.

Giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người Việt Nam ở nước ngoài

Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phối hợp với Uỷ ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài, Bộ Ngoại giao rà soát, đề xuất và tham gia tích cực vào việc sửa đổi, bổ sung, xây dựng mới các văn bản quy phạm pháp luật liên quan tới quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người Việt Nam ở nước ngoài về quốc tịch cư trú, hồi hương, thăm thân, học tập, làm việc, du lịch, mua nhà đất, đầu tư kinh doanh sản xuất, dịch vụ trong nước... Góp ý dự thảo “Chương trình hành động của Chính phủ tiếp tục đẩy mạnh việc thực hiện Nghị quyết số 36/NQ-TW, Chỉ thị số 45-CT/TW và Kết luận số 12-KL/TW của Bộ Chính trị về công tác người Việt Nam ở nước ngoài giai đoạn 2021 - 2025”. Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã chủ trì, phối hợp với Bộ Ngoại giao, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức Hội thảo nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện Đề án "Nâng cao hiệu quả việc triển khai chương trình dạy tiếng Việt cho người Việt Nam ở nước ngoài"…

Mặt trận Tổ quốc các cấp và các tổ chức thành viên chủ động thực hiện chức năng giám sát, phản biện xã hội bảo đảm việc xây dựng và ban hành các chủ trương, chính sách đối với người Việt Nam ở nước ngoài phù hợp với thực tế, đáp ứng được nguyện vọng chính đáng của đông đảo người Việt Nam ở nước ngoài. Có hình thức thích hợp tổ chức thu thập ý kiến của người Việt Nam ở nước ngoài góp ý các văn bản pháp quy, chính sách có liên quan tới người Việt Nam ở nước ngoài; đồng thời giám sát việc thực thi trong thực tế các chủ trương, chính sách, tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người Việt Nam ở nước ngoài và kịp thời có những kiến nghị, đề xuất để khắc phục những khó khăn, bất cập và tiêu cực trong thực thi các chủ trương, chính sách này.

Nắm bắt, phản ánh tâm tư, nguyện vọng chính đáng của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xây dựng các cơ chế, phương thức phù hợp để cập nhật tình hình, nắm bắt và phản ánh tâm tư, nguyện vọng của người Việt Nam ở nước ngoài. Ủy ban Mặt trận Tổ quốc cấp tỉnh cũng đã chủ động phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước và Hội thân nhân kiều bào ở địa phương cập nhật thông tin, tâm tư, nguyện vọng của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài để kịp thời báo cáo Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Trong 3 năm từ 2019 - 2022, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp đã tổ chức được 2.522 cuộc gặp mặt với 22.168 lượt người gặp mặt, tiếp xúc. Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chủ trì nhiều hoạt động tiếp xúc, nắm bắt tâm tư nguyện vọng của bà con kiều bào như: phối hợp với Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài tổ chức đón tiếp, gặp mặt đại biểu kiều bào tiêu biểu nhân dịp về tham dự chương trình “Xuân quê hương” hàng năm; cử đoàn tham dự các hoạt động của các hội, đoàn người Việt Nam ở nước ngoài tổ chức. Các chương trình thường niên “Họp mặt kiều bào Tết nguyên đán” do Mặt trận Tổ quốc các tỉnh, thành phố chủ trì hoặc phối hợp tổ chức cũng là nơi để kiều bào bày tỏ tâm tư, nguyện vọng; đồng thời là dịp để lãnh đạo địa phương thông tin về tình hình phát triển kinh tế - xã hội, ghi nhận sự đóng góp của kiều bào vào sự phát triển chung của địa phương và đất nước. Các tổ chức thành viên cũng có nhiều hình thức khác nhau để tăng cường tiếp xúc, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, như: tiếp xúc cộng đồng nhân các chuyến công tác nước ngoài; tìm hiểu nhu cầu, nguyện vọng của đoàn viên, hội viên ở nước ngoài thông qua các hội nghị, diễn đàn, đối thoại, qua báo cáo; nắm thông tin cộng đồng qua các thân nhân là đoàn viên, hội viên của tổ chức...

