Chủ trì Hội nghị

Chủ trì Hội nghị có bà Nguyễn Thị Thu Hà, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký UBTƯ MTTQ Việt Nam; bà Hà Thị Nga, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam; bà Nguyễn Thị Tuyến, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam, Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam chủ trì Hội nghị.

Những khó khăn, vướng mắc trong quá trình vận hành

Báo cáo tổng hợp về tình hình thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy, việc vận hành hoạt động và những khó khăn vướng mắc của MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ cấp tỉnh, cấp xã khi triển khai thực hiện nêu rõ, về công tác Đảng, theo Hướng dẫn số 31-HD/BTCTW ngày 23/5/2025 của Ban Tổ chức Trung ương, Đảng bộ cơ quan Ủy ban MTTQ tỉnh được thành lập và trực thuộc Đảng ủy các cơ quan Đảng của tỉnh. Mô hình này trong quá trình triển khai đã bộc lộ một số khó khăn. Do đặc thù của MTTQ là một tổ chức liên minh chính trị, liên hiệp tự nguyện, hoạt động mang tính chính trị - xã hội sâu sắc, đòi hỏi sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp, toàn diện và thường xuyên của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, đặc biệt là đối với nhiệm vụ chính trị quan trọng của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Quang cảnh Hội nghị

Về cơ cấu bộ máy, ở cấp tỉnh vẫn chưa có sự thống nhất trong toàn quốc về việc giao biên chế của cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh (biên chế làm việc tại Văn phòng và các Ban Cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam). Hiện nay, một số địa phương trực tiếp giao biên chế riêng cho MTTQ Việt Nam tỉnh, các tổ chức chính trị - xã hội cấp tỉnh, không giao biên chế chung về cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh (bao gồm biên chế của các tổ chức chính trị xã hội tỉnh). Do đó, Cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh gặp khó khăn trong việc xây dựng quy chế làm việc của cơ quan, ban hành chức năng, nhiệm vụ của các ban, đơn vị trực thuộc; điều hành bộ máy cơ quan; quản lý, điều động cán bộ giữa các Ban để thực hiện nhiệm vụ.

Ở cấp xã, trong quá trình sắp xếp, sáp nhập vẫn còn tình trạng do chưa kiện toàn, bố trí được nhân sự phù hợp tại một số tổ chức thành viên ở cấp xã nên các tổ chức chưa thể hoạt động độc lập, gây hạn chế trong việc tổ chức các hoạt động phong trào, chương trình phối hợp với MTTQ Việt Nam cấp xã của địa phương đó.

Đại biểu tham dự Hội nghị

Về cơ sở vật chất, trang thiết bị, điều kiện làm việc, ở cấp tỉnh, sau sáp nhập, số lượng cán bộ, công chức, người lao động tăng trong khi hạ tầng trụ sở hiện tại của cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh của nhiều địa phương còn hạn chế, chưa đáp ứng đủ nhu cầu phòng làm việc. Các ban chuyên môn phải làm việc phân tán tại nhiều trụ sở khác nhau, gây khó khăn cho công tác điều hành, phối hợp và trao đổi nghiệp vụ. Trang thiết bị phục vụ công việc còn thiếu đồng bộ, một số đã xuống cấp hoặc hư hỏng, ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc.

Ở tại xã, phường, đặc khu, nhiều đơn vị còn gặp khó khăn về cơ sở vật chất và điều kiện làm việc. Trụ sở làm việc chật hẹp, xuống cấp; trang thiết bị phục vụ hoạt động chưa được đầu tư đầy đủ, thiếu đồng bộ, chất lượng kém. Đối với một số đơn vị đặc thù có địa bàn rộng, dân cư phân tán, điều kiện giao thông khó khăn (nhất là các xã miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số) thì việc nắm bắt tình hình dư luận xã hội, tâm tư nguyện vọng của Nhân dân và triển khai hoạt động phong trào tại cơ sở gặp nhiều trở ngại.

Những ý kiến từ cơ sở

Từ điểm cầu Đà Nẵng, ông Lê Trí Thanh, Chủ tịch Ủy ban MTTQ thành phố cho rằng việc Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam tổ chức một hội nghị trực tuyến trong thời gian này rất cần thiết để giải quyết những bất cập, những khó khăn tại cơ sở.

Phản ánh những vấn đề cụ thể tại địa phương, ông Thanh đề nghị Đảng ủy MTTQ, các đoàn thể Trung ương sớm ban hành Hướng dẫn về cơ chế chỉ đạo, phối hợp giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị-xã hội cấp tỉnh, cấp xã; Hướng dẫn quy chế làm việc của Cơ quan Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã theo mô hình tổ chức bộ máy mới; Hướng dẫn về quản lý tài chính, các loại quỹ của các tổ chức chính trị-xã hội cấp tỉnh, đặc biệt là tài chính, tài sản của hệ thống công đoàn.

“Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương sớm chỉ đạo để triển khai ban hành ba hướng dẫn này và trong đó cần làm rõ việc phân cấp, phân quyền trong quản lý tài sản, tài chính, con người đối với các tổ chức chính trị - xã hội để đảm bảo tính độc lập tương đối, trách nhiệm của các tổ chức chính trị xã hội”, ông Thanh đề xuất.

Cũng theo Chủ tịch Ủy ban MTTQ thành phố Đà Nẵng, hiện nay Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố và Ban Thường vụ của các tổ chức chính trị - xã hội đang chỉ đạo các xã để chuẩn bị các nội dung để tổ chức đại hội cho kịp với tiến độ yêu cầu. Hiện nay đã có hướng dẫn của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, nhưng riêng đối với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam chưa có hướng dẫn về Đại hội ở các xã, phường. Rất mong Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam quan tâm, sớm ban hành hướng dẫn để đảm bảo việc tổ chức đại hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội được triển khai đồng bộ.

Nêu những vướng mắc của địa phương liên quan đến phân định quản lý, điều hành ngân sách đối với Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh Sơn La Vi Đức Thọ cho rằng, qua thực tiễn của các sở ngành chuyên môn, cũng như văn bản, các nội dung liên quan đến phân cấp quản lý cán bộ để giao được kinh phí cho các đơn vị phải có giao biên chế.

Liên quan đến nội dung này, đề nghị Trung ương kiến nghị Bộ Tài chính có hướng dẫn cụ thể để các tỉnh triển khai thực hiện. Cùng với đó, Bộ Nội vụ có hướng dẫn để phân cấp cho địa phương, Nếu không có hướng dẫn phân cấp về biên chế cũng như về kinh phí thì tính độc lập của các tổ chức chính trị-xã hội gần như không có và rất khó trong triển khai nhiệm vụ của các tổ chức chính trị - xã hội.

Đối với nội dung tổ chức đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các xã phường, ông Thọ kiến nghị Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội Trung ương sẽ sớm ban hành hướng dẫn để ban hành dự thảo Điều lệ của các tổ chức để triển khai tổ chức đại hội.

Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Nguyễn Thị Thu Hà phát biểu kết luận Hội nghị

Bộ máy mới, sức sống mới, năng lượng mới, kết quả mới

Trao đổi tại Hội nghị, đối với công tác Đảng, Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Nguyễn Thị Thu Hà cho rằng, hoạt động của Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tỉnh cần đảm bảo sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện, thường xuyên của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Thành ủy.

“Liên quan đến các kiến nghị về việc thành lập tổ chức Đảng trực thuộc Ban Thường vụ Tỉnh ủy, vấn đề này Bộ Chính trị sẽ quyết định, Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam sẽ tập hợp và phản ánh tại các kỳ họp”, Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Nguyễn Thị Thu Hà thông tin và cho biết, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam sẽ đề xuất Ban Tổ chức Trung ương tham mưu Ban Bí thư chỉ đạo các tỉnh, thành ủy nghiên cứu bổ sung vào Quy chế làm việc của cấp ủy cấp tỉnh, thành ủy cho phép Đảng ủy Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tỉnh trực tiếp báo cáo, trình một số nội dung công việc đến Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Thành ủy.

Liên quan đến nội dung một số tỉnh chưa thống nhất việc giao biên chế của cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Nguyễn Thị Thu Hà cho biết, hiện nay, đầu mối về biên chế và kinh phí ở Trung ương chỉ có một đầu mối giao là Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, không giao cho các tổ chức chính trị - xã hội. Đây chính là căn cứ để giao một đầu mối về Mặt trận cấp tỉnh.

Tuy nhiên phải làm rõ tính độc lập tương đối và tính trực thuộc của các tổ chức chính trị - xã hội. Trung ương hiện nay đang xây dựng một số văn bản về quy chế mẫu, mối quan hệ công tác, một số nội dung về tài chính, tài sản. Ngoài ra nhiều nội dung khác cũng  đang trong quá trình xây dựng và cơ bản phấn đấu sẽ hoàn thành trước ngày 20/8/2025.

Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Nguyễn Thị Thu Hà phát biểu kết luận Hội nghị

Theo Phó Chủ tịch Tổng Thư ký Nguyễn Thị Thu Hà, Quyết định 304-QĐ/TW của Bộ Chính trị đã nêu rõ cơ quan Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam sẽ định hướng hoạt động và quản lý về biên chế, quản lý về kinh phí, quản lý chung về tài sản của các tổ chức chính trị - xã hội. Tuy nhiên, các tổ chức chính trị - xã hội vẫn có tính độc lập tương đối, có tư cách pháp nhân riêng, có tài khoản và con dấu riêng, có điều lệ riêng và tiến hành tổ chức Đại hội theo nhiệm kỳ.

“Tính độc lập và tính trực thuộc không hề mâu thuẫn nhau và quan hệ biện chứng với nhau. Trong quá trình tổ chức thực hiện, chúng ta phải phân định rõ ràng vai trò, vị trí, chức năng, nhiệm vụ”, Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Nguyễn Thị Thu Hà nói.

Chia sẻ với khó khăn mà các địa phương phản ánh liên quan đến tài chính, tài sản và điều kiện làm việc, Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Nguyễn Thị Thu Hà đề nghị Mặt trận các địa phương cần tổng hợp và có ý kiến chính thức với Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Thành ủy, với  cấp ủy chính quyền địa phương để tạo điều kiện thuận lợi cho Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội hoạt động.

Phó Chủ tịch Hà Thị Nga phát biểu tại Hội nghị

Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Nguyễn Thị Thu Hà cũng cho biết, UBTƯ MTTQ Việt Nam sẽ chung tay để hỗ trợ các địa phương. Trên cơ sở báo cáo của các tỉnh thành phố, nếu thấy các địa bàn thực sự còn rất khó khăn, Trung ương sẽ có hình thức phù hợp để hỗ trợ, nhất là đối với các xã khó khăn, vùng sâu vùng xa. Ngay tại thời điểm hiện nay sẽ là hỗ trợ về chuyển đổi số.

Đối với các kiến nghị sớm ban hành điều lệ và thông tri hướng dẫn, Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Nguyễn Thị Thu Hà cho biết, theo Chỉ thị số 48-CT/TW của Ban Bí thư, Đại hội đại biểu toàn quốc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nhiệm kỳ 2026 - 2031 hoàn thành trong tháng 5/2026; đại hội đại biểu toàn quốc của các tổ chức chính trị - xã hội hoàn thành trong tháng 6/2026. Tại Đại hội sẽ thông qua Điều lệ. Bởi vậy Ban Tổ chức, Kiểm tra - Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam cần hướng dẫn việc sửa đổi Điều lệ sao cho phù hợp với tình hình thực tế.

Bà Nguyễn Thị Tuyến, Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam, Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam phát biểu tại Hội nghị

Về những vướng mắc liên quan tới cơ chế tài chính, Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Nguyễn Thị Thu Hà cho biết, theo Quy định số 301-QĐ/TW ngày 09/6/2025 của Ban Bí thư về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy Cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã nêu rõ nguyên tắc: Bảo đảm sự lãnh đạo của cấp uỷ đảng; tổ chức thực hiện hiệu quả chức năng, nhiệm vụ của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội hoạt động theo Điều lệ của mỗi tổ chức và quy định của Đảng, Nhà nước có liên quan, có con dấu, tài khoản riêng, bảo đảm nguyên tắc các tổ chức chính trị - xã hội hoạt động trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đồng thời phát huy tính hiệu quả, chủ động, sáng tạo của mỗi tổ chức (độc lập tương đối).

Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Nguyễn Thị Thu Hà khẳng định, với tư duy mới, cách làm mới, sản phẩm mới, UBTƯ MTTQ Việt Nam sẽ tiếp tục tạo điều kiện, đồng hành với Ủy ban MTTQ các tỉnh, thành phố, các tổ chức chính trị - xã hội để tháo gỡ khó khăn vướng mắc trong các tác điều hành, vận hành.

Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Nguyễn Thị Thu Hà tin tưởng sau Hội nghị, những khó khăn, vướng mắc sẽ được tháo gỡ, góp phần đưa công tác Mặt trận sang trang mới, bộ máy mới, sức sống mới, năng lượng mới, kết quả mới.

Đại biểu tại điểm cầu Trung ương giải đáp những vướng mắc mà Ủy ban MTTQ Việt Nam các tỉnh, thành phố đề cập

Hương Diệp - ảnh Minh Hiển