Ông Đỗ Văn Chiến - Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chủ tịch UBTW MTTQ Việt Nam

Sau 20 năm thực hiện Nghị quyết số 23-NQ/TW và các chủ trương của Đảng về đại đoàn kết toàn dân tộc, chúng ta đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Báo cáo chính trị tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đã khẳng định: “Sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc được củng cố; dân chủ xã hội chủ nghĩa tiếp tục được phát huy. Ban hành và thực hiện có hiệu quả nhiều chủ trương, chính sách, pháp luật nhằm tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, phát huy quyền làm chủ của nhân dân.

Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân tiếp tục đổi mới nội dung và phương thức hoạt động, vận động đông đảo nhân dân tham gia các phong trào thi đua yêu nước, phát huy ngày càng tốt hơn vai trò đại diện quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, hội viên và nhân dân; chủ động tham gia giám sát và phản biện xã hội; làm tốt vai trò cầu nối giữa Đảng, Nhà nước và Nhân dân; tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước và hệ thống chính trị, góp phần tích cực vào những thành tựu chung của đất nước”, để đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay.

Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên trong việc đa dạng hóa các hình thức tập hợp Nhân dân, thực hiện đại đoàn kết toàn dân tộc

Xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, trong đó Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã có nhiều hình thức tập hợp Nhân dân tham gia xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, như:

1) Tuyên truyền, vận động, thuyết phục các giai cấp, tầng lớp nhân dân, các nhân sĩ, trí thức, người có uy tín tiêu biểu đoàn kết xây dựng đất nước và bảo vệ Tổ quốc; 2) Tổ chức các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước từ Trung ương đến cơ sở; 3) Xây dựng các chương trình hành động, các đề án hoạt động xã hội phong phú, thiết thực; 4) Tập hợp, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc thông qua tổ chức Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc.

Sau gần 20 năm triển khai thực hiện, Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc đã được lãnh đạo Đảng, Nhà nước, cấp ủy quan tâm chỉ đạo sát sao. Ngày hội được tổ chức nền nếp, rộng khắp, góp phần xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở, củng cố tình làng, nghĩa xóm, phát huy sức mạnh của cộng đồng, tạo sự gắn bó, liên hệ mật thiết giữa lãnh đạo Đảng, Nhà nước, cấp ủy, chính quyền, cán bộ, đảng viên với Nhân dân.

Tập hợp, đoàn kết các tầng lớp nhân dân thông qua tổ chức thực hiện các cuộc vận động, phong trào thi đua yêu nước

Thực hiện Nghị quyết 23-NQ/TW, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã bám sát mục tiêu, yêu cầu nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và các địa phương để tổ chức các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước, góp phần tích cực vào việc tập hợp, đoàn kết Nhân dân thực hiện thắng lợi các mục tiêu kinh tế - xã hội của đất nước.

Các cuộc vận động, phong trào thi đua yêu nước đã được Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xây dựng thực hiện, hoặc hưởng ứng thực hiện trong những năm vừa qua.

Ngày 28/12/2015, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ban hành Đề án tổ chức thực hiện cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” trên cơ sở kế thừa và phát huy thành tựu gần 20 năm thực hiện cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”.

Cuộc vận động “Ngày vì người nghèo” và xây dựng Quỹ “Vì người nghèo” do Đoàn Chủ tịch Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát động ngày 17/10/2000. Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” do Bộ Chính trị chỉ đạo triển khai thực hiện, được toàn xã hội hưởng ứng ngày càng sâu rộng.

Nhằm thiết thực triển khai các nội dung thi đua yêu nước giai đoạn 2016 - 2020 do Đại hội thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ IX năm 2016 phát động, ngày 28/8/2017, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát động phong trào “Đoàn kết sáng tạo, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, hội nhập quốc tế” nhằm kết nối và thúc đẩy phát triển các phong trào thi đua có tính chất sáng tạo hiện có để khơi dậy, phát huy sức sáng tạo của mỗi người dân Việt Nam, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả kinh tế - xã hội đất nước trong xu hướng hội nhập quốc tế1.

Các tổ chức thành viên cũng tích cực thực hiện các phong trào thi đua yêu nước: “Lao động giỏi”, “Lao động sáng tạo”. Các phong trào thi đua của các tổ chức thành viên tập trung hướng về cơ sở, góp phần động viên, khơi dậy tinh thần lao động sáng tạo, ý thức tự lực, tự cường trong các tầng lớp nhân dân, vượt qua khó khăn, thách thức để thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của đất nước.

Việc tổ chức các cuộc vận động, phong trào thi đua yêu nước do Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên phát động, hưởng ứng thực hiện đã tạo ra một phong trào xã hội rộng lớn, được sự hưởng ứng của các giai cấp, tầng lớp, lực lượng xã hội trên phạm vi cả nước, từ Trung ương xuống đến các đơn vị cơ sở.

Các cuộc vận động, phong trào thi đua là một hình thức tập hợp Nhân dân rộng rãi, phong phú, sinh động huy động được đông đảo Nhân dân tham gia.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thực hiện giám sát và phản biện xã hội

Đảng đoàn Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã chủ động phối hợp với các bộ, ban, ngành và cơ quan liên quan tham mưu Đảng, Nhà nước ban hành nhiều văn bản quan trọng, tạo cơ sở chính trị, pháp lý để Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thực hiện nhiệm vụ giám sát, phản biện xã hội.

Bộ Chính trị ban hành Quyết định số 217-QĐ/TW ngày 12/12/2013 về Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội, Quyết định số 218-QĐ/TW ngày 12/12/2013 quy định về việc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền;

Ban Bí thư ban hành Quy định số 124-QĐ/TW ngày 2/2/2018 về giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân đối với việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt và cán bộ đảng viên; Quyết định số 99-QĐ/TW ngày 3/10/2017 ban hành hướng dẫn khung để các cấp ủy, tổ chức đảng trực thuộc Trung ương tiếp tục phát huy vai trò của nhân dân trong đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái “tự diễn biến” “tự chuyển hóa” trong nội bộ.

Đặc biệt, ngày 26/10/2022, Ban Bí thư đã ban hành Chỉ thị số 18-CT/TW về phát huy vai trò, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội.
Thể chế hoá chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước về giám sát, phản biện xã hội, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã tổ chức nghiên cứu, xây dựng và trình Quốc hội khóa XIII ban hành Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam số 75/2015/QH13 ngày 9/6/2015, trong đó có Chương V quy định hoạt động giám sát và Chương VI quy định hoạt động phản biện xã hội.

Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã phối hợp với Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ xây dựng và ban hành Nghị quyết liên tịch số 403/2017/NQLT-UBTVQH14-CP-ĐCTUBTWMTTQVN ngày 15/6/2017 quy định chi tiết các hình thức giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Trên cơ sở các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nghiên cứu, quán triệt và xây dựng chương trình, kế hoạch thực hiện các quyết định, quy định đạt được những kết quả quan trọng.

Đoàn Chủ tịch, Đảng đoàn, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã phối hợp với các bộ, ngành liên quan sửa đổi, bổ sung và ký kết 4 quy chế phối hợp và có 13 chương trình phối hợp nhằm nâng cao hiệu quả công tác Mặt trận, trong đó có hoạt động giám sát, phản biện xã hội.

Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp đã chủ trì và tham gia cùng các cơ quan, tổ chức giám sát nhiều nội dung quan trọng liên quan đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân, trong đó tập trung giám sát như:

