Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân. Ảnh: Quốc hội

Chủ đề của Hội nghị là “Quan hệ đối tác nghị viện vì Hòa bình, Sáng tạo và Phát triển bền vững” phản ánh xu hướng phát triển của quan hệ quốc tế, ngoại giao nghị viện và định hướng cho các phiên thảo luận toàn thể của Hội nghị, hướng tới có Tuyên bố chung khẳng định cam kết của nghị viện các nước thành viên trong hợp tác kinh tế, văn hóa và phát triển khu vực vì hòa bình, an ninh, thịnh vượng, phát triển bền vững và bao trùm.

Hội nghị thường niên APPF-26 là hành động thiết thực của các Nghị sỹ ủng hộ Tuyên bố Đà Nẵng về “Tạo động lực mới cùng vun đắp tương lai chung” mà Hội nghị Cấp cao APEC lần thứ 25 đã thông qua. APPF và APEC sẽ tiếp tục song hành, góp phần thúc đẩy vai trò của châu Á - Thái Bình Dương là động lực của tăng trưởng và liên kết kinh tế toàn cầu. Đồng thời góp phần tăng cường quan hệ song phương giữa Quốc hội Việt Nam và Quốc hội các nước, khẳng định vai trò, uy tín của Quốc hội Việt Nam tại các diễn đàn liên nghị viện khu vực và thế giới.

Diễn đàn đối thoại giữa các bên

Diễn đàn Nghị viện châu Á-Thái Bình Dương do Cựu Thủ tướng Nhật bản Yasuhiro Nakasone đặt nền móng. Đây là một diễn đàn dành cho các nghị sỹ, nghị viện các nước trong khu vực châu Á- Thái Bình Dương nhằm mục tiêu hỗ trợ trực tiếp cho Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC), đóng góp cho hòa bình, ổn định và thịnh vượng trong khu vực.

Tháng 8-1991, Hội nghị trù bị đầu tiên của APPF được tổ chức ở Singapore với sự tham gia của nghị sĩ đến từ 9 nước (Australia, Canada, Indonesia, Nhật Bản, New Zealand, Philippines, Hàn Quốc, Singapore và Mỹ).

Hội nghị trù bị mở rộng lần thứ hai được tổ chức tại Canberra (Australia) ngày 10 đến ngày 11-12-1991 có 37 nghị sỹ tham gia đến từ các nước: Australia, Brunei (quy chế quan sát viên), Canada, Indonesia, Nhật Bản, Mexico, Liên bang Micronesia, New Zealand, Papua New Guinea, Hàn Quốc, Singapore, Thái Lan và Mỹ).

Năm 1993, tại phiên khai mạc ở Tokyo (Nhật Bản), APPF được chính thức thành lập với việc thông qua Tuyên bố Tokyo. Hội nghị APPF-2 tại Philippines đã thông qua Quy chế của Diễn đàn. Tại Hội nghị lần thứ 5 năm 1997, APPF đã thông qua Tuyên bố Vancouver nêu lên tầm nhìn của khu vực châu Á- Thái Bình Dương trong thế kỷ XXI.

Diễn đàn Nghị viện châu Á-Thái Bình Dương hiện có 27 nghị viện thành viên gồm: Australia, Campuchia, Canada, Costa Rica, Chile, Colombia, Trung Quốc, Ecuador, Fiji, Indonesia, Nhật Bản, Hàn Quốc, Lào, Malaysia, quần đảo Marshalls, Mexico, Micronesia, Mông Cổ, New Zealand, Papua New Guinea, Peru, Philippines, Nga, Singapore, Thái Lan, Hoa Kỳ và Việt Nam.

Về nguyên tắc, APPF mở rộng cho tất cả các nghị viện, nghị sỹ quốc gia khu vực châu Á- Thái Bình Dương với tư cách là thành viên liên kết, quan sát viên hoặc do các Hội nghị thường niên APPF xác định.

Diễn đàn nhằm tăng cường đối thoại giữa các nghị sỹ trong khu vực về vấn đề an ninh-chính trị; hợp tác kinh tế-thương mại và văn hóa, góp phần giải quyết những vấn đề khu vực, đóng góp vào việc duy trì hòa bình, ổn định, phát triển bền vững và thịnh vượng cho toàn khu vực. APPF còn là kênh hỗ trợ cho Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC).

Kể từ Hội nghị thường niên lần đầu tiên của APPF vào năm 1993, khu vực châu Á-Thái Bình Dương vẫn luôn là động lực năng động của tăng trưởng toàn cầu. Cùng với sự phát triển của ngoại giao nhà nước, ngoại giao nghị viện cũng đã được thúc đẩy một cách tích cực.

Mục tiêu của APPF nhằm thúc đẩy sự gắn bó và hợp tác khu vực vì sự phát triển hơn nữa của hòa bình, tự do, dân chủ và thịnh vượng; hợp tác mở và đồng đều nhằm mở rộng thương mại tự do và đầu tư, phát triển bền vững, các hoạt động môi trường hợp lý, đồng thời dành sự quan tâm thích hợp đối với các vấn đề liên quan đến an ninh và hòa bình của khu vực.

Quốc hội Việt Nam với những đóng góp tích cực

Tại Lễ chuyển giao chức Chủ tịch APPF nhiệm kỳ 2017 - 2018 giữa Quốc hội Fiji và Quốc hội Việt Nam ở Thành phố Hồ Chí Minh, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng đã nêu rõ Quốc hội Việt Nam đánh giá cao hoạt động cũng như nội dung nghị sự của APPF, góp phần thúc đẩy quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa các Nghị viện khu vực; củng cố cơ chế đối thoại, trao đổi giữa các nghị sỹ và nâng cao vao trò của các Nghị viện trong giải quyết các vấn đề chung của khu vực, đảm bảo hòa bình, ổn định và phát triển bền vững.

Kể từ khi là thành viên của APPF tháng 01-1995, Quốc hội Việt Nam luôn tham gia tích cực vào các hoạt động của Diễn đàn. Hằng năm, Quốc hội Việt Nam đều cử Đoàn tham dự Hội nghị, trong đó có một số đoàn cấp Phó Chủ tịch Quốc hội như: Đoàn Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng dự APPF-20 tại Nhật Bản (tháng 01-2012), Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu dự APPF-21 tại Vladivostok, Liên bang Nga (tháng 01-2013)…

Dấu ấn đặc biệt chính là Quốc hội Việt Nam lần đầu tiên đăng cai tổ chức Hội nghị thường niên lần thứ 13 của APPF vào tháng 01-2005 tại Hạ Long, Quảng Ninh. Hội nghị đã thu hút sự tham dự đông đảo của 22 Nghị viện thành viên và Nghị viện quan sát viên (Brunei), để lại nhiều ấn tượng sâu sắc với bạn bè quốc tế. Tại Hội nghị này, Việt Nam đã đề xuất về hợp tác vượt qua thảm họa động đất và sóng thần, được các nước tham dự hội nghị ủng hộ. Ðây là hành động kịp thời thể hiện sự quan tâm, chia sẻ của các nước thành viên APPF với các nước chịu thảm họa.

Hội nghị APPF-14 diễn ra từ ngày 15 đến ngày 20-01-2006 tại thủ đô Jakarta của Indonesia thu hút 278 đại biểu thuộc 22 đoàn nghị viện thành viên và quan sát viên tham dự. Nhiều kiến nghị của đoàn Việt Nam được đưa vào Thông cáo chung và các văn kiện của hội nghị như kiến nghị tăng cường phối hợp giữa nghị viện với chính phủ các nước châu Á-Thái Bình Dương, giữa APPF với APEC, hỗ trợ trực tiếp cho hoạt động của APEC, góp phần duy trì hòa bình, ổn định, phát triển và thịnh vượng trong khu vực; kiến nghị mở rộng quan hệ giữa APPF với các tổ chức nghị viện khác trên thế giới nhằm tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau giữa các châu lục.

Tham dự Hội nghị APPF-18 tại Singapore từ ngày 18 đến ngày 21-01-2010, đoàn đại biểu Quốc hội Việt Nam đã có những đóng góp bàn về vấn đề biến đổi khí hậu. Tại hội nghị này, một nghị quyết riêng về biến đổi khí hậu, do 6 nước bảo trợ (trong đó có Việt Nam), đã được thông qua. Tại đây, Việt Nam cũng có sáng kiến về việc "thiết lập một cơ chế hợp tác chung của khu vực châu Á-Thái Bình Dương bao gồm các tổ chức liên nghị viện khu vực như APPF, Hội đồng liên nghị viện ASEAN (AIPA) và các tổ chức liên chính phủ khu vực như APEC, ASEAN nhằm đối phó hữu hiệu với các nguy cơ của biến đổi khí hậu" được các nước thành viên hoan nghênh và đưa vào Nghị quyết.

Hội nghị APPF-19 tại Mông Cổ ngày 23 đến ngày 27-01-2011 đã tập trung vào những vấn đề thời sự nóng nhất của khu vực và thế giới, yêu cầu phải có nỗ lực hành động và phối hợp chặt chẽ giữa các quốc gia cũng như của các nghị viện để giải quyết. Tại Hội nghị, Đoàn Việt Nam đã đề xuất hai nghị quyết về biến đổi khí hậu và thực hiện “Mục tiêu thiên niên kỷ,” được nhiều nghị viện thành viên chia sẻ, ủng hộ và thông qua như văn kiện chính thức của Hội nghị…

Hội nghị APPF-20 tại thủ đô Tôkyô (Nhật Bản) từ ngày 09 đến ngày 12-01-2012 đã thông qua 13 nghị quyết, trong đó có nghị quyết về việc thúc đẩy giao lưu văn hóa, giáo dục và nhân dân ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, nghị quyết về tăng cường hòa bình và an ninh trong khu vực, nghị quyết về hợp tác phòng chống thiên tai và các nghị quyết về đảm bảo an ninh lương thực, năng lượng và an toàn hạt nhân. đoàn đại biểu Quốc hội Việt Nam do Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng dẫn đầu, đã khẳng định cam kết “thúc đẩy sự hợp tác mở và không phân biệt theo 7 nguyên tắc chi phối quan hệ giữa các nước châu Á - Thái Bình Dương được đề cập trong Tuyên bố Vancouver và theo Hiến chương Vùng lòng chảo Thái Bình Dương được đề cập trong Tuyên bố Valparaiso; tôn trọng các giá trị chung là hòa bình khu vực, tự do, dân chủ và các quyền cơ bản của con người; tôn trọng và tuân thủ Hiến chương Liên hợp quốc và các chuẩn mực quốc tế khác”.

Hội nghị APPF-21 tại thành phố Vladivostok (Nga) từ ngày 27 đến ngày 30-01-2013 đã thông qua Nghị quyết gồm 14 văn kiện và Tuyên bố chung ghi nhận những kết quả đã đạt được. Diễn đàn đã nhất trí bầu Mexico làm Chủ tịch luân phiên của APPF nhiệm kỳ 2013-2014. Trong khuôn khổ APPF-21, các nghị sỹ đến từ 28 nước thành viên và đại diện các tổ chức nghị viện quốc tế đã có 4 phiên thảo luận toàn thể về các vấn đề chính trị - an ninh, hợp tác kinh tế - thương mại, hợp tác liên địa phương tại châu Á - Thái Bình Dương và thống nhất hoạt động tiếp theo của APPF trong thời gian tới. Đoàn đại biểu Việt Nam do Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu dẫn đầu, đã có tham luận tại tất cả các phiên làm việc của diễn đàn; đưa ra sáng kiến trong hoạt động lập pháp, cơ chế phối hợp giữa nghị viện các nước APPF trong thời gian tới và có bài tham luận quan trọng liên quan lĩnh vực an ninh lương thực tại châu Á - Thái Bình Dương. Các bản tham luận của Đoàn Việt Nam được diễn đàn đánh giá cao.

Một hình ảnh Quốc hội Việt Nam đổi mới

Có thể nói, việc Quốc hội Việt Nam đăng cai tổ chức lần thứ hai, Hội nghị thường niên của APPF tiếp tục thể hiện vai trò, trách nhiệm của Quốc hội Việt Nam trong APPF, góp phần truyền tải mạnh mẽ thông điệp và hình ảnh Quốc hội Việt Nam đổi mới, năng động, tích cực và trách nhiệm.

Dự kiến các sự kiện chính thức của Hội nghị APPF-26 bao gồm các hoạt động như lễ khai mạc; tiệc chiêu đãi của Chủ tịch Quốc hội Việt Nam, Chủ tịch APPF-26; các phiên toàn thể về các chủ đề chính trị an ninh, kinh tế thương mại, hợp tác khu vực… Hội nghị cũng sẽ thông qua Thông cáo chung theo thông lệ.

Bên cạnh đó, để đánh dấu mốc 25 năm hình thành và phát triển của Diễn đàn APPF và nâng cao vai trò của APPF trong việc thúc đẩy thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững, Quốc hội Việt Nam sẽ đề xuất Tuyên bố APPF-26 Hà Nội gửi tới các Nghị viện thành viên để đóng góp ý kiến và trình Hội nghị APPF-26 thông qua. Đây sẽ là văn kiện khẳng định vai trò của APPF, nhấn mạnh cam kết của APPF và cũng như định hình tầm nhìn phát triển của APPF trong giai đoạn phát triển mới.

Cho tới nay đã có gần 20 nghị viện thành viên khẳng định sẽ tham dự Hội nghị APPF-26. Với vai trò là Chủ tịch APPF-26 đã có đóng góp, sự tham gia chủ động, tích cực và hiệu quả đối với hoạt động của APPF-26; chúng ta sẽ tiếp tục củng cố và phát huy vai trò của các nghị viện đối với hoạt động hợp tác của APEC, phát huy những kết quả của Tuần lễ cấp cao APEC trên kênh nghị viện nhằm tạo dấu ấn Việt Nam và Quốc hội Việt Nam với nhân dân cả nước và bạn bè quốc tế.

Theo Linh Nga/Tạp chí Cộng sản (tổng hợp từ TTXVN, Chinhphu.vn, APPF26.vn)