Đoàn đại biểu Quốc hội TP. Cần Thơ tiếp xúc cử tri tại huyện Vĩnh Thạnh

Một số kết quả trong công tác tổ chức tiếp xúc cử tri của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Thứ nhất, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp phối hợp chuẩn bị tốt các điều kiện để tổ chức tiếp xúc cử tri của đại biểu dân cử

Căn cứ vào kế hoạch tiếp xúc cư tri (TXCT) của đoàn đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân về tổ chức hội nghị TXCT, xác định rõ thời gian, địa điểm, chương trình, nội dung, thành phần tham gia, đồng thời xác định rõ trách nhiệm của từng cơ quan tham gia TXCT, Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) đã chủ động phối hợp làm tốt nhiệm vụ chuẩn bị các hội nghị tiếp xúc như: thông báo công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng; xác định rõ nội dung hội nghị tiếp xúc (tiếp xúc trước và sau kỳ họp, tiếp xúc chuyên đề, tiếp xúc theo đối tượng, địa bàn…), lập danh sách, gửi giấy mời đến cử tri; chuẩn bị cơ sở vật chất, địa điểm, hội trường, trang thiết bị, phục vụ hội nghị; đảm bảo an ninh, trật tự trên địa bàn...; nắm bắt tình hình nhân dân và dự báo, định hướng để cử tri phát biểu đúng trọng tâm, giúp đại biểu chủ động và có sự chuẩn bị trong giải đáp, trả lời tại các cuộc hội nghị.

MTTQ Việt Nam đã tích cực phối hợp thông tin, tuyên truyền về kế hoạch TXCT của đại biểu; làm tốt vai trò, trách nhiệm theo kế hoạch, nhất là việc chuẩn bị địa điểm, mời cử tri tham dự đảm bảo số lượng, thành phần tham dự1, nắm bắt, dự báo tình hình nhân dân trước hội nghị tiếp xúc, giúp cho các hội nghị tiếp xúc an toàn, chất lượng. Thực hiện công khai lịch, chương trình, nội dung TXCT trên các phương tiện thông tin đại chúng; nhiều nơi đã tổ chức phát thanh, truyền thanh trực tiếp buổi TXCT. MTTQ Việt Nam luôn xác định công tác dân vận là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, trong đó Đảng lãnh đạo, chính quyền tổ chức thực hiện, Mặt trận, đoàn thể làm tham mưu và nòng cốt, tăng cường phát huy dân chủ, năng lực trí tuệ, ý thức trách nhiệm của công dân trong xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền.

Thứ hai, MTTQ Việt Nam các cấp chủ trì tổ chức hội nghị TXCT của đại biểu dân cử

Để tăng cường trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền địa phương về giải quyết kịp thời các bức xúc trong nhân dân, giảm thiểu khiếu nại, tố cáo, bảo đảm an ninh trật tự tại địa phương. Tại các hội nghị TXCT, MTTQ Việt Nam đã mời đại diện lãnh đạo chính quyền địa phương đến dự để trực tiếp lắng nghe, giải đáp, trả lời, giải quyết những vấn đề cử tri nêu lên thuộc thẩm quyền và trách nhiệm của mình, phối hợp với các cơ quan, tổ chức có liên quan giải quyết ý kiến, kiến nghị của cử tri. Trong các hội nghị TXCT, nhiều kiến nghị của cử tri đã được giải quyết tại hội nghị, đáp ứng kịp thời được mong mỏi, nguyện vọng chính đáng của cử tri và nhân dân, góp phần ổn định tình hình chính trị tại địa phương, tăng cường đồng thuận xã hội.

Trong những năm gần đây, MTTQ Việt Nam đã phối hợp với đoàn đại biểu Quốc hội, HĐND mở rộng các hình thức tiếp xúc như tiếp xúc chuyên đề, tiếp xúc theo lĩnh vực, theo đối tượng mang lại hiệu quả rõ nét trong việc góp ý, xây dựng chính sách, pháp luật của Nhà nước… Các cuộc tiếp xúc cử tri theo chuyên đề, lĩnh vực của đại biểu đã thu hút được nhiều cử tri là chuyên gia, nhà khoa học, những người có uy tín trong dân. Trong các cuộc tiếp xúc, cử tri là những nhà khoa học, chuyên gia trên nhiều lĩnh vực, rất tâm huyết đã thẳng thắn trao đổi, góp ý, phản biện, qua đó mối liên hệ giữa nhân dân với đại biểu dân cử ngày càng gắn kết, chất lượng góp ý các chính sách ngày càng được nâng cao. Mặt trận Tổ quốc các cấp, các đoàn thể chính trị - xã hội đã tận dụng và phát huy được năng lực trí tuệ chuyên gia, nhà khoa học, những người có uy tín, cốt cán trong dân, ý thức trách nhiệm của công dân trong thực hiện giám sát xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền.

Thứ ba, MTTQ Việt Nam các cấp phối hợp tập hợp, tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri

Sau hội nghị TXCT, MTTQ Việt Nam đã phối hợp tập hợp, tổng hợp các ý kiến, kiến nghị của cử tri để phân loại, báo cáo. Với trách nhiệm chủ trì tổ chức các hội nghị TXCT, MTTQ các cấp đã phân công cán bộ tham dự và ghi chép, phối hợp tập hợp, tổng hợp đầy đủ các ý kiến, kiến nghị, đảm bảo không bỏ sót kiến nghị của cử tri tại các hội nghị. Việc tập hợp đầy đủ các ý kiến, kiến nghị của cử tri tại các địa phương đã góp phần nâng cao chất lượng của báo cáo tổng hợp ý kiến cử tri và nhân dân cả nước của Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam trình bày tại các kỳ họp Quốc hội. Báo cáo tổng hợp ý kiến, kiến nghị cử tri và nhân dân của Mặt trận  những nhiệm kỳ gần đây đã thể hiện đầy đủ, toàn diện và sâu sắc những lĩnh vực, vấn đề cử tri và nhân dân quan tâm, phản ánh, kiến nghị. Các ý kiến, kiến nghị đã cụ thể, có địa chỉ và sát thực tế hơn, có sự trao đổi, phản hồi thông tin của các bộ, ngành được góp ý, kiến nghị, được Đảng, Nhà nước, Quốc hội ghi nhận, được cử tri và nhân dân cả nước đánh giá cao. Qua đó, Mặt trận đã thể hiện rõ hơn vai trò, trách nhiệm trong việc đại diện, bảo vệ lợi ích chính đáng của nhân dân, góp phần tăng cường lòng tin của nhân dân với Đảng và Nhà nước.

Thứ tư, MTTQ Việt Nam các cấp tham gia giám sát việc trả lời kiến nghị của cử tri

Tại các cuộc TXCT của đại biểu Hội đồng nhân dân (HĐND), các ý kiến, kiến nghị của cử tri đề nghị các cơ quan có chức năng của địa phương giải quyết, trả lời, theo quy định của pháp luật. Đối với những kiến nghị chậm trễ giải quyết, trả lời Uỷ ban MTTQ Việt Nam phối hợp với HĐND tiếp tục đề nghị chính quyền giải quyết hoặc phối hợp với cơ quan hữu quan giải quyết, đảm bảo quyền lợi cho cử tri và nhân dân. Nhờ có sự giám sát tích cực của Mặt trận, các kiến nghị của cử tri được giải quyết nhanh hơn, góp phần ổn định, tránh phát sinh điểm nóng ở địa phương. Qua tổ chức TXCT, MTTQ đồng thời giám sát thực hiện trách nhiệm của người đại biểu dân cử, cán bộ các cấp, kịp thời có ý kiến đối với những vấn đề chưa đúng quy định.

Tại các kỳ họp gần đây, cùng với việc báo cáo tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri và nhân dân, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã có những kiến nghị cụ thể, xác đáng đối với Đảng, Nhà nước và các cơ quan hữu quan. Tại các kỳ họp Quốc hội, nhiều kiến nghị của Đoàn Chủ tịch đã được Quốc hội đánh giá cao, một số kiến nghị là cơ sở để Quốc hội xây dựng, ban hành Nghị quyết giám sát về các lĩnh vực. Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cũng đã có sự phối hợp thường xuyên với Ban Dân nguyện, các Ủy ban của Quốc hội để theo dõi, đôn đốc và giám sát việc trả lời kiến nghị của cử tri. 

