Lễ hội đền Hùng. Ảnh: Báo Bảo vệ pháp luật

Ý tưởng về một ngày Việt Nam toàn cầu

Sau khi tổ chức thành công Ngày Việt Nam tại Cộng hòa Áo, một nhóm Việt kiều đã nung nấu ý tưởng phối hợp tổ chức Ngày Việt Nam đúng vào ngày Giỗ Tổ Hùng Vương hàng năm. Được chọn là Việt kiều tiêu biểu về dự Đại hội thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ IX, nhà báo Bích Yến, đại diện thường trú báo Văn nghệ tại châu Âu đã từng chia sẻ ý tưởng này và được nhiều người hưởng ứng, trong đó có GS. TS Tạ Ngọc Tấn, Phó chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương và Đại sứ Nguyễn Phú Bình, Chủ tịch Hội liên lạc với người Việt Nam ở nước ngoài. 

Tại buổi họp bàn thành lập Ban vận động Ngày Quốc Tổ Việt Nam toàn cầu diễn ra tại Hà Nội năm 2017, Đại sứ Nguyễn Phú Bình cho rằng đã đến lúc chúng ta không nên nghĩ thay đồng bào ngoài nước mà cần lắng nghe tâm tư, suy nghĩ của bà con. Nguyện vọng của một số cộng đồng người Việt ở nước ngoài muốn lấy một ngày Việt Nam trùng với ngày Giỗ Tổ trong nước là rất đáng trân trọng. Việt Nam có nhiều ngày bà con có thể tập hợp, nhưng ngày Giỗ Tổ mùng 10 tháng 3 thì dù có khác biệt về chính kiến, ai cũng dễ dàng chấp nhận, đồng thuận. 

Giáo sư Tạ Ngọc Tấn, Phó chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương ghi nhận đây là ý tưởng hay, cách tiếp cận hợp lý. Chọn một ngày đại đoàn kết dân tộc và tôn vinh giá trị Việt là việc cần làm để bạn bè quốc tế thêm hiểu văn hóa, văn hiến, cốt cách Việt Nam. Giáo sư cho biết, là dòng giống con Lạc cháu Hồng, bất cứ người Việt nào cũng tự hào về nguồn cội của mình, cá nhân ông xin tình nguyện làm hội viên của Ban vận động Ngày Quốc Tổ Việt Nam toàn cầu. Giáo sư Wendy Bacon (Đại học Sydney) là nhà báo điều tra nổi tiếng, được mời thỉnh giảng tại nhiều quốc gia. Trong một lần về thăm Đền Hùng, Giáo sư đã bộc bạch: “Nước Úc được hợp thành bởi người dân tứ xứ, cả nước không có chung một ông tổ để thờ phụng như ở Việt Nam. Có chung cội rễ, đó là niềm tự hào của người Việt các bạn mà không phải dân tộc nào cũng có được”. 

Ngày 27/10/2017, tại Hà Nội, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Trương Thị Ngọc Ánh đã chủ trì hội nghị về Đề án tổ chức Ngày Quốc Tổ Việt Nam trên toàn cầu. Tại Hội nghị, Phó Chủ tịch Trương Thị Ngọc Ánh phát biểu: “Người Việt dù ở bất cứ nơi đâu cũng có chung phong tục thờ gia tiên. Cả nước thờ chung một tổ tiên là nét độc đáo của Việt Nam. Hướng về đất Tổ, về cội nguồn dân tộc chính là “tiếng gọi chung” để tập hợp người Việt năm châu”. Vì vậy, bà Trương Thị Ngọc Ánh ghi nhận và đánh giá cao ý tưởng độc đáo kết nối người Việt trên toàn cầu, lan tỏa và vinh danh bản sắc Việt. 

Truyền thông kết nối tấm lòng Việt

Cách đây tròn 100 năm, xét bản tấu trình của quan Tuần phủ Phú Thọ Lê Trung Ngọc, ngày 25/7/1917, Bộ Lễ triều Nguyễn đã chính thức định lệ ngày quốc lễ - Giỗ Tổ Hùng Vương là ngày mồng 10 tháng 3 âm lịch hàng năm. Năm 2007, Bộ luật Lao động của nước Việt Nam được sửa đổi, chính thức cho phép người lao động được nghỉ hưởng nguyên lương ngày giỗ tổ Hùng Vương mùng 10 tháng 3. 