Ghi nhận tâm tư, nguyện vọng của bà con, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã kịp thời hỗ trợ, giúp đỡ và kiến nghị với Đảng, Nhà nước, cấp ủy, chính quyền các cấp có các chủ trương, giải pháp cụ thể can thiệp, phối hợp giải quyết những khó khăn, vướng mắc phát sinh, đáp ứng nguyện vọng chính đáng của đông đảo người Việt Nam ở nước ngoài. Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cũng đã định kỳ tổng hợp, phản ánh và kiến nghị Quốc hội quan tâm giải quyết những tâm tư, nguyện vọng chính đáng của kiều bào tại các kỳ họp Quốc hội. Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các tỉnh, thành phố từ những thông tin thu nhận được báo cáo lãnh đạo địa phương để có hướng hỗ trợ, giải quyết kịp thời những khó khăn để giúp người Việt Nam ở nước ngoài ổn định cuộc sống.

Đoàn kết, tập hợp người tiêu biểu ở nước ngoài vào Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp

Nhận thức rõ vai trò của cá nhân tiêu biểu trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài là lực lượng nòng cốt đại diện cộng đồng, làm cầu nối trong việc mở rộng đối tác đối ngoại nhân dân của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp đã quan tâm lựa chọn các cá nhân người Việt Nam ở nước ngoài tiêu biểu, đại diện ở các khu vực trọng điểm, các nước có đông người Việt Nam ở nước ngoài tham gia Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Các vị Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là người Việt Nam ở nước ngoài đều phát huy vai trò cầu nối trong việc mở rộng quan hệ với các tổ chức nhân dân ở các nước; đồng thời thông qua đối tác nhằm hỗ trợ tạo điều kiện thuận lợi và nâng cao vị thế cho cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài; đóng vai trò tập hợp đoàn kết cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, tổ chức các hoạt động hướng về quê hương nhân kỷ niệm các sự kiện trọng đại của đất nước, tổ chức mít tinh, tuần hành trên đất nước bạn nhằm tuyên truyền bảo vệ chủ quyền biển đảo; thông qua các hoạt động đối ngoại nhân dân, tuyên truyền về thành tựu đổi mới của đất nước, vận động hỗ trợ nâng cao địa vị pháp lý của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Đồng thời, đề xuất về chủ trương và chủ động triển khai xây dựng lực lượng cốt cán trong cộng đồng người Việt Nam ở các nước. Sự phát triển nhanh chóng của cộng đồng ta ở nước ngoài và những đóng góp tích cực, tham gia sâu rộng trong nhiều lĩnh vực của bà con kiều bào vào sự phát triển của đất nước là minh chứng cụ thể nhất về hiệu quả của công tác người Việt Nam ở nước ngoài, cũng như tính đúng đắn về chủ trương của Đảng và Nhà nước đối với người Việt Nam ở nước ngoài, của công tác đại đoàn kết toàn dân tộc, coi người Việt Nam ở nước ngoài là bộ phận không thể tách rời và là một nguồn lực của cộng đồng dân tộc Việt Nam.

Một số giải pháp đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác người Việt Nam ở nước ngoài của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong tình hình mới

Một là, tạo sự thống nhất về nhận thức và hành động trong hệ thống Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức thành viên và các tầng lớp nhân dân về vị trí, tầm quan trọng của công tác người Việt Nam ở nước ngoài. Nâng cao ý thức trách nhiệm trong việc thực hiện có hiệu quả chủ trương đại đoàn kết toàn dân tộc của Đảng, Nhà nước đối với người Việt Nam ở nước ngoài. Đổi mới nội dung thông tin tới người Việt Nam ở nước ngoài theo hướng bám sát nhu cầu, xác định nội dung thông tin, tuyên truyền, phương thức phù hợp. Đa dạng hóa phương thức truyền tải thông tin, hỗ trợ và phát huy hiệu quả các phương tiện truyền thông đa dạng của cộng đồng, tận dụng truyền thông nền tảng số, vai trò của các cá nhân có ảnh hưởng để tuyên truyền kịp thời, toàn diện và đầy đủ về tình hình đất nước tới người Việt Nam ở nước ngoài.

Hai là, tham gia xây dựng pháp luật, giám sát và phản biện xã hội đối với việc ban hành và triển khai thực hiện chính sách, pháp luật về người Việt Nam ở nước ngoài; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người Việt Nam ở nước ngoài. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên thực hiện tốt nhiệm vụ đại diện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người Việt Nam ở nước ngoài, là cầu nối để tổ chức cho người Việt Nam ở nước ngoài tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước theo quy định.

Ba là, đổi mới nội dung, các hình thức vận động, thực hiện quan điểm xây dựng khối đại đoàn kết, hòa hợp dân tộc với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, thu hút nguồn lực, đóng góp của người Việt Nam ở nước ngoài cho sự phát triển của đất nước. Đổi mới hoạt động gặp gỡ, tiếp xúc, đối thoại với người Việt Nam ở nước ngoài. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phải thật sự trở thành mái nhà chung của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, nơi bà con kiều bào đặt trọn niềm tin, gửi gắm tâm tư, nguyện vọng, là cầu nối quan trọng giữa người Việt Nam ở nước ngoài với Đảng và Nhà nước.

Bốn là, hỗ trợ tổ chức và hoạt động của các hội, đoàn người Việt Nam ở nước ngoài, các hội thân nhân kiều bào trong nước, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, hỗ trợ các hoạt động tôn giáo, tín ngưỡng trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Hỗ trợ về tổ chức và hoạt động nhằm củng cố các hội, đoàn truyền thống, hình thành các hội đoàn mới, đổi mới, đa dạng hình thức tập hợp, đặc biệt là tập hợp lực lượng trẻ tham gia các hoạt động do hội, đoàn tổ chức. Thông qua hoạt động hội, đoàn để tuyên truyền, vận động người Việt Nam ở nước ngoài đoàn kết cộng đồng, giúp đỡ nhau trong cuộc sống, tôn trọng pháp luật nước sở tại, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa, truyền thống tốt đẹp của dân tộc, giữ quan hệ gắn bó với gia đình và quê hương.

Năm là, tiếp tục hoàn thiện cơ chế phối hợp các tổ chức thành viên trong Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, phối hợp với các cơ quan chức năng có liên quan, tiếp tục kiện toàn về tổ chức bộ máy, cán bộ và các điều kiện đảm bảo để đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác người Việt Nam ở nước ngoài của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Hiệp thương phối hợp với các tổ chức thành viên thực hiện công tác vận động, tập hợp, đoàn kết người Việt Nam ở nước ngoài theo chương trình phối hợp thống nhất hành động hằng năm, mở rộng về thành phần, đối tượng vận động, linh hoạt và sáng tạo trong công tác tập hợp, đoàn kết mọi thành phần người Việt Nam ở nước ngoài phát huy tinh thần yêu nước, hướng về xây dựng quê hương, đất nước.

Công tác người Việt Nam ở nước ngoài của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là trách nhiệm của cả hệ thống Mặt trận từ Trung ương đến cơ sở, của các tổ chức thành viên. Mặt trận Tổ quốc các cấp phải thường xuyên chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài; trở thành cầu nối giữa cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài với Đảng, Nhà nước và Nhân dân ở trong nước. Công tác người Việt Nam ở nước ngoài của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cần được tiến hành thường xuyên, liên tục, toàn diện, đồng bộ nhưng có trọng tâm, trọng điểm, thể hiện đầy đủ và phát huy tốt truyền thống đại đoàn kết toàn dân tộc, đồng thời phù hợp với luật pháp sở tại và luật pháp, thông lệ quốc tế.

Từ Thành Huế - Thạc sĩ, Trưởng Ban Đối ngoại và Kiều bào,

Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam