Quang cảnh Hội nghị

Tham dự Hội nghị Thượng tướng Lương Tam Quang, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an; ông Nguyễn Hữu Dũng, Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam; đại diện lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan Trung ương.

Báo cáo tại Hội nghị nêu rõ, năm 2023, dưới chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự vào cuộc mạnh mẽ của các cấp, các ngành và sự nỗ lực cố gắng của đồng bào các dân tộc trong việc triển khai thực hiện đồng bộ 188 chính sách tại vùng dân tộc thiểu số và miền núi cùng các chính sách an sinh xã hội, đời sống của người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi ngày càng được ổn định, từng bước cải thiện, nâng cao.

Kết quả thực hiện mục tiêu giảm nghèo, theo báo cáo của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, năm 2023, ước tính tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều còn 2,93%, (giảm 1,1%). Tỷ lệ hộ nghèo tại các huyện nghèo còn khoảng 33% (giảm 5,62%) trong đó tỷ lệ hộ nghèo DTTS còn khoảng 17,82% (giảm 3,2%), đạt chỉ tiêu Quốc hội, Chính phủ giao. Một số tỉnh ước tỷ lệ nghèo năm 2023 giảm nhanh như: An Giang giảm 11,3%, Quảng Nam giảm 10,4%, Quảng Trị 6,73%, Hà Giang giảm 5,96%, Yên Bái giảm 5,25%, Lào Cai giảm 5,2%, Gia Lai giảm 4,21%, Kon Tum giảm 4,04%, Cao Bằng giảm trên 4%... các tỉnh, thành phố: Hà Nội, Cần Thơ, Đồng Nai, Long An tỷ lệ hộ nghèo chỉ còn dưới 1%; tỉnh Quảng Ninh đến hết năm 2023 không còn hộ nghèo theo chuẩn nghèo của Trung ương.

Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Nguyễn Hữu Dũng tham dự Hội nghị

Một số địa phương vùng DTTS có tốc độ tăng trưởng GRDP cao như: Bắc Giang 13,45%, Hậu Giang 12,27%, Ninh Thuận 9,4%, Phú Yên 9,16%, Bình Phước 8,34%, Trà Vinh 8,25%, các tỉnh: Tuyên Quang, Kon Tum, Nghệ An, Quảng Bình, Phú Thọ, Điện Biên đều trên 7% cao hơn trung bình cả nước.

Công tác an sinh xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi được thực hiện tốt. Thủ tướng Chính phủ đã cấp xuất tổng số gần 21,5 nghìn tấn gạo cho vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Về trợ giúp pháp lý, từ đầu năm đến ngày 31/10/2023, đã trợ giúp pháp lý cho 7.548 lượt người DTTS cư trú ở vùng có điều kiện KT-XH đặc biệt khó khăn, qua đó giúp đồng bào DTTS bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của mình, nâng cao hiểu biết và ý thức pháp luật, giữ gìn trật tự an toàn xã hội, phòng ngừa vi phạm pháp luật.

Công tác văn hóa, hoạt động bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào tiếp tục được các cấp, các ngành tạo điều kiện đầu tư, phát triển. Các lễ hội của đồng bào DTTS được tổ chức trang trọng, vui tươi, phù hợp với phong tục, tập quán, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần của nhân dân.

Ông Hầu A Lềnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc phát biểu tại Hội nghị

Bên cạnh đó, nhờ thực hiện đồng bộ các giải pháp kinh tế vĩ mô, thực hiện Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế của Chính phủ và thực hiện đồng thời 3 Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG), trọng tâm là Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS &MN giai đoạn 2021-2030 và các chương trình, dự án khác triển khai trên địa bàn vùng đồng bào DTTS đã phát huy hiệu quả tích cực, góp phần đẩy mạnh phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội từng bước phát triển sản xuất, nâng cao đời sống đồng bào.

Đối với 7 nhóm mục tiêu của chương trình có 4 nhóm mục tiêu cơ bản hoàn thành gồm: Mục tiêu về tỷ lệ giảm nghèo vùng đồng bào DTTS, bình quân đạt 3,4%; Nhóm mục tiêu về công tác giáo dục; Mục tiêu lao động trong độ tuổi được đào tạo nghề phù hợp với nhu cầu, điều kiện của người DTTS và đặc thù vùng đồng bào DTTS&MN; Nhóm mục tiêu về bảo tồn và phát triển các giá trị, bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc.

Về nhiệm vụ trọng tâm trong năm 2024, Ủy ban Dân tộc sẽ tập trung tổ chức thực hiện tốt các chương trình mục tiêu quốc gia, trọng tâm là Chương trình mục tiêu quốc gia 1719; xây dựng các đề án, chính sách dân tộc; rà soát, sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế các chương trình, chính sách dân tộc để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ; tăng cường công tác theo dõi, nắm tình hình trên địa bàn vùng dân tộc thiểu số và miền núi...

Tránh chồng chéo trong thực hiện các chính sách dân tộc

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang phát biểu tại Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác dân tộc năm 2023 và triển khai nhiệm vụ năm 2024

Phát biểu kết luận Hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang đánh giá cao sự nỗ lực của các bộ, ngành, địa phương trong việc thực hiện công tác dân tộc năm 2023; đồng thời khẳng định đây là những kết quả rất đáng ghi nhận, với nhiều mô hình, cách làm hay chính là những bài học kinh nghiệm quý báu để triển khai hiệu quả công tác dân tộc trong thời gian tới

Đề cập tới những khó khăn trong việc triển khai thực hiện các chính sách, nhiệm vụ về công tác dân tộc, Phó Thủ tướng cho rằng cần nhận diện rõ những hạn chế như đời sống, sinh kế của đồng bào dân tộc thiểu số phần lớn còn phụ thuộc và bị ảnh hưởng bởi các điều kiện tự nhiên, trình độ dân trí chưa cao, nhiều địa phương chưa có sự quan tâm đúng mức tới công tác dân tộc, còn tình trạng tâm lý người dân trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của nhà nước.

Đại biểu tham dự tại các điểm cầu

Về nhiệm vụ trong thời gian tới, Phó Thủ tướng đề nghị các cấp, các ngành, địa phương phải dành sự quan tâm đúng mức đến công tác dân tộc; linh hoạt trong việc triển khai các chính sách đối với vùng đồng bào DTTS và miền núi phù hợp với văn hoá, phong tục, tập quán, điều kiện cụ thể của từng địa bàn, từng dân tộc, tránh tư duy máy móc.

Phó Thủ tướng yêu cầu phải làm tốt hơn nữa công tác thông tin, tuyên truyền để bà con hiểu, đồng hành cùng các cấp chính quyền, bớt nghe kẻ xấu, từng bước vươn lên trong cuộc sống.

Phó Thủ tướng cho biết, trong kỳ họp sắp tới, Quốc hội sẽ xem xét thông qua Nghị quyết về một số cơ chế đặc thù để cơ bản tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi. Sau khi Quốc hội thông qua, Chính phủ sẽ sửa đổi, bổ sung Quyết định 1719 về Phê duyệt Chương trình MTQG phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025.

Phó Thủ tướng giao Uỷ ban Dân tộc xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ Quyết định sửa đổi, bổ sung Quyết định 1719; giữ vai trò điều phối viên trưởng giữa các chương trình đối với đồng bào DTTS của các bộ, ngành, tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong triển khai các Chương trình MTQG sao cho đạt hiệu quả cao nhất, tránh chồng chéo trong thực hiện các chính sách dân tộc; làm đầu mối kết nối các địa phương chia sẻ kinh nghiệm, cách làm sáng tạo trong triển khai các chương trình MTQG; đẩy mạnh chuyển đổi số để tiếp nhận thông tin từ cơ sở và phản hồi cho cơ sở một cách nhanh chóng, kịp thời.

Về công tác xây dựng ngành, các cấp, các ngành và địa phương phải đặc biệt quan tâm đến chăm lo sinh kế của bà con; nhất là vấn đề đất đai; quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác dân tộc. Phó Thủ tướng gợi ý Uỷ ban Dân tộc tham mưu, xây dựng, trình Chính phủ đề án/chương trình phát triển hệ thống các trường dành cho con em đồng bào DTTS để bảo đảm nguồn nhân lực làm công tác dân tộc trong tương lai.

Đối với các địa phương, Phó Thủ tướng yêu cầu phải quan tâm hơn nữa đến công tác dân tộc; bố trí cán bộ có kinh nghiệm, có khả năng để hỗ trợ cán bộ cấp huyện, xã trong triển khai các chương trình, dự án; đầu tư cho các công trình phải có trọng tâm, trọng điểm.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang trao khen thưởng tại Hội nghị

Tại Hội nghị, ông Lê Sơn Hải, nguyên Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc đã được tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng Ba; ông Lê Tuấn Hà, nguyên Phó Giám đốc Trung tâm Chuyển đổi số (Ủy ban Dân tộc) đã được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba, vì đã có thành tích xuất sắc trong công tác dân tộc, góp phần vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc.

Hương Diệp - ảnh Quang Vinh