Công tác tổ chức TXCT, MTTQ Việt Nam còn một số khó khăn, hạn chế

Thứ nhất, tại một số địa phương, sự phối hợp giữa MTTQ Việt Nam với đoàn đại biểu Quốc hội, Thường trực HĐND, UBND và các cơ quan, tổ chức có liên quan trong việc tổ chức cho đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND cấp tỉnh tiếp xúc với cử tri có lúc, có nơi chưa chặt chẽ; thông tin về kế hoạch, nội dung, chương trình tiếp xúc cử tri của đại biểu một số nơi chưa kịp thời dẫn đến việc Mặt trận các cấp thiếu chủ động trong triển khai tổ chức các hội nghị tiếp xúc trên địa bàn. Công tác tuyên truyền về kế hoạch tiếp xúc cử tri, về chương trình, nội dung, thời gian và lịch tiếp xúc cử tri của đại biểu chưa được quan tâm thích đáng, việc mời cử tri tham dự một số nơi vẫn hình thức, vẫn còn tình trạng cử tri “chuyên nghiệp”, cử tri “đại diện”.

Thứ hai, công tác chuẩn bị nội dung của đại biểu tại một số hội nghị TXCT chưa thực sự tốt. Việc tổ chức hội nghị TXCT định kỳ trước và sau kỳ họp một số nơi còn mang tính hình thức, chất lượng chưa cao, nhất là đối với việc tiếp xúc sau kỳ họp; việc tổ chức hội nghị tiếp xúc cử tri theo chuyên đề, lĩnh vực, đối tượng… còn ít, chưa thường xuyên2, chưa thực sự phát huy được trách nhiệm đại biểu trong việc thu thập ý kiến của cử tri là các nhà nghiên cứu, nhà khoa học trong từng lĩnh vực cụ thể. Mối liên hệ giữa đại biểu với cử tri nhiều nơi chưa thường xuyên, chặt chẽ, chưa nắm chắc để có chính kiến, biện pháp góp phần giải quyết bức xúc, giảm vụ việc khiếu nại, tố cáo đông người, kéo dài.

Thứ ba, việc tham dự các hội nghị TXCT của đại diện chính quyền, các cơ quan, tổ chức có liên quan ở địa phương chưa đầy đủ; việc tiếp thu, giải quyết, trả lời các ý kiến, kiến nghị của cử tri của đại diện chính quyền, một số ngành chức năng một số địa phương (tại hội nghị và sau hội nghị) còn chung chung, chưa được kịp thời, thông tin giải đáp chưa đầy đủ, chưa cụ thể, rõ ràng như cử tri mong muốn.

Thứ tư, ở một số địa phương, việc tập hợp, tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri còn chưa đầy đủ, thiếu địa chỉ cụ thể. Việc theo dõi, đôn đốc, xem xét, đánh giá và giám sát việc trả lời các ý kiến, kiến nghị của cử tri đã gửi chuyển đến các ngành chức năng trong những năm qua đã có nhiều chuyển biến tích cực, nhưng vẫn còn chưa thực sự mạnh mẽ, dẫn đến tình trạng nhiều kiến nghị qua nhiều kỳ vẫn chưa được giải quyết, trả lời dứt điểm.

Một số giải pháp để Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nâng cao chất lượng công tác tổ chức tiếp xúc cử tri trong thời gian tới

