Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hôm nay là kết tinh của nhiều tổ chức yêu nước và đoàn kết dân tộc trong suốt chiều dài lịch sử: từ Hội phản đế đồng minh Đông Dương (năm 1930), đến Mặt trận Dân tộc thống nhất phản đế Đông Dương (1936), rồi Mặt trận Dân chủ Đông Dương (1937) và Mặt trận Dân tộc thống nhất phản đế Đông Dương (1939). Toàn bộ quá trình tập hợp lực lượng này đều gắn liền với sự lãnh đạo của Đảng ta.

Ngày 19/5/1941, tại Pác Bó (tỉnh Cao Bằng), Mặt trận Việt Minh chính thức được thành lập với tên gọi “Việt Nam Độc lập Đồng minh”. Đây là tổ chức cách mạng có tính quần chúng cao, gắn liền với sự lãnh đạo của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc, đóng vai trò quyết định trong cuộc Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 giành chính quyền về tay nhân dân.

Sau đó, Mặt trận Liên Việt ra đời vào năm 1951, tiếp nối truyền thống của Việt Minh, mở rộng khối đại đoàn kết dân tộc trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp. Tại Đại hội thống nhất Việt Minh-Liên Việt, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu ra một khẩu hiệu mà đến nay vẫn là kim chỉ nam cho công tác Mặt trận: “Đoàn kết, đoàn đoàn kết. Thành công, đại thành công”.

Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng chí Tôn Đức Thắng, cùng các đại biểu chụp ảnh lưu niệm tại Hội trường tổ chức Đại hội toàn quốc thống nhất Việt Minh - Hội Liên Việt. (Ảnh tư liệu)

Trong thư chúc mừng Đại hội Mặt trận, Bác Hồ viết: “Mặt trận dân tộc thống nhất cần mở rộng hơn nữa, củng cố hơn nữa, đoàn kết tất cả những người thực sự yêu Tổ quốc, yêu hòa bình, không phân biệt họ thuộc đảng phái nào, tôn giáo nào, tầng lớp nào và quá khứ của họ đã hợp tác với phe phái nào. Trên nền tảng vững mạnh là lực lượng vô địch của đa số nhân dân ta (tức là giai cấp công, nông) với một Cương lĩnh rộng rãi và một chính sách đúng đắn, với sự đoàn kết nhất trí của tất cả những người xứng đáng là con cháu Lạc Hồng - Mặt trận nhất định sẽ thành công”.

Trong giai đoạn đất nước tạm thời bị chia cắt, ở miền nam xuất hiện một số tổ chức đoàn kết, tập hợp các tầng lớp nhân dân, mà tiêu biểu là Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền nam Việt Nam, Liên minh các lực lượng dân tộc, dân chủ và hòa bình Việt Nam... Sau đại thắng mùa Xuân năm 1975, các tổ chức trên được hợp nhất với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, trở thành một chính thể duy nhất vào năm 1977, chính thức đánh dấu thời kỳ phát triển mới trong lịch sử dân tộc thống nhất

Lớn mạnh cùng sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc

Trong các cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc ta, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam luôn là lực lượng đi đầu, từ công tác vận động nhân dân, quy tụ sức mạnh toàn dân cho tới phát huy truyền thống yêu nước, ý chí độc lập, tự lực, tự cường của người Việt Nam.

Trong giai đoạn kháng chiến chống thực dân Pháp (1945–1954), Mặt trận đã giương cao ngọn cờ cách mạng, lan tỏa sâu rộng nhiều phong trào yêu nước, vận động nhân dân “đánh giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm”, huy động mọi nguồn lực vật chất, tinh thần phục vụ kháng chiến và kiến quốc. Với khẩu hiệu “Toàn dân kháng chiến, toàn diện kháng chiến”, Mặt trận đã gắn bó, trở thành một phần máu thịt của quần chúng cần lao, xây dựng thế trận nhân dân vững chắc, góp phần quan trọng vào chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”.

Di tích lịch sử Mặt trận dân tộc thống nhất Việt Nam tại tỉnh Tuyên Quang. (Ảnh chụp từ trên cao)

Khẩu hiệu trên tiếp tục là đường lối thống nhất, sợi chỉ đỏ xuyên suốt cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ để các tổ chức Mặt trận ở cả hai đầu đất nước nêu cao vai trò then chốt trong việc phát huy sức mạnh toàn dân giai đoạn 1954–1975. Đối với miền bắc, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là lực lượng nòng cốt, nguồn cổ vũ to lớn cho các phong trào thi đua “Ba sẵn sàng”, “Ba đảm đang”, chi viện sức người, sức của gửi lên tiền tuyến. Trong khi đó, ở miền nam, Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền nam Việt Nam cũng luôn là ngọn cờ đoàn kết, tập hợp những người con ưu tú của Tổ quốc, khơi dậy phong trào đấu tranh, góp phần quan trọng trong đại thắng mùa xuân năm 1975, nối non sông liền một dải.

Sau ngày đất nước thống nhất, Mặt trận tiếp tục phát huy vai trò cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân, nhất là trong tham gia vận động thực hiện các chủ trương lớn về phát triển kinh tế-xã hội, nâng cao đời sống người dân, khôi phục đất nước sau chiến tranh, bảo vệ biên giới, giữ vững chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc.

