Trần Phú là xã vùng cao của huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn có tổng diện tích tự nhiên là 4.701 ha gồm 734 hộ và 3.173 nhân khẩu với 5 dân tộc Kinh, Tày, Nùng, Dao, Mông, Sán Chí cùng sinh sống.  Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS&MN) giai đoạn I từ 2021-2025 được triển khai tại địa phương nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế, giảm nghèo nhanh và bền vững, thu hẹp dần khoảng cách về mức sống, thu nhập của vùng đồng bào DTTS so với mặt bằng chung cả nước.

Đoàn viên xã Trần Phú và người dân thôn Khuổi A chung sức xây dựng Nhà Văn hóa thôn

Trong quá trình triển khai, vai trò giám sát của Mặt trận Tổ quốc xã đã được phát huy thông qua hoạt động của Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng. Theo đó, Mặt trận Tổ quốc xã Trần Phú đã thành lập Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng trên cơ sở hướng dẫn của Ban Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh Bắc Kạn tại Kế hoạch số 316/KH-MTTQ-BTT ngày 10/10/2022 về triển khai xây dựng mô hình điểm “Giám sát của cộng đồng” trong thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia.

Ngay sau khi được thành lập, Ban “Giám sát của cộng đồng” xã Trần Phú đã xây dựng quy chế, chương trình, kế hoạch hoạt động năm, kế hoạch theo từng chương trình dự án trên cơ sở trao đổi, thống nhất với Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân cùng cấp.  Từ năm 2022 đến nay, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng xã đã thực hiện được 8 cuộc giám sát thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc và miền núi, giai đoạn I từ 2021-2025.

Các nội dung giám sát tập trung vào Dự án 1: Giải quyết tình trạng thiếu đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt; Dự án 3: Phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp bền vững, phát huy tiềm năng, thế mạnh của các vùng miền để sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị; Tiểu dự án 1: Phát triển kinh tế nông, lâm nghiệp bền vững gắn với bảo vệ rừng và nâng cao thu nhập cho người dân; Dự án 4: Đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu, phục vụ sản xuất, đời sống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi cụ thể tiểu dự án 1: Đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu, phục vụ sản xuất, đời sống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Từ thực tế giám sát, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng đã có 14 ý kiến, kiến nghị về công tác thi công, chất lượng vật liệu, sự phù hợp của dự án gửi cơ quan chức năng và đơn vị thị công… Nhiều công trình được Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng xã giám sát đang phát huy tốt hiệu quả như: Công trình đường liên thôn Pá phấy -  Nà Noong; nhà văn hoá thôn Pá Phấy; đổ bê tông đường liên thôn Khau Móoc - Nà Mới; đổ bê tông đường sản xuất Soong Sáo; đổ bê tông đường sản xuất Phiêng Pụt; xây rãnh thoát nước đường liên thôn Khau Móoc - Phiêng Pụt…

Từ mô hình Ban giám sát đầu tư cộng đồng tại xã Trần Phú và một số địa phương khác, năm 2023 Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Bắc Kạn đã chỉ đạo triển khai nhân rộng thêm 8 mô hình “Giám sát của cộng đồng” tại một số xã khác.

Qua đánh giá chung cho thấy, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng xã và các thành viên đã phát huy được vai trò, chức năng, nhiệm vụ, trong công tác giám sát. Nội dung giám sát chủ yếu tâp trung vào việc tổ chức triển khai, thực hiện, việc xác định đối tượng thụ hưởng, việc phân bổ nguồn vốn thực hiện; công tác chuẩn bị đầu tư, quyết định đầu tư; việc triển khai các dự án, tiểu dự án thành phần của Chương trình; công tác giải phóng mặt bằng, bồi thường, hỗ trợ; việc nghiệm thu, bàn giao sử dụng công trình. Nhiều công trình xây dựng liên quan trực tiếp đến phát triển kinh tế - xã hội, đời sống dân sinh và hạ tầng nông thôn mới được đầu tư từ ngân sách nhà nước và các nguồn vốn huy động hợp pháp khác được giám sát về cơ bản hoạt động tương đối tốt, phát huy hiệu quả trong công tác giám sát đầu tư tại cơ sở.

Giám sát đầu tư của cộng đồng đối với các dự án thuộc Chương trình mục tiêu Quốc gia cũng là thực tế sinh động về đổi mới phương thức giám sát của Mặt trận có sự tham gia giám sát của người dân theo tinh thần nội dung Chỉ thị số 18-CT/TW ngày 26/10/2022 của Ban Bí thư về phát huy vai trò, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị- xã hội. /

Minh Ngân