Một là, Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp chủ động phối hợp sớm với các đoàn đại biểu Quốc hội và Thường trực HĐND các cấp từ khi xây dựng kế hoạch tiếp xúc cử tri của đại biểu. Tùy theo nội dung cụ thể của hội nghị tiếp xúc, MTTQ Việt Nam ở địa phương xác định hình thức tiếp xúc, đối tượng, thành phần tham dự; chuẩn bị kỹ các nội dung trong hội nghị tiếp xúc. Tại các hội nghị TXCT định kỳ trước và sau kỳ họp, MTTQ chủ động nắm rõ những vấn đề cử tri và nhân dân đang quan tâm để định hướng đúng nội dung cuộc tiếp xúc. Hội nghị tiếp xúc ngoài cử tri và đại biểu, cần mời đầy đủ các thành phần tham dự như Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND, Chủ tịch HĐND, đại diện các sở, ban, ngành có liên quan tại địa phương để khi cử tri kiến nghị, đại diện các cơ quan có thể trực tiếp tiếp thu, trả lời, giải quyết ngay tại hội nghị, tránh tình trạng tiếp thu xong “để đấy”, không có phản hồi cụ thể.

Hai là, MTTQ Việt Nam phối hợp tốt với đoàn đại biểu Quốc hội và HĐND chuẩn bị các nội dung trong cuộc tiếp xúc, chủ động định hướng các nội dung cần thiết, quan trọng để cử tri có thể phát biểu tập trung, tránh việc cử tri phát biểu trùng lặp hoặc nêu các ý kiến, kiến nghị đã được trả lời, giải quyết. Định hướng chương trình, nội dung đảm bảo cuộc tiếp xúc hiệu quả, hạn chế việc hội nghị tiếp xúc trở thành nơi tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo… 

Ba là, ngoài tổ chức TXCT theo định kỳ, cần tăng cường việc TXCT của đại biểu dân cử theo các hình thức khác, như: TXCT theo chuyên đề, lĩnh vực, theo đối tượng để tiếp nhận được nhiều ý kiến, kiến nghị của các chuyên gia, nhà khoa học, những người có uy tín trong dân, về những lĩnh vực có liên quan, góp phần xây dựng, hoàn thiện chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, mang tính khả thi cao, đáp ứng được yêu cầu, tâm tư, nguyện vọng chính đáng của cử tri và nhân dân, tăng cường đồng thuận xã hội.

Bốn là, MTTQ Việt Nam tăng cường tổ chức tập huấn kỹ năng, hướng dẫn kinh nghiệm cho đội ngũ cán bộ Mặt trận tham gia tổ chức tiếp xúc cử tri, nhất là kỹ năng tổ chức, chủ trì điều hành hội nghị, kỹ năng ghi chép, tổng hợp ý kiến cử tri và nhân dân.

Năm là, MTTQ Việt Nam thông qua việc tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri và nhân dân có những kiến nghị xác đáng với Đảng và Nhà nước, các bộ, ngành hữu quan về những vấn đề cử tri và nhân dân quan tâm. Tăng cường công tác phối hợp giám sát việc tiếp thu, giải quyết ý kiến, kiến nghị của cử tri và nhân dân. MTTQ chủ động phối hợp với Quốc hội, HĐND các cấp theo dõi, đôn đốc và giám sát việc giải quyết của các bộ, ngành, cơ quan, tổ chức có thẩm quyền đối với kiến nghị cử tri, đảm bảo tất cả các phản ánh, ý kiến, kiến nghị của cử tri đều được tiếp nhận, xem xét, giải quyết và trả lời theo quy định.

Quản Thị Thanh Hải

Ban Dân chủ - Pháp luật, UBTƯ MTTQ Việt Nam

Chú thích:

1.      Tại Quảng Ninh, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ các cấp luôn quan tâm đến việc tuyên truyền, vận động cử tri tham dự các hội nghị, với số lượng cử tri tham gia tiếp xúc với ĐBQH, đại biểu HĐND tỉnh thường từ 120 đến 150 cử tri.

2.      Theo Báo cáo của Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội, từ ngày 1/1/2013 đến 1/7/2017, Hà Nội đã tổ chức được 502 hội nghị tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội trước và sau kỳ họp Quốc hội, trong khi cũng trong thời gian này, chỉ tổ chức được 10 hội nghị TXCT nơi cư trú, 8 hội nghị TXCT nơi làm việc, 16 hội nghị TXCT theo chuyên đề, 1 hội nghị TXCT theo đối tượng và 4 hội nghị TXCT ngoài địa bàn, tỉnh, thành phố do cá nhân đại biểu thực hiện.