Phát huy tinh thần đoàn kết, đến nay, thôn Tam Đồng đã hoàn thành xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu, đang hướng tới xây dựng khu dân cư NTM thông minh.

Những con đường rộng, sạch đẹp trải dài, hai bên là hàng rào xanh mướt mắt; bên trong từng ngôi nhà đều ngăn nắp, gọn gàng; người lớn, trẻ nhỏ hào hứng với các hoạt động thể thao cuối chiều… những hình ảnh tưởng chừng như giản đơn nhưng đã tạo nên nét đẹp riêng có, thanh bình ở thôn Tam Đồng.

Khung cảnh thanh bình, xanh - sạch - đẹp ở thôn Tam Đồng.

Thôn Tam Đồng cách trung tâm TP Hà Tĩnh 4 km về phía Nam; dân số có 582 khẩu, 176 hộ, là thôn điển hình của xã và huyện. Từ bao đời nay, người dân Tam Đồng đã lấy hương ước làm “công cụ” điều chỉnh hành vi ứng xử, xây dựng chuẩn mực văn hóa trong cộng đồng thôn. Đặc biệt, từ khi bắt đầu công cuộc xây dựng NTM (năm 2014), hương ước càng trở thành “kim chỉ nam” để thôn từng bước thực hiện các tiêu chí.

Hương ước được niêm yết tại nhà văn hóa thôn để người dân tiện theo dõi.

Ông Nguyễn Văn Hải - Bí thư Chi bộ, Trưởng ban Công tác Mặt trận thôn Tam Đồng cho biết: “Trên cơ sở kế thừa và phát huy những thuần phong mỹ tục, truyền thống văn hóa; đồng thời bổ sung những nội dung mới tiến bộ phù hợp với tình hình thực tế địa phương, năm 2014, thôn đã họp bàn thống nhất xây dựng hương ước, quy ước của thôn gồm 8 chương, 44 điều và đưa ra trưng cầu ý kiến của Nhân dân.

Lấy cốt lõi là tinh thần đoàn kết, phát huy dân chủ, ngoài quy định chung, hương ước quy định cụ thể từng điều nhằm phát huy tính chủ động, tích cực của người dân trong tham gia các phong trào, hoạt động và xây dựng nếp sống văn hóa, xây dựng gia đình văn hóa theo tiêu chí khu dân cư NTM”.

Người dân gương mẫu trong từng hành vi nhỏ nhất như phân loại rác thải...

Theo đó, tất cả các nội dung từ văn hóa ứng xử, việc cưới, việc tang, đến đóng góp tiền của, ngày công để xây dựng thôn; thực hiện công tác khuyến học, khuyến tài, tương thân tương ái; giáo dục, làm gương cho con cháu hay giữ gìn vệ sinh chung, bảo vệ mùa màng cũng như vai trò của người dân, từng hội đoàn thể với việc chung của thôn đều được quy định rõ.

Bản hương ước cũng yêu cầu 100% hộ dân tham gia các cuộc họp thôn; người dân ở độ tuổi nào phải tham gia sinh hoạt ở tổ chức hội đó. Không chỉ vậy, vào chủ nhật hằng tuần, tất cả các gia đình trong thôn đều tham gia tổng dọn vệ sinh đường làng, ngõ xóm theo tổ liên gia.

Hương ước quy định rõ thưởng, phạt đối với những ai không thực hiện hoặc vi phạm những điều đã quy định; các cá nhân tích cực, tiêu biểu trong tham gia các hoạt động được thôn lập sổ và ghi nhận tấm lòng vàng…

Hương ước thôn sau khi soạn thảo được trưng cầu ý kiến người dân và được UBND xã, UBND huyện thẩm định. Bản hoàn chỉnh của hương ước được in khổ lớn niêm yết ở hội trường nhà văn hóa thôn và thường xuyên được liên đoàn cán bộ thôn nhắc lại qua loa phát thanh để người dân thấm nhuần và thực hiện.

Với những điều hương ước đã quy định, người dân thôn Tam Đồng không ai bảo ai, tất cả đều tự giác thực hiện để góp phần xây dựng thôn ngày càng giàu đẹp.

