Ảnh minh họa

Để được như vậy phải có sự thống nhất nhận thức và hành động trong toàn Đảng về những chuẩn mực đạo đức cách mạng của mọi cán bộ, đảng viên. Thống nhất nhận thức về nhiều mặt, quan trọng nhất là sự gương mẫu, tiêu biểu, là tấm gương sáng về đạo đức cách mạng của người cán bộ, đảng viên để nhân dân noi theo. Thống nhất về những tiêu chí, những chuẩn mực đạo đức cách mạng của người cán bộ, đảng viên trong toàn Đảng để có chung một tổ chức Đảng, một Đảng cầm quyền thực sự trong sạch, vững mạnh, là đạo đức, là văn minh, là người cầm lái vững vàng của cách mạng Việt Nam trong mọi thời kì lịch sử.

I. Thống nhận thức về sự cần thiết, tính tất yếu phải có những chuẩn mực đạo đức cách mạng của người cán bộ, đảng viên

Sở dĩ cần phải có những chuẩn mực đạo đức của người cán bộ, đảng viên là xuất phát từ vị trí, vai trò, trách nhiệm, sứ mệnh lịch sử của Đảng. Đảng ta là bộ tham mưu lãnh đạo toàn Đảng, toàn dân ta vượt qua những thử thách đầy cam go, giành được những thắng lợi to lớn, đạt tới đỉnh vinh quang ngày hôm nay. Chủ tịch Hồ Chí Minh là người sáng lập và lãnh đạo, rèn luyện Đảng ta. Nguời luôn đau đáu một nỗi lòng phải xây dựng Đảng ta gồm hàng triệu đảng viên thật sự trong sạch, vững mạnh, xứng đáng là những người tiên phong, mẫu mực, ưu tú của một Đảng tiên phong, xứng đáng là Đảng đạo đức, văn minh, Đảng cầm quyền xứng tầm đưa đất nước vượt qua mọi thử thách để ngày càng phồn thịnh vinh quang, nhân dân được sống sung sướng, hòa bình, hạnh phúc, yên vui.

Đảng cách mạng bao gồm tất cả các đảng viên thật sự là người cách mạng chân chính, đủ dũng khí, phẩm chất, năng lực thay đi những cái cũ, cái xấu xa; thay đi chế độ cũ xấu xa, xây dựng chế độ mới tốt đẹp hơn. Vì thế, người cách mạng phải có đạo đức cách mạng mới gánh vác được nhiệm vụ cách mạng nặng nề đó, mới kiên trì đi tới đích thành công.

Người cán bộ, đảng viên là người tiên phong, gương mẫu, ưu tú trong nhận thức, hành động, mẫu mực trong mọi mối quan hệ hằng ngày, hằng giờ với tự nhiên, với xã hội, với lịch sử truyền thống dân tộc, quốc gia, nhân loại và với chính mình một cách có văn hóa, văn minh. Người cán bộ, đảng viên bằng sự gương mẫu miệng nói, tay làm, đoàn kết các tầng lớp nhân dân, tập hợp họ thành nguồn sức mạnh lớn lao, vô tận của Đảng để cùng gánh vác nhiệm vụ cách mạng nặng nề. Từ thống nhất nhận thức về chuẩn mực đạo đức, mỗi cán bộ, đảng viên sẽ có được cả ý chí và ý thức đạo đức cách mạng; có được quan hệ đạo đức và hành vi đạo đức cách mạng chuẩn xác, trong sáng; có được lý tưởng cao cả, đúng đắn, nhân văn, nhân đạo vì hạnh phúc của nhân dân, vì tương lai của đất nước, vì tiến bộ của loài người. Chỉ khi từng cán bộ, đảng viên nhận thức đúng đắn, hành động chuẩn xác các chuẩn mực đạo đức cách mạng mới tạo nên sự thống nhất cao, sức mạnh lớn của toàn Đảng. Sự thống nhất nhận thức và hành động của toàn thể cán bộ, đảng viên về chuẩn mực đạo đức cách mạng sẽ đẩy lùi những nhận thức sai trái, không đúng đắn, không bị “lệch chuẩn” khiến cho một số cán bộ, đảng viên thoái hóa, biến chất làm ảnh hưởng đến uy tín, thanh danh của Đảng, đến niềm tin của nhân dân đối với Đảng.

II. Thống nhất nhận thức về các tiêu chí chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên hiện nay

Đây là vấn đề trọng tâm, cốt lõi cần quan tâm. Trong mỗi giai đoạn cách mạng cụ thể khác nhau, do điều kiện khách quan, chủ quan và tình hình nhiệm vụ khác nhau nên có những “điểm nhấn”, yêu cầu khác nhau, nhưng các chuẩn mực đạo đức cách mạng về cơ bản vẫn phải giữ vững những nội dung bản chất, cốt lõi của một “Đảng khoa học và cách mạng”, một “Đảng đạo đức và văn minh”, một Đảng cầm quyền. Đó là “cái gốc” của người cách mạng để bám rễ, vươn cành vững chắc, sâu rộng vào quần chúng, vào cuộc sống xã hội tạo sức mạnh vô song của Đảng. Theo nhận thức chủ quan còn hạn chế, bước đầu có thể xác định chuẩn mực đạo đức của người cán bộ, đảng viên ở 6 điểm sau:

1. Tuyệt đối trung thành với lý tưởng cách mạng của Đảng. Suốt đời phấn đấu và đặt lợi ích của Đảng, của Tổ quốc, của nhân dân lên trên hết, trước hết, không phai nhạt lý tưởng, suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”

Sự trung thành, kiên định với lý tưởng cách mạng của Đảng là tiêu chuẩn hàng đầu, xuyên suốt cuộc đời hoạt động của người cán bộ, đảng viên. Lý tưởng là cái vì nó mà người ta sống, dưới ánh sáng của nó người ta hiểu rõ ý nghĩa của cuộc đời. Người cán bộ, đảng viên vì thế phải giác ngộ sâu sắc lí tưởng cách mạng của Đảng, kiên định, trung thành với lí tưởng mà mình đã lựa chọn. Người cán bộ, đảng viên không chỉ xác định lý tưởng cao cả của mình mà còn nguyện suốt đời hy sinh phấn đấu cho lý tưởng “Độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội” mà Đảng, Bác Hồ, nhân dân ta đã lựa chọn. Đây là mục tiêu lý tưởng giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người, giữ vững nền độc lập, tự do, hòa bình thống nhất xây dựng cuộc sống ngày càng thịnh vượng, nhân dân ta làm chủ đất nước, hạnh phúc, bình yên, giàu mạnh, sánh vai với các cường quốc trên thế giới. Nó phù hợp với quy luật khách quan, là khát vọng, là ước nguyện của nhân dân, của Chủ tịch Hồ Chí Minh, của Đảng ta mà chúng ta đang dần từng bước hiện thực hóa. Đó chính là sự kiên định với lý tưởng của Đảng ở mỗi cán bộ, đảng viên suốt chiều dài đi theo cách mạng. Tuy nhiên có những cán bộ, đảng viên do nhiều nguyên nhân thiếu rèn luyện, tu dưỡng đã phai nhạt lý tưởng dẫn đến suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống, “tự chuyển hóa”, “tự diễn biến” làm ảnh hưởng không nhỏ đến sức mạnh của Đảng, đến uy tín của Đảng đối với nhân dân, đến niềm tin của nhân dân đối với Đảng. Cho nên, sự thống nhất nhận thức về lý tưởng cách mạng là tiêu chuẩn gốc, tiêu chuẩn hàng đầu về chuẩn mực đạo đức của người cán bộ, đảng viên xuyên suốt cuộc đời hoạt động cách mạng không bao giờ được phai nhạt.

2. Tiên phong, gương mẫu, nói đi đôi với làm về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống, tổ chức kỷ luật. Hết lòng, hết sức phục vụ nhân dân, “cái gì lợi cho dân thì hết sức làm, cái gì hại cho dân thì hết sức tránh”

Đảng ta thật vĩ đại, thật quang vinh vì dưới sự dẫn dắt của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng ta lãnh đạo nhân dân ta chỉ trong vòng hơn nửa thế kỉ đã đưa dân tộc ta từ thân phận nộ lệ, bị bọn đế quốc phong kiến đè nén áp bức cùng cực, không có tên trên bản đồ thế giới, đã vùng lên đánh tan hai tên đế quốc lớn, hung bạo nhất thời đại giành lại quyền độc lập, thống nhất Tổ quốc, mang lại đời sống tự do, hạnh phúc, giàu mạnh, sánh vai với các cường quốc trên thế giới, có được cơ đồ vững mạnh, tươi sáng như ngày nay. Có được sức mạnh thần kì ấy là nhờ Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã là tấm gương hy sinh, phấn đấu khơi dậy sức mạnh nghìn năm của toàn dân tộc. Từ “ý Đảng lòng dân” đến sức mạnh quật cường của dân tộc bởi chính sự tiên phong, gương mẫu của các thế hệ cán bộ, đảng viên mà nhân dân tự hào coi Đảng là của chính mình, là “Đảng ta” và nêu thành chân lý “Đảng viên đi trước, làng nước đi theo”. Để có sức mạnh niềm tin sắt đá như vậy, các thế hệ cán bộ, đảng viên phải hết lòng, hết sức phụng sự nhân dân, đặt lợi ích của nhân dân, của Tổ quốc, của Đảng lên trên hết và trước hết. Không phụ lòng tin của nhân dân, người cán bộ, đảng viên phải thực sự vì dân, “việc gì lợi cho dân phải hết sức làm, việc gì hại cho dân phải hết sức tránh”, không tham ô, coi thường dân, xa dân.

3. Chủ động, sáng tạo, hiệu quả, dám nghĩ dám làm, dám chịu trách nhiệm, phục tùng mọi sự phân công của Đảng. Không ngừng học tập nâng cao trình độ lý luận chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng công tác, hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao

Cán bộ, đảng viên là người lãnh đạo, tổ chức thực hiện các chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, đưa nghị quyết của Đảng vào cuộc sống. Phẩm chất không thể thiếu và xem nhẹ của người cán bộ, đảng viên là tính chủ động, sáng tạo, dám nghĩ dám làm, làm có hiệu quả về mọi công việc được Đảng phân công. Đây là thước đo phẩm chất, năng lực của người cán bộ, đảng viên mà quần chúng nhân dân hằng ngày xem xét, đánh giá. Quần chúng nhân dân đòi hỏi ở người lãnh đạo, ở cán bộ, đảng viên biết chủ động, sáng tạo, không trông chờ ỷ lại, né tránh, biết chủ động xử lý, giải quyết kịp thời có hiệu quả những vấn đề của cuộc sống đặt ra, nhất là những vấn đề khó, phức tạp, bức xúc của đời sống xã hội. Không có thái độ bàng quan, vô cảm, vô trách nhiệm trước những tình huống bức thiết của nhân dân. Người có đạo đức cách mạng phải biết rung động, xót xa, thấy trách nhiệm của mình trước những đau khổ, bất hạnh, bất bình của nhân dân. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ một cách chủ động, sáng tạo, có hiệu quả, được dân tin, dân quý, người cán bộ, đảng viên phải không ngừng học tập, nâng cao trình độ lý luận, chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng công tác. Tự biết trang bị cho mình thế giới quan và phương pháp luận khoa học, trình độ kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng trước sự phát triển như vũ bão về khoa học công nghệ thời đại 4.0 để hoàn thành các nhiệm vụ rất mới luôn đặt ra. Khắc phục bệnh lười học, ngại học, chủ quan, kinh nghiệm chủ nghĩa, khinh lý luận dẫn đến bảo thủ, lạc hậu, bị tụt lại phía sau, không theo kịp và hội nhập với thế giới hiện đại.

4. Thực sự “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”, trung thực, trong sáng, không sa vào chủ nghĩa cá nhân, lợi ích nhóm, tham nhũng, tiêu cực. Hiếu thảo với ông bà, cha mẹ, yêu thương, thủy chung với vợ (chồng), yêu thương con cháu, hòa thuận anh em, tôn kính dòng tộc, thân thiện với môi trường quê hương, cộng đồng nơi sinh sống. Gia đình gương mẫu chấp hành mọi chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, quy định của địa phương

Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn căn dặn cán bộ, đảng viên phải thường xuyên rèn luyện, tu dưỡng đạo đức cách mạng theo chuẩn mực “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”. Bản thân Người là một tấm gương lớn vô cùng cảm động, về vấn đề này được toàn Đảng, toàn dân kính trọng, tôn vinh, noi theo. Người giải thích cặn kẽ cho cán bộ, đảng viên từng nội dung cụ thể về “cần”, “kiệm”, “liêm”, “chính”, “chí công vô tư” để hiểu và thực hiện nghiêm chỉnh suốt đời. Người cho đó là phẩm chất tốt đẹp của người cách mạng, là đối lập với chủ nghĩa cá nhân. Người chỉ rõ do sa vào chủ nghĩa cá nhân mà cán bộ, đảng viên tham lam chức tước, quyền lực, tiền bạc, sa đọa, suy thoái, hư hỏng, làm tổn hại đến thanh danh của Đảng, đến sức lực, tiền bạc của nhân dân. Ngày nay, do tác động mặt trái của kinh tế thị trường, “một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên” đã bị chủ nghĩa cá nhân chi phối, tham nhũng, tiêu cực làm thoái hóa, biến chất, họ quên đi lời dạy “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư” của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Họ đã trở nên lạc lõng, phản bội lời thề khi vào Đảng, bị pháp luật và kỷ luật của Đảng và Nhà nước trừng trị, bị nhân dân phê phán. Cho nên, người cán bộ, đảng viên càng phải là người gương mẫu, có liêm sỉ, có văn hóa, văn minh, giàu lòng yêu thương, nhân nghĩa, biết trọng đạo lý truyền thống dân tộc, tổ tiên cha ông, vợ chồng con cháu, anh em, dòng họ, quê hương, bạn bè đồng chí, đồng nghiệp. Đó là nét đẹp truyền thống cao quý của người Việt Nam, của Đảng ta. Những giá trị đó được các thế hệ cán bộ, đảng viên gìn giữ, tỏa sáng, tô đậm chuẩn mực đạo đức cách mạng của Đảng từ trước đến nay.

5. Chân thành, tận tụy với đồng chí, đồng nghiệp, cùng chia sẻ, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ trong mọi hoàn cảnh, không ghen ghét, tị nạnh, đố kỵ, mất đoàn kết, chia rẽ nội bộ, luôn giữ vững sự trong sạch, vững mạnh của đơn vị

Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn chăm lo xây dựng khối đoàn kết thống nhất trong Đảng, Người căn dặn cán bộ, đảng viên phải giữ gìn sự đoàn kết thống nhất như “giữ gìn con ngươi trong mắt mình”. Đạo đức của người cán bộ, đảng viên phải gương mẫu và thực sự tạo dựng, bảo vệ, chăm lo xây dựng khối đoàn kết thống nhất trong Đảng, đoàn kết quốc tế. Đoàn kết là sức mạnh của Đảng đánh thắng mọi kẻ thù hung ác, xảo quyệt vượt qua mọi khó khăn, thử thách để chiến thắng. Người khái quát “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết. Thành công, thành công, đại thành công”. Đoàn kết là bài học lớn, là phẩm chất đạo đức của Đảng, của cán bộ, đảng viên. Vì thế, người cán bộ, đảng viên không thể tuyệt đối hóa “cái tôi” cá nhân, so bì, tị nạnh, kèn cựa, ghen ghét, chà đạp đồng chí, đồng nghiệp, đồng bào để vụ lợi cá nhân, chạy theo danh lợi, đạt được quyền lực bằng mọi giá. Trái lại, chuẩn mực đạo đức cách mạng đòi hỏi người cán bộ, đảng viên tự biết tìm thấy sức mạnh, vị trí, vai trò của mình ở chính trong tổ chức, ở sự đoàn kết, thống nhất về ý chí, hành động của mình với tập thể đồng chí, đồng nghiệp. Trung thực, thật thà, khiêm tốn, giản dị, trong sáng, chân thành với anh em, đồng chí, đồng nghiệp trên cơ sở vì mục tiêu chung luôn là phẩm chất đạo đức quý báu của người cán bộ, đảng viên.

6. Có tinh thần quốc tế trong sáng, làm tròn các nghĩa vụ quốc tế, kiên định giữ vững độc lập, tự chủ, toàn vẹn lãnh thổ đất nước, không ngừng cảnh giác, khôn khéo “Dĩ bất biến, ứng vạn biến”, không thỏa hiệp, kiên quyết đấu tranh kịp thời với mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch.

Thấm nhuần tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh “quan san muôn dặm một nhà”, “giúp bạn là giúp mình”, người cán bộ, đảng viên rèn luyện cho mình phẩm chất đạo đức với tinh thần quốc tế trong sáng, vô tư, tôn trọng pháp luật, sẵn sàng hoàn thành tốt các nghĩa vụ quốc tế, chủ động hội nhập trong xu thế toàn cầu hóa hiện nay. Trước những biến động phức tạp, khó lường về mọi mặt của khu vực và thế giới ngày càng tăng, người cán bộ, đảng viên càng cần có phẩm chất đạo đức, tinh thần quốc tế trong sáng, kiên định với đường lối độc lập, tự chủ cùng xây đựng cộng đồng quốc tế hòa bình, ổn định văn minh, hạnh phúc. Không mơ hồ, bàng quan hoặc nôn nóng, thiếu thận trọng để kẻ xấu lợi dụng, lôi kéo, chống phá Đảng và nhân dân ta. Phải tỉnh táo, kiên định, độc lập tự chủ. “Dĩ bất biến, ứng vạn biến” luôn là bài học lịch sử của Đảng ta, của dân tộc ta để giữ vững độc lập chủ quyền của dân tộc.

Phẩm chất đạo đức cách mạng không cho phép cán bộ, đảng viên vì bất cứ lý do gì mà thỏa hiệp, hùa theo, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống trước kẻ thù do thiếu bản lĩnh chính trị vững vàng.

III. Biện chứng của sự thống nhất nhận thức về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên hiện nay

Các tiêu chí về chuẩn mực đạo đức của cán bộ, đảng viên nêu trên là sự thống nhất biện chứng, đồng bộ, toàn diện, bổ sung, tác động, thúc đẩy lẫn nhau tạo sự hoàn chỉnh về đạo đức cách mạng của Đảng. Nó thể hiện bản chất cách mạng, khách quan, tất yếu của một Đảng cầm quyền, Đảng khoa học và cách mạng, Đảng đạo đức, văn minh cần có để hoàn thành sứ mệnh lịch sử lớn lao, cao quý của mình. Chuẩn mực đạo đức cách mạng ở mỗi người là sự hội tụ những mặt bản chất, mối quan hệ khách quan, nhiệm vụ chính trị của người cán bộ, đảng viên trong quan hệ đối với tự nhiên, với xã hội, với gia đình, với tổ chức đơn vị và với chính mình... Đồng thời, hệ thống các chuẩn mực đạo đức cũng tạo sự liên kết chặt chẽ giữa lý luận và thực tiễn, giữa nhận thức và hành động, giữa ý thức tư tưởng tình cảm cách mạng và hành vi cá nhân của người cán bộ, đảng viên. Nó thể hiện vai trò, vị trí người cán bộ, đảng viên chính là chủ thể của các mối quan hệ, chủ thể của các chuẩn mực đạo đức cách mạng, nhân tố quyết định để có được các chuẩn mực ấy trong nhận thức hành động và tư duy. Cùng với các yếu tố chủ quan đó, yếu tố khách quan là sự chăm lo, giáo dục, rèn luyện thường xuyên nghiêm túc, chặt chẽ của Đảng thông qua tập thể, tổ chức đơn vị công tác trong đời sống hằng ngày.

Sự thống nhất nhận thức về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên có nhiều cách tiếp cận rất phong phú, sinh động, đa dạng có thể đi sâu. Song, mọi cách tiếp cận đều hướng tới những mặt bản chất cốt lõi nhất của chuẩn mực đạo đức cách mạng là dựa trên nền tảng chính trị, tư tưởng, tổ chức, bản chất tiên phong sứ mệnh lịch sử vĩ đại của Đảng ta./.

PGS.TS. Trần Quang Nhiếp
Nguyên Phó Tổng Biên tập phụ trách, thủ trưởng 
Cơ quan Tạp chí Cộng sản

Theo Tạp chí Tuyên giáo