Chương trình phối hợp về tổng rà soát việc thực hiện chính sách ưu đãi đối với người có công với cách mạng trong 2 năm 2014 - 2015; Chương trình phối hợp giám sát việc thực hiện pháp luật về bảo hiểm xã hội trong các loại hình doanh nghiệp; Chương trình phối hợp về giám sát việc thực hiện Luật Khoa học và công nghệ và thực hiện Nghị quyết Trung ương VI về phát triển khoa học - công nghệ; Chương trình phối hợp về giám sát việc thực hiện pháp luật về sản xuất, kinh doanh vật tư nông nghiệp giai đoạn 2014 - 2020; Chương trình phối hợp về giám sát việc chấp hành pháp luật của các cơ sở y tế; Chương trình phối hợp về giám sát việc thực hiện những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu nhằm cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, trong lĩnh vực thuế và hải quan; Chương trình phối hợp về vận động và giám sát bảo đảm an toàn thực phẩm giai đoạn 2016 - 2020; Chương trình phối hợp về giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về khai thác tài nguyên, bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu giai đoạn 2017 - 2019, giám sát cán bộ, công chức theo Quy định 124 QĐ/TW...

Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã tổ chức hội nghị phản biện xã hội đối với những dự thảo quan trọng, có tác động lớn đến quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, đến vấn đề dân tộc, tôn giáo, như:

Dự án Luật Tín ngưỡng, tôn giáo; Dự án Luật về hội; hội nghị phản biện xã hội, lấy ý kiến góp ý của Hội đồng tư vấn đối với dự thảo Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể của Bộ Giáo dục và Đào tạo; tổ chức hội nghị phản biện xã hội đối với Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự năm 2015, Dự thảo Luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt; Dự án Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi), Dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Tín ngưỡng, tôn giáo, dự án sửa đổi Luật Đất đai; nhiều đề án, dự án lớn như: dự thảo Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045...

 Kiến nghị sau giám sát, phản biện xã hội từng bước đã được các cấp ủy Đảng, chính quyền lắng nghe, tiếp thu và thực hiện, mang lại những kết quả hết sức thiết thực trong công tác xây dựng Đảng, hoạt động của chính quyền các cấp.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tham gia xây dựng Đảng, xây dựng Nhà nước

Thứ nhất, tập hợp, phản ánh các ý kiến, kiến nghị, nguyện vọng của cử tri và Nhân dân đến các cơ quan của Đảng, Nhà nước có thẩm quyền, thực hiện chức năng người đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của Nhân dân.

Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chú trọng tiếp nhận, phân tích, tổng hợp các ý kiến, kiến nghị của cử tri và Nhân dân cả nước để phản ánh, báo cáo Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chủ tịch nước, Quốc hội, Chính phủ theo định kỳ hàng quý (cũng như khi có vấn đề đột xuất) và đề nghị xử lý. Định kỳ mỗi kỳ họp Quốc hội, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam có Báo cáo tổng hợp ý kiến, kiến nghị cử tri và Nhân dân gửi Quốc hội.

 Kết quả xử lý các ý kiến, kiến nghị, nguyện vọng của cử tri và Nhân dân cả nước được tập hợp, báo cáo và phản hồi lại với Nhân dân qua các kênh:

Thông báo kết quả xử lý ý kiến, nguyện vọng Nhân dân của Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam gửi đến Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các tỉnh, thành phố và các tổ chức thành viên; thông báo trên các phương tiện thông tin của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên.

Thứ hai, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp thực hiện phối hợp với Thường trực Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân và các cơ quan hữu quan tổ chức tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân.

Hàng năm, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các tỉnh, thành phố đã chủ động phối hợp với Đoàn đại biểu Quốc hội thống nhất xây dựng kế hoạch tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp chủ trì tổ chức các hội nghị tiếp xúc giữa đại biểu với cử tri ở địa phương.

Thứ ba, tổ chức hội nghị tiếp xúc, đối thoại giữa Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp.

Ban Thường trực Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã hướng dẫn, chỉ đạo Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc các địa phương xây dựng Quy chế tiếp xúc, đối thoại giữa Nhân dân với người đứng đầu cấp uỷ, chính quyền địa phương; Quy chế tiếp thu, phản hồi ý kiến của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội.

Việc thực hiện tốt các quy chế nói trên đã tạo không khí đối thoại dân chủ, cởi mở giữa các tầng lớp nhân dân - do nhiều bên, nhiều cấp tham gia - với người đứng đầu cơ quan lãnh đạo của Đảng, Nhà nước ở địa phương, đã góp phần củng cố niềm tin của Nhân dân với Đảng và Nhà nước; người dân hiểu và chấp hành pháp luật tốt hơn, giúp họ yên tâm sản xuất, tích cực tham gia phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Thứ tư, tổ chức tốt việc tiếp công dân và tham gia giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân.