Bà Nguyễn Thị Vân chia sẻ: “Thực hiện những điều hương ước quy định giúp mỗi người dân chúng tôi ý thức từng lời nói, hành động văn minh, văn hóa hơn và góp phần phát huy truyền thống văn hóa của thôn, xây dựng thôn ngày càng phát triển, vì vậy, bà con đều đồng tình, ủng hộ”.

Nói đi đôi với làm, người dân thôn Tam Đồng bắt đầu từ việc chỉnh trang, sắp xếp ngăn nắp từ trong bếp ra đến sân, quy hoạch vườn tược, bố trí chuồng trại, phân loại rác thải... Cứ thế, toàn thôn lan tỏa “chiến dịch” sạch nhà, sạch bếp đến sạch ra ngõ, ra đường lớn. Người dân cũng tích cực tham gia hiến đất, hiến cây mở rộng đường giao thông. Hiện nay, các tuyến đường ở thôn Tam Đồng đều được bê tông hóa, rải thảm nhựa; chiều rộng đường 6-9m.

Hiện toàn thôn đã xây dựng được 6 vườn mẫu cấp tỉnh.

Đời sống vật chất và tinh thần của người dân đã thay đổi rõ rệt, toàn thôn không còn vườn tạp, đất bỏ hoang; đường làng, ngõ xóm xanh - sạch - đẹp; nhà dân gọn gàng, ngăn nắp. Thôn đã xây dựng thành công 6 vườn mẫu cấp tỉnh; tỷ lệ hộ nghèo còn 2,27%; thu nhập bình quân đầu người đạt 42 triệu đồng/năm; tỷ lệ gia đình văn hóa đạt hơn 96%; đám cưới, đám tang thực hiện văn minh, tiết kiệm, không có hủ tục lạc hậu. 10 dòng họ lớn trên địa bàn đều làm tốt công tác khuyến học, khuyến tài. Chi hội người cao tuổi, phụ nữ, đoàn thanh niên đều có đội văn nghệ, câu lạc bộ bóng chuyền hoạt động tích cực.

Năm 2021, hơn 1 năm sau khi xây dựng thành công khu dân cư NTM kiểu mẫu, thôn Tam Đồng được chọn thí điểm xây dựng khu dân cư NTM thông minh của tỉnh. Ông Nguyễn Văn Hải - Bí thư Chi bộ, Trưởng ban Công tác mặt trận thôn chia sẻ: “Hoàn thành xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu, thực hiện các điều theo hương ước đã quy định là bước đệm quan trọng để thôn xây dựng khu dân cư thông minh. Chúng tôi đang tích cực vận động bà con sử dụng điện thoại thông minh nhằm ứng dụng hiệu quả các phần mềm công nghệ hỗ trợ cung cấp thông tin, truy xuất nguồn gốc hàng hóa, giới thiệu sản phẩm qua mạng…”.

Người dân thôn Tam Đồng quét mã QR được treo tại tuyến đường thôn.

Hiện nay, trên 90% người dân thôn Tam Đồng đã có điện thoại thông minh sử dụng; thôn cũng hoàn thành cấp mã QR tại hộ gia đình và các tuyến đường thôn, tổ liên gia; người dân trong thôn đã thuần thục việc “lên mạng” bán hàng nông sản; sử dụng ứng dụng hẹn giờ đèn đường qua điện thoại… Những kết quả đó đang giúp Tam Đồng từng bước xây dựng thành công khu dân cư NTM thông minh vào năm 2025.

Bà Nguyễn Thị Oanh, Phó Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Cẩm Xuyên cho biết: “Tam Đồng là thôn đầu tiên của huyện được chọn xây dựng khu dân cư NTM thông minh. Việc xây dựng và áp dụng hương ước vào thực tiễn đã giúp Ban Công tác mặt trận thôn cũng như người dân xây dựng môi trường văn hóa.

Chúng tôi sẽ tiếp tục tuyên truyền nâng cao ý thức người dân trong việc thực hiện hương ước, quy ước; tăng cường đánh giá, kiểm tra việc thực hiện hương ước lồng ghép với việc xây dựng NTM ở các thôn, tổ dân phố. Đồng thời chỉ đạo rà soát, kịp thời sửa đổi, bổ sung, thẩm định, phê duyệt hương ước, quy ước đảm bảo chất lượng, góp phần phát huy vai trò của hương ước, quy ước trong xây dựng NTM”.

Thu Hà