Người Việt Nam ở nước ngoài tham quan Bảo tàng TPHCM

Lợi thế chiến lược cho Việt Nam bứt phá

Nhìn lại chặng đường đổi mới gần 40 năm, có thể khẳng định Việt Nam đã bước sang một giai đoạn phát triển mới với khát vọng vươn mình trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao vào năm 2045. Đảng và Nhà nước xác định đội ngũ trí thức Việt Nam ở nước ngoài là nguồn lực đặc biệt quan trọng, là một phần không thể tách rời trong chiến lược phát triển quốc gia.

Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội nghị Trung ương 9 khóa XIII đã nhấn mạnh một trong những nhiệm vụ trọng tâm là thu hút ít nhất 100 chuyên gia Việt kiều hàng đầu về nước giai đoạn 2025-2027, cùng với cơ chế đãi ngộ đặc biệt. Quan điểm của Đảng, Nhà nước cho thấy quyết tâm chính trị cao trong việc đổi mới tư duy và cách tiếp cận với nguồn lực chất xám Việt toàn cầu.

Hiện có hơn 600.000 trí thức, chuyên gia người Việt đang làm việc tại nhiều quốc gia phát triển, đảm nhiệm các vị trí chủ chốt trong lĩnh vực bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, sinh học, vật liệu mới, năng lượng xanh, y khoa, quản trị… Đây là “tài nguyên chất xám toàn cầu của Việt Nam”, là cầu nối quan trọng giúp chuyển giao công nghệ, tiêu chuẩn quốc tế, kinh nghiệm quản lý và tri thức mới vào trong nước.

Tuy nhiên, để nguồn lực này thật sự trở thành động lực phát triển, cần có cơ chế vượt khung, mang tính đột phá, tháo gỡ các rào cản về thủ tục hành chính, công nhận văn bằng, cấp phép hành nghề, cũng như tạo lập môi trường làm việc cởi mở, sáng tạo và minh bạch.

Để hiện thực hóa các đột phá chiến lược nêu trong dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng, cần triển khai đồng bộ chính sách đãi ngộ đặc biệt, gắn hiệu quả cống hiến với lợi ích thực tế; áp dụng cơ chế hợp đồng linh hoạt, thu nhập cạnh tranh quốc tế; đồng thời khuyến khích mô hình làm việc bán thời gian, hợp tác theo nhiệm vụ, tạo điều kiện để chuyên gia vừa nghiên cứu vừa thương mại hóa sản phẩm.

Song song đó, việc xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, phát triển nền tảng dữ liệu quốc gia kết nối trí thức Việt toàn cầu, thành lập quỹ xuyên quốc gia hỗ trợ nghiên cứu và khởi nghiệp công nghệ là những bước đi cần thiết. Mạng lưới trí thức Việt kiều tại các nước nên được gắn kết chặt chẽ hơn với các đại sứ quán, cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, trở thành đầu mối kết nối với viện, trường, doanh nghiệp trong nước.

Nếu những chính sách này được triển khai nhất quán, lâu dài và có tính cạnh tranh quốc tế, Việt Nam sẽ khơi thông được tiềm năng to lớn của đội ngũ trí thức Việt trên khắp thế giới, biến sức mạnh trí tuệ toàn cầu thành lợi thế chiến lược cho phát triển đất nước.

Đồng hành cùng khát vọng phát triển đất nước

Với trách nhiệm của một công dân Việt Nam ở nước ngoài, trí thức người Việt Nam ở nước ngoài không chỉ mang trong mình tri thức toàn cầu, mà còn có tình yêu sâu nặng và khát vọng đóng góp cho đất nước. Trí thức người Việt Nam ở nước ngoài sẵn sàng tham gia vào những lĩnh vực nền tảng mà dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng đã xác định ưu tiên.

Đặc biệt là khoa học - công nghệ, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học; chuyển đổi số toàn diện, xây dựng chính phủ số, kinh tế số và xã hội số; phát triển công nghiệp xanh, kinh tế tuần hoàn, năng lượng sạch. Đồng thời, góp phần bảo đảm tiến bộ, công bằng xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân. Đó chính là con đường để Việt Nam phát triển nhanh và bền vững, gắn kết tăng trưởng kinh tế với phát triển con người, khẳng định vị thế quốc gia trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Với khát vọng được cống hiến cho đất nước, trí thức người Việt Nam ở nước ngoài mong muốn Nhà nước có chính sách thu hút nhân tài bằng nhiều hình thức đa dạng. Trong đó, có các chương trình “chuyên gia kiều bào đồng hành cùng viện, trường - doanh nghiệp”; xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, nơi chuyên gia vừa nghiên cứu vừa thương mại hóa sản phẩm.

Đồng thời, có cơ