Lấy mẫu xét nghiệm Covid-19. Ảnh: B.D.
Để xác định một người có nhiễm virus SARS-CoV-2 hay không cần phải tiến hành xét nghiệm Realtime RT-PCR. Đây là xét nghiệm giải trình tự gene, nếu kết quả dương tính thì có thể khẳng định bệnh nhân nhiễm bệnh. Tuy nhiên, việc xét nghiệm Covid-19 được thực hiện cho những đối tượng cụ thể nào?
BS Nguyễn Thanh Trường – Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM cho biết, giai đoạn hiện nay bệnh đang xuất hiện trong cộng đồng nhưng chưa lây lan rộng thì mục tiêu thực hiện xét nghiệm là phát hiện sớm các trường hợp bệnh mới trong cộng đồng. Việc chỉ định xét nghiệm cũng sẽ thay đổi theo từng thời điểm.
Đến nay, các trường hợp được chỉ định xét nghiệm bao gồm: Trường hợp nghi ngờ theo đúng tiêu chuẩn chẩn đoán của Bộ Y tế gồm các trường hợp có triệu chứng nghi ngờ và có yếu tố dịch tễ nguy cơ nhiễm bệnh; Trường hợp viêm phổi nặng mà không lý giải được với các nguyên nhân khác.
Trường hợp xuất hiện chùm ca bệnh trong cộng đồng thì Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố sẽ xác định những ca bệnh này có cần xét nghiệm để thực hiện giám sát sớm trong cộng đồng hay không. Tuy nhiên, thời gian gần đây, do bệnh Covid-19 bắt đầu xuất hiện trong cộng đồng nên có thể xét nghiệm tất cả các đối tượng tiếp xúc gần với trường hợp nhiễm bệnh Covid-19 mà không đợi có xuất hiện triệu chứng.
Theo BS Trường, mặc dù Việt Nam đã sản xuất được bộ kit xét nghiệm SARS-CoV-2 nhưng do chưa có phác đồ điều trị đặc hiệu Covid-19 nên thực hiện xét nghiệm đại trà khẳng định dương tính để giúp điều trị vẫn chưa cần thiết lắm. Mục tiêu chính của xét nghiệm là phát hiện sớm người bệnh, giám sát chặt chẽ nhằm ngăn chặn bệnh lây lan trong cộng đồng và nhanh chóng dập dịch. Những chỉ định xét nghiệm được thực hiện và cung cấp cho cơ quan y tế những bằng chứng nhằm ngăn chặn và giám sát lây lan trong cộng đồng.
BS Trường khuyến cáo, việc xét nghiệm đại trà, làm theo yêu cầu là không cần thiết vì những trường hợp chỉ định xét nghiệm đã bao phủ các chỉ định để có thể phát hiện rất sớm ca bệnh xuất hiện.
Mặc dù Việt Nam đã có đủ sức, khả năng thực hiện nhiều xét nghiệm nhưng việc thực hiện xét nghiệm đại trà không có ý nghĩa trong giai đoạn hiện nay do chúng ta đang ưu tiên tập trung cho công tác phòng, chống dịch.
Chính phủ đã yêu cầu tất cả người nhập cảnh vào Việt Nam đều phải cách ly, trong quá trình 14 ngày cách ly này, nếu xuất hiện triệu chứng nghi ngờ sẽ làm xét nghiệm để kiểm tra, khẳng định có dương tính hay không. Tuy nhiên, nếu kết quả xét nghiệm trả lời là kết quả âm tính nhưng vẫn còn trong thời gian 14 ngày thì những trường hợp này vẫn bắt buộc phải cách ly đúng thời gian quy định.
Bác sĩ Trương Hữu Khanh, Trưởng khoa Nhiễm Bệnh viện Nhi đồng 1 TP.HCM cho hay, việc xét nghiệm Covid-19 hiện nay thực hiện theo chỉ định của các bệnh viện, tập trung vào các đối tượng nguy cơ cao, có các yếu tố triệu chứng bệnh và yếu tố dịch tễ. Với các đối tượng chưa phải xét nghiệm thì phải cách ly bởi cách ly là biện pháp quan trọng nhất trong phòng, chống dịch bệnh khi chưa có vaccine và chưa có thuốc điều trị đặc hiệu.
Theo BS Khanh, đối với sàng lọc cách ly thì F2 vô cùng ít nguy cơ. Đặc biệt, người F2 đó mà F1 đã cách ly đến ngày 13, 14 nhưng không có triệu chứng gì thì họ đều an toàn, tuy nhiên do tâm lý, nhiều người vẫn muốn được xét nghiệm để đảm bảo mình không mắc bệnh.
BS Khanh đề xuất nên mở ra dịch vụ xét nghiệm Covid-19 để những người nằm trong diện nguy cơ đang cách ly tại nhà có thể làm xét nghiệm tự trả tiền. Thậm chí, những người F3, F4, F5 được khuyến cáo cách ly ở nhà cũng muốn xét nghiệm để sớm biết kết quả. Nếu có dịch vụ xét nghiệm theo yêu cầu này sẽ đỡ được tình trạng đề phòng quá mức dẫn đến kỳ thị trong người dân.