Khu dân cư tại xã Định Tiến, huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa với những căn nhà hỗ trợ người dân sinh sống trên sông lên bờ định cư. Ảnh: A. Luých.

Trên sông Chu, đoạn qua địa bàn thị trấn Thọ Xuân, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa từng là nơi tập kết của những con thuyền thành xóm nhỏ trên mặt nước. Mỗi thuyền thường có 3, 4 thế hệ trong gia đình cùng sinh sống. Chị Thủy ngoài 30 tuổi gắn bó với con thuyền lênh đênh theo sông nước. Ba đứa con chị cũng chào đời trên thuyền rồi lớn dần cùng sông nước. Từ lúc hơn 1 tuổi những đứa trẻ đã phải đeo bên mình quả bóng nhựa để đề phòng đuối nước. Cuộc sống khó khăn, cách biệt với cộng đồng, chị Thủy cũng như nhiều gia đình sinh sống trên sông có chung ước muốn được lên bờ định cư ổn định nhưng với kinh tế của gia đình chị thì chưa biết khi nào mới thực hiện được.

Tại đoạn sông thuộc xã Định Tăng, huyện Yên Định cũng từng có nhiều gia đình Công giáo sinh sống trên thuyền. Với họ, thuyền vừa là phương tiện mưu sinh vừa là nhà. Vì nghèo nên thuyền dù chật chội vẫn là nơi ở cho ba, bốn thế hệ cùng sinh sống. Bất tiện trong sinh hoạt thì đã rõ nhưng thiệt thòi hơn cả là những đứa trẻ, tuổi thơ của các em chỉ quanh quẩn trong không gian hẹp nên chẳng biết ước mơ điều gì, ngoài được vui chơi, tung tăng tới trường cùng các bạn đồng lứa.

Giáo dân Nguyễn Văn Hưởng gắn bó với chiếc thuyền và dòng sông từ thủa lọt lòng, nay mái tóc đã ngả màu bạc cho biết, ông lớn lên cùng sông nước nhưng theo thời gian, cá mú từ lòng sông cạn dần… vì thế thu nhập của dân đi thuyền như ông trở nên bấp bênh. Nhiều lần ông Hưởng tính kế lên bờ định cư làm ăn, nhưng muốn định cư phải có đất ở, tiền xây nhà,… Chừng ấy yêu cầu mà ông lại chẳng có tiềm lực kinh tế nên đành cùng con cháu bám lấy chiếc thuyền nhỏ.

Những hoàn cảnh trên chỉ là số ít trong tổng số hàng trăm hộ dân sinh sống trên thuyền cần được lên bờ định cư mà tỉnh Thanh Hóa rà soát hồi đầu năm 2022 theo chỉ đạo của Thường vụ Tỉnh ủy. Đa số họ là người nghèo. Họ hội tụ nhau theo điểm hẹn thành những xóm thuyền rải rác dọc sông Chu, sông Mã và những nhánh sông nhỏ. Khát vọng lên bờ cứ ngỡ chỉ là giấc mơ cho đến khi trở thành sự thật bởi sự chung tay hỗ trợ của chính quyền, MTTQ và Caritas giáo phận Thanh Hóa, những người dân xóm thuyền đã có căn nhà mới, một cuộc sống mới.

Bên căn nhà mới tại thôn Phú Khang, xã Định Công, huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa, giáo dân Nguyễn Văn Cường và các thành viên gia đình quây quần vui vẻ, mấy đứa trẻ tung tăng chạy nhảy. Mấy ai hình dung được, hàng chục năm trước, gia đình anh từng sinh sống trên con thuyền cũ nhỏ hẹp, ngày theo sông đi kiếm tiền, tối cả nhà lúi húi trong khoang thuyền.

Gia đình anh Cường được chính quyền địa phương cấp đất ở, MTTQ và Caritas giáo phận Thanh Hóa chung tay hỗ trợ tiền xây nhà. Có đất, có tiền, người dân trong xóm xúm lại hỗ trợ ngày công. Vậy là căn nhà mới hoàn thành vào năm 2022 trong niềm vui của xứ đạo, cán bộ và gia đình. Anh Cường chia sẻ: “Nếu không được chính quyền, Mặt trận và Caritas giáo phận Thanh Hóa giúp đỡ thì gia đình tôi không có được như ngày hôm nay. Tôi vui lắm”.

Nhiều hộ khác đang định cư tại khu dân cư mới thuộc thôn Phú Khang cũng từng bám sông, bám thuyền. Nhờ sự chung tay hỗ trợ của chính quyền, MTTQ và Caritas giáo phận Thanh Hóa mà họ đã có được căn nhà mới, cuộc sống mới. Theo quy hoạch, khu dân cư mới tại thôn Phú Khang có tổng diện tích trên 10.000m2 dành cho 67 hộ dân nghèo sinh sống trên sông lên bờ định cư. Đến nay, những hộ đã có nhà ở đều bắt nhịp được cuộc sống mới, kinh tế đang có những khởi sắc.

Theo Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh Thanh Hóa Lê Thị Huyền, chương trình hỗ trợ hộ nghèo sinh sống trên sông lên bờ định cư luôn nhận được sự đồng hành của Caritas giáo phận Thanh Hóa. Tấm lòng bác ái của đồng bào Công giáo và đường hướng “sống Phúc âm giữa lòng dân tộc để phục vụ hạnh phúc của đồng bào” được Tòa Giám mục Thanh Hóa phát huy vào đời sống để cùng chính quyền, MTTQ và các nhà hảo tâm giúp hộ nghèo lên bờ ổn định cuộc sống. Mỗi căn nhà Đại đoàn kết dành tặng hộ nghèo lên bờ định cư đều được Caritas giáo phận Thanh Hóa hỗ trợ 50 triệu đồng. Đến nay Caritas giáo phận Thanh Hóa đã hỗ trợ được hơn 2 tỷ đồng, MTTQ tỉnh hỗ trợ hơn 6 tỷ đồng.

Trong niềm vui về những căn nhà mới vừa được trao tặng cho các hộ dân lên bờ định cư, bà Huyền bày tỏ tin tưởng sự chung tay phối hợp giữa Mặt trận và Caritas giáo phận Thanh Hóa sẽ tiếp tục có thêm nhiều thành quả để những người nghèo đều có được niềm vui trong căn nhà mới - nhà Đại đoàn kết.

Từ năm 2022 đến đầu tháng 6/2023, toàn tỉnh Thanh Hóa đã có 164 hộ sinh sống trên sông có đủ điều kiện để được cấp đất định cư trên bờ và tiền xây nhà; 81 hộ đã được hỗ trợ xây dựng nhà và hoàn thành; 41 hộ đang tiến hành khởi công và xây dựng nhà ở. Dự kiến trong năm nay, tỉnh Thanh Hóa sẽ hoàn thành chương trình hỗ trợ đưa các hộ sinh sống trên sông lên bờ định cư, ổn định đời sống.

AN LUÝCH