Sau khi Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương được thế giới vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, những năm gần đây, việc giỗ Tổ Hùng Vương được truyền hình trực tiếp trên đỉnh núi Hùng và được các đài truyền hình, kênh truyền hình cả nước tiếp sóng. Đồng thời với lễ cúng giỗ vua Hùng tại Đền Hùng ở Phú Thọ, tất cả các điểm thờ tự vua Hùng cùng vợ con, tướng lĩnh thời Hùng Vương trên toàn quốc đều đồng loạt tổ chức lễ dâng hương tri ân công đức tổ tiên. Truyền thông đã và đang góp phần không nhỏ vun đắp tinh thần đồng thuận dân tộc.  Cùng với các phương tiện thông tin đại chúng truyền thống, ngày nay mạng xã hội đang có sức mạnh vượt trội để kết nối những tấm lòng cùng hướng về nguồn cội. Nếu đúng ngày giỗ Tổ mùng 10 tháng 3, sinh viên của một vài trường đại học trong nước, hay một số cộng đồng cư dân Việt ở nước ngoài  đồng loạt đổi avatar, mỗi người một tấm ảnh hoặc lô gô hướng về nguồn cội thì sức mạnh truyền thông sẽ không hề nhỏ. 

Nhà báo Hoàng Anh, phụ trách trang người Việt ở nước ngoài trên kênh VTC10 cho biết: “Các hội đồng hương ở nước ngoài hoạt động rất mạnh và thiết thực. Hội đồng hương Phú Thọ nên trở thành nòng cốt để thúc đẩy tổ chức Ngày Quốc Tổ Việt Nam toàn cầu trong cộng đồng người Việt ở nước ngoài”. Ông Tạ Quốc Huân, Chủ tịch Hội đồng hương Phú Thọ tại Slovakia cho biết: “Ngày Việt Nam tại Slovakia không được tổ chức thường xuyên nhưng Hội đồng hương Phú Thọ năm nào cũng tổ chức ngày cúng giỗ vua Hùng. Khi kết hợp hai ngày này thành một Ngày Quốc Tổ Việt Nam toàn cầu, hiệu ứng sẽ lan tỏa mạnh mẽ. 100 năm trước, ngày mùng 10 tháng 3 được chọn là ngày Quốc giỗ. Sau đúng 100 năm, ngày Quốc giỗ được triển khai toàn cầu, đó là tâm nguyện của đông đảo người Việt trên thế giới”.

Nén tâm hương hướng về Quốc Tổ

Từ kinh nghiệm thực hiện tại Cộng hòa Áo, Ban vận động thống nhất dự định Ngày Quốc Tổ Việt Nam toàn cầu sẽ được tổ chức theo phương án sau: 

Thứ nhất, đồng loạt tiến hành tổ chức lễ dâng hương hướng về đất Tổ trước khi khai mạc sự kiện. 

Thứ hai, tổ chức chương trình nghệ thuật, tái hiện câu chuyện về dòng giống con cháu Lạc Hồng, nhằm giới thiệu đến kiều bào (đặc biệt là thế hệ người Việt trẻ) và công chúng, bạn bè, giới chính khách, giới báo chí - truyền thông quốc tế về cội nguồn dân tộc Việt Nam. 

Thứ ba, trình diễn nghệ thuật ẩm thực đa dạng của người Việt; hướng dẫn, giới thiệu cách gói bánh chưng, giã bánh giầy, làm các món ăn truyền thống, hay các món ăn kết hợp Á - Âu với nước sở tại. 

Thứ tư, giới thiệu các mặt hàng thủ công mỹ nghệ truyền thống và các mặt hàng Việt Nam xuất khẩu. 

Thứ năm, giới thiệu các di sản văn hóa phi vật thể, di sản thiên nhiên thế giới, các danh lam thắng cảnh của Việt Nam tại sự kiện. 

Thứ sáu, phối hợp với các nghệ sĩ, ca sĩ, diễn viên nổi tiếng ở nước sở tại xây dựng các tiết mục nghệ thuật giao lưu, giới thiệu Hát Xoan và các tiết mục nghệ thuật truyền thống của Việt Nam. 

Thứ bảy, phối hợp mời các nhà khoa học, chính trị gia, các nhà văn, nhà báo, cơ quan báo chí truyền thông nước sở tại và các tổ chức quốc tế cùng đồng hành với sự kiện. 

7 nội dung trên sẽ áp dụng cho những nơi tổ chức được sự kiện. Còn với những nơi chưa thể tổ chức, chỉ cần đúng ngày Giỗ Tổ, mỗi nhà đồng loạt thắp một nén tâm hương hướng về nguồn cội.

Năm 2018, cộng đồng người Việt tại Áo, Séc và Hàn Quốc sẽ tổ chức Ngày Quốc Tổ Việt Nam toàn cầu. Hi vọng rằng, nỗ lực này sẽ tiếp tục tạo ấn tượng tốt đẹp về đất nước, con người Việt Nam đối với bạn bè quốc tế.

Dư Hồng Quảng

Phó Giám đốc Sở Ngoại vụ