Để tổ chức tốt việc tiếp công dân và giải quyết đơn, thư khiếu nại, tố cáo của công dân, Ban Thường trực Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã có Thông tri số 36/TTr-MTTW-BTT ngày 6/5/2019 ban hành “Quy định, hướng dẫn Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp tiếp công dân và xử lý khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của công dân”, trên cơ sở Quy định này, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp chủ động xây dựng chương trình phối hợp giữa Mặt trận Tổ quốc với các cơ quan hữu quan để thực hiện tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của công dân đạt kết quả tốt.

Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam chủ trì Hội nghị Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương năm 2023

Giải pháp thực hiện Nghị quyết số 23-NQ/TW về phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, tập hợp các tầng lớp nhân dân

Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp, các tổ chức thành viên tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo công tác tuyên truyền Nghị quyết số 23-NQ/TW phù hợp với đặc điểm của các tổ chức, lực lượng xã hội và các tầng lớp nhân dân và bối cảnh, tình hình mới hiện nay.

Kết hợp chặt chẽ giữa công tác tuyên truyền ở trong nước với công tác tuyên truyền trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài về tư tưởng đại đoàn kết dân tộc, về chính sách dân tộc, chính sách tôn giáo của Đảng và Nhà nước ta, trên cơ sở đó đấu tranh hiệu quả với những luận điệu sai trái của các thế lực thù địch về dân chủ, nhân quyền, dân tộc, tôn giáo ở nước ta.

Coi trọng việc phối hợp giữa các lực lượng, phương tiện để mở rộng và nâng cao hiệu quả của công tác đối ngoại nhân dân trong điều kiện mới.

Đẩy mạnh hoạt động phối hợp tuyên truyền giữa các cơ quan truyền thông và các tờ báo, tạp chí của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên để đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền; mở rộng và nâng cao chất lượng giáo dục truyền thống, đạo đức cách mạng, ý thức giác ngộ chính trị cho đoàn viên, hội viên và Nhân dân.

Đổi mới, nâng cao chất lượng và đẩy mạnh các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước hướng tới mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tiếp tục đẩy mạnh và mở rộng các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước phong phú về nội dung, đa dạng về hình thức, phù hợp cho từng đối tượng cần tập hợp, vận động.

Mặt trận cần tiếp tục triển khai có hiệu quả các cuộc vận động, phong trào lớn, như: “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, “Đoàn kết sáng tạo, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, hội nhập quốc tế”, gắn cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” với phong trào “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới” do Thủ tướng Chính phủ phát động.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tiếp tục chủ trì phát động tháng cao điểm “Vì người nghèo” để hưởng ứng phong trào thi đua “Vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau” do Thủ tướng Chính phủ phát động; chủ trì vận động “Quỹ đền ơn đáp nghĩa” thực hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc; đẩy mạnh các hoạt động cứu trợ, kêu gọi, vận động và kịp thời phân bổ các nguồn hỗ trợ đến với đồng bào chịu thiệt hại do bão lũ, hạn hán, xâm nhập mặn gây ra và các trường hợp gặp sự cố nghiêm trọng; chủ động vận động và huy động các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp, doanh nhân, người Việt Nam ở trong và ngoài nước tiếp tục đóng góp nguồn lực giúp đỡ đồng bào gặp khó khăn, hoạn nạn do thiên tai, địch họa gây ra.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chủ trì, phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương tổ chức thật tốt Ngày hội Đại đoàn kết ở khu dân cư.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tập trung vận động Nhân dân thi đua lao động sáng tạo, phát triển sản xuất, kinh doanh, phát huy tài năng, sáng kiến, giúp nhau giảm nghèo bền vững, vươn lên làm giàu chính đáng, cùng Đảng, Nhà nước, các cấp, các ngành vượt qua khó khăn, thách thức, tạo đà tăng trưởng vững chắc của nền kinh tế quốc gia, cải thiện nâng cao chất lượng toàn diện đời sống Nhân dân.