Năm năm trở lại đây, quán triệt sâu sắc Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp, các tổ chức thành viên đã triển khai đồng bộ các giải pháp, hoàn thành thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ, nhất là năm chương trình hành động đã đề ra và các nhiệm vụ đột xuất, phát sinh trong thực tiễn. Nhiều hoạt động đạt kết quả nổi bật, có tính lan tỏa cao, được các cấp, các ngành, các tầng lớp nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp ghi nhận, đánh giá cao.

Đồng chí Nguyễn Thị Thu Hà, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tiếp nhận kinh phí hỗ trợ đồng bào bị ảnh hưởng bởi con bão số 3 (năm 2024).

Nhờ đó, các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động lớn do Mặt trận chủ trì hoặc phối hợp tiếp tục để lại những dấu ấn đậm nét trong xã hội, khơi dậy tinh thần thi đua, học tập lao động sản xuất và sự chung sức của cả cộng đồng, góp phần tham gia phát triển kinh tế, xã hội, xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, giảm nghèo bền vững. Đặc biệt, năm 2024, Quỹ Cứu trợ Trung ương đã vận động được hơn 2.000 tỷ đồng để ủng hộ các tỉnh, thành phố khu vực phía bắc bị thiệt hại của bão số 3 gây ra.

Vai trò then chốt trong kỷ nguyên mới

Trong bài phát biểu tại Đại hội đại biểu toàn quốc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam lần thứ X, nhiệm kỳ 2024-2029, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh tới tầm quan trọng đặc biệt của khối đại đoàn kết toàn dân tộc cũng như ưu tiên hàng đầu về củng cố, phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng như một giải pháp then chốt đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu tại Đại hội đại biểu toàn quốc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam lần thứ X, nhiệm kỳ 2024-2029

“Đảng Cộng sản là thành viên của Mặt trận Tổ quốc, đồng thời là người lãnh đạo khối đại đoàn kết toàn dân tộc; nhiệm vụ hàng đầu của Đảng, trực tiếp của Đảng đoàn Mặt trận Tổ quốc là tuyên truyền, giáo dục để quần chúng giác ngộ sự cần thiết phải đoàn kết lại; lựa chọn những hình thức, phương pháp tổ chức thích hợp để thu hút rộng rãi, đông đảo quần chúng tham gia; hướng dẫn khối đại đoàn kết toàn dân lao động, sáng tạo theo những mục tiêu, nhiệm vụ phù hợp với lợi ích quốc gia, dân tộc và nguyện vọng chính đáng của nhân dân”, đồng chí Tô Lâm khẳng định.

Đảng Cộng sản là thành viên của Mặt trận Tổ quốc, đồng thời là người lãnh đạo khối đại đoàn kết toàn dân tộc; nhiệm vụ hàng đầu của Đảng, trực tiếp của Đảng đoàn Mặt trận Tổ quốc là tuyên truyền, giáo dục để quần chúng giác ngộ sự cần thiết phải đoàn kết lại; lựa chọn những hình thức, phương pháp tổ chức thích hợp để thu hút rộng rãi, đông đảo quần chúng tham gia; hướng dẫn khối đại đoàn kết toàn dân lao động, sáng tạo theo những mục tiêu, nhiệm vụ phù hợp với lợi ích quốc gia, dân tộc và nguyện vọng chính đáng của nhân dân.

Trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, mỗi cấp ủy, chính quyền, cán bộ, đảng viên phải tiếp tục thấm nhuần sâu sắc về vị trí, ý nghĩa, tầm quan trọng của đại đoàn kết toàn dân tộc và công tác Mặt trận; đề cao trách nhiệm đối với hoạt động của Mặt trận, các tổ chức chính trị-xã hội trong cơ chế “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội làm nòng cốt để nhân dân làm chủ”, gắn với phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”.

Theo đồng chí Đỗ Văn Chiến, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Bí thư Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương, hiện Mặt trận các cấp đang tập trung cao độ nghiên cứu, xây dựng, trình cấp có thẩm quyền ban hành chiến lược đại đoàn kết toàn dân tộc trong giai đoạn 2026-2036, đáp ứng với tầm nhìn và kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Những giải pháp đột phá, mang tính chiến lược trên sẽ được đưa vào nội dung văn kiện Đại hội XIV của Đảng để củng cố, tăng cường và phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc với ý chí, quyết tâm cao nhất, góp phần xây dựng đất nước phát triển hùng cường, nhân dân có cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Cùng với đó, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam sẽ ban hành Nghị quyết để rút ngắn nhiệm kỳ Đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam lần thứ X, lấy đây làm căn cứ để xây dựng các văn kiện chuẩn bị, tiến hành tổ chức Đại hội đại biểu Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị-xã hội các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nhiệm kỳ 2026-2031 theo mô hình mới.

Thời gian tới, Mặt trận sẽ nghiên cứu mở rộng nội hàm Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” theo hướng tập trung đấu tranh với hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng; tiếp tục duy trì các đội hình xung kích tình nguyện của thanh niên ở toàn bộ 3.321 xã, phường để hỗ trợ chính quyền hai cấp, đồng hành với người dân thực hiện thủ tục hành chính công; tăng cường lan tỏa phong trào “Bình dân học vụ số”, nhất là ở các xã biên giới.

Theo Báo Nhân Dân