Vận động Nhân dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, chăm lo sự nghiệp giáo dục, phát triển nguồn nhân lực, xây dựng phong trào học tập với tinh thần “cả nước trở thành một xã hội học tập”, chăm sóc sức khỏe Nhân dân; xây dựng gia đình ấm no, hạnh phúc; phát huy truyền thống tương thân tương ái, thực hiện công tác đền ơn, đáp nghĩa; tham gia các hoạt động đảm bảo an sinh xã hội; triển khai các hoạt động cứu trợ, nhân đạo từ thiện, vận động giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn, bị thiệt hại do thiên tai, hoạn nạn.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thể hiện rõ vai trò là người đại diện, bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của Nhân dân để tập hợp, vận động Nhân dân tham gia xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc

Để thực hiện chức năng người đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cần làm tốt nhiệm vụ tập hợp ý kiến, kiến nghị, phản ánh của Nhân dân để báo cáo, kiến nghị đến các cơ quan của Đảng, Nhà nước có thẩm quyền xem xét, giải quyết. Đồng thời, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức tốt các cuộc gặp, các hội nghị để người dân bày tỏ chính kiến, góp ý xây dựng Đảng, Nhà nước và xây dựng đất nước trên tinh thần dân chủ, tôn trọng các ý kiến khác nhau nhưng không trái với lợi ích của quốc gia, dân tộc.

Cùng với việc tập hợp ý kiến, kiến nghị của Nhân dân, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cần thực hiện hiệu quả nhiệm vụ làm tốt vai trò người đại diện, chủ trì trong phát huy quyền làm chủ của Nhân dân trên các mặt của đời sống xã hội như:

Thực hành dân chủ ở cơ sở thông qua bầu cử đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân; bầu trưởng thôn, tổ trưởng dân phố; tổ chức đối thoại của lãnh đạo cấp ủy, chính quyền với Nhân dân; giám sát cán bộ, đảng viên ở địa bàn dân cư; đánh giá sự hài lòng của Nhân dân đối với sự phục vụ của các cơ quan hành chính nhà nước; nâng cao hiệu quả giám sát của Ban Thanh tra nhân dân, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng...

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thực hiện tốt nhiệm vụ giám sát, phản biện xã hội tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước và xây dựng đất nước

Về hoạt động giám sát, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chủ trì, phối hợp với các tổ chức thành viên của Mặt trận, một số bộ, ngành liên quan xây dựng, ký kết thực hiện các chương trình phối hợp giám sát việc công khai, minh bạch và trách nhiệm người đứng đầu các cấp trong lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng, chống tham nhũng tại một số dự án kinh tế, xã hội trên địa bàn địa phương; tổ chức các đoàn giám sát liên ngành với sự tham gia của đại diện các tổ chức thành viên, các cơ quan, tổ chức, bộ, ngành thông qua việc tập trung lựa chọn những vấn đề quan tâm, bức xúc, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân, qua đó xác định được các hình thức giám sát phù hợp để xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện.

Về hoạt động phản biện xã hội, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tiếp tục tổ chức các hội nghị phản biện xã hội các dự thảo luật trước khi Quốc hội bàn, các đề án của Chính phủ.

Kế hoạch tổ chức các hội nghị phản biện xã hội cần được chuẩn bị chu đáo, thành phần tham gia hội nghị phản biện xã hội phải là các chuyên gia, nhà khoa học, người làm thực tiễn am hiểu sâu trên các lĩnh vực có liên quan đến nội dung phản biện, đại diện ban soạn thảo, tổ biên tập, lãnh đạo cơ quan ban hành văn bản, đối tượng chịu sự tác động của văn bản và các cơ quan báo chí.

Kết quả giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cần được nghiên cứu, tổng hợp, lựa chọn để kịp thời phản ánh, báo cáo, kiến nghị các cơ quan của Đảng, Nhà nước có thẩm quyền xem xét, giải quyết.

Để các hoạt động tham gia xây dựng Đảng, xây dựng Nhà nước có hiệu quả, Mặt trận Tổ quốc cần xây dựng và thực hiện nghiêm quy chế phối hợp công tác giữa Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp với chính quyền cùng cấp nhằm phát huy vai trò, trách nhiệm của các chủ thể đối với hoạt động tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền.

Trong quy chế phối hợp công tác cần có điều khoản cụ thể về thiết lập hệ thống tiếp nhận và xử lý thông tin một cách khoa học, nhanh nhạy, chính xác, kịp thời có trách nhiệm giữa các chủ thể phối hợp.

Tiếp tục đổi mới tổ chức bộ máy, nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Về tiếp tục đổi mới tổ chức bộ máy, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cần tiếp tục rà soát, kiện toàn tổ chức bộ máy của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp theo hướng tinh gọn, rõ chức năng, nhiệm vụ, không chồng chéo ở cấp Trung ương, cấp tỉnh; tổ chức hợp lý bộ máy cấp huyện; mở rộng thành phần cán bộ bán chuyên trách cho cấp xã, phường, thị trấn.

Kiện toàn Ủy ban Mặt trận các cấp với thành phần, cơ cấu hợp lý, coi trọng tính tiêu biểu, tính đại diện và tính thiết thực. Mở rộng thành phần là những cá nhân tiêu biểu, đại diện cho các giai cấp, các tầng lớp, các dân tộc, các tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài có đủ điều kiện hoàn thành nhiệm vụ của Ủy viên Ủy ban Mặt trận cấp mình để Mặt trận thực sự là tổ chức liên minh chính trị, liên hiệp tự nguyện, đại diện tiêu biểu cho ý chí và nguyện vọng của Nhân dân.

Về đổi mới nội dung hoạt động, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp cần đổi mới mạnh mẽ, bảo đảm thực chất, có trọng tâm, trọng điểm, có sản phẩm cụ thể, tránh dàn trải, chung chung, trong đó ưu tiên nhiệm vụ tuyên truyền vận động, phát huy vai trò của Nhân dân trong thực hiện dân chủ, giám sát, phản biện xã hội, phòng chống tham nhũng, lãng phí, xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh; vận động Nhân dân tích cực tham gia phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng đời sống mới, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Về đổi mới phương thức hoạt động, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên chú trọng việc phối hợp với chính quyền bằng các quy chế, chương trình, kế hoạch cụ thể để tạo nên sức mạnh của cả hệ thống chính trị thực hiện nhiệm vụ chung.

Cần coi trọng và nâng cao tính hiệu quả, thực chất hiệp thương dân chủ, phối hợp thống nhất hành động của các tổ chức thành viên trong Mặt trận để phát huy được sức mạnh tổng hợp các giai tầng, lực lượng trong xã hội, tránh chồng chéo, bệnh thành tích và hình thức.

Mặt trận coi trọng đổi mới phương thức quan hệ với Nhân dân, trong đó cần thường xuyên gặp gỡ, có cơ chế, cách thức để lắng nghe, tập hợp và phản ánh ý kiến của Nhân dân; thực sự là cầu nối giữa Nhân dân với Đảng và chính quyền.

Mặt trận Tổ quốc cần mở rộng các phương thức phối hợp truyền thông, phổ biến các điển hình tiên tiến, kịp thời động viên, khen thưởng các tập thể và cá nhân xuất sắc, góp phần nâng cao hiệu quả các cuộc vận động, phong trào thi đua.

Xây dựng và nhân rộng các mô hình phát huy vai trò tự quản của Nhân dân ở cộng đồng, góp phần xây dựng sự gắn kết, khối đoàn kết toàn dân từ mỗi địa bàn dân cư.

Cần tăng cường chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động, tuyên truyền, vận động, nắm bắt tình hình đoàn viên, hội viên và các tầng lớp nhân dân, đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn mới.

Xây dựng đội ngũ cán bộ Mặt trận các cấp có phẩm chất, năng lực đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới

Để hoàn thành nhiệm vụ phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, một đòi hỏi bức thiết đặt ra đối với hệ thống Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp là phải xây dựng cho được đội ngũ cán bộ chuyên trách và lực lượng cộng tác viên làm công tác Mặt trận ngày càng được nâng cao về chất lượng, vững vàng về tư tưởng chính trị; có năng lực, trình độ, kinh nghiệm; có tâm huyết, trách nhiệm và gắn bó với công tác Mặt trận.

Việc quy hoạch, bố trí các chức danh cán bộ chủ chốt của Mặt trận phải nằm trong quy hoạch tổng thể về cán bộ trong hệ thống chính trị, do Đảng thống nhất lãnh đạo. Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc các cấp cần chủ động, tham mưu cho cấp uỷ, phát huy vai trò các tổ chức thành viên để tạo nguồn cán bộ cho Mặt trận.

Công tác quy hoạch cán bộ phải được thực hiện đúng quy trình công khai, dân chủ, thực hiện nhất quán, khắc phục tình trạng chắp vá, bị động hoặc điều động cán bộ một cách chủ quan, duy ý chí, tuỳ tiện của các cấp có thẩm quyền.

Để cán bộ có đủ trình độ và năng lực công tác, cần tập trung nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ Mặt trận và đoàn thể có tâm huyết, trách nhiệm, hết lòng vì công việc, không ngừng đổi mới tư duy, sáng tạo, có bản lĩnh, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đương đầu với khó khăn, thử thách vì sự phát triển chung của đất nước.

Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp cần tăng cường phối hợp tổ chức các chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. Công tác nghiên cứu khoa học và các hoạt động điều tra, khảo sát, tọa đàm, hội thảo chuyên sâu cần được chú trọng để làm rõ hơn những vấn đề lý luận và thực tiễn của công tác Mặt trận.

Điều quan trọng hơn, cần thông qua chính hoạt động thực tiễn để nâng cao trình độ, năng lực cho cán bộ; kết hợp các hoạt động chuyên môn với tổ chức tham quan học tập kinh nghiệm, khảo sát thực tế, hội thảo, tổng kết thực tiễn theo chuyên đề... nâng cao trình độ năng lực cho cán bộ Mặt trận. Tập hợp, phát huy tối đa vai trò, sự đóng góp của các nhà khoa học, các chuyên gia, các cá nhân tiêu biểu trong các tầng lớp nhân dân, trong các dân tộc, các tôn giáo và người Việt Nam ở nước ngoài.

Từ kết quả 20 năm thực hiện Nghị quyết số 23-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, thực hiện tốt các giải pháp để thực hiện bằng được tư tưởng chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Tiền hô hậu ủng; nhất hô bá ứng; trên dưới đồng lòng; dọc ngang thông suốt, để hiện thực hóa khát vọng xây dựng đất nước ta phát triển phồn vinh, hạnh phúc như Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã xác định.v

Chú thích:

1.  Ngày 18/8/2017, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ban hành Đề án số 15/ĐA-MTTW-BTT về tổ chức phong trào thi đua “Đoàn kết sáng tạo”; Thông tri số 32/TT-MTTW-BTT ngày 16/4/2018 hướng dẫn tổ chức triển khai thực hiện phong trào; Quyết định ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của Hội đồng thẩm định, xét, đề nghị công nhận sáng kiến, ý tưởng mới, hưởng ứng phong trào; Quyết định thành lập Hội đồng thẩm định, xét và đề nghị công nhận sáng kiến, ý tưởng mới, hưởng ứng phong trào; Quyết định ban hành Quy định về đối tượng, điều kiện, trình tự và thủ tục xét, công nhận sáng kiến, ý tưởng mới, hưởng ứng phong trào. Ngày 25/6/2018, Bộ Tài chính ban hành Công văn số 7518/BTC-HCSN về kinh phí triển khai phong trào. Tiếp đó, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam công bố “Sách vàng Sáng tạo Việt Nam”.

Đỗ Văn Chiến - Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chủ tịch UBTW MTTQ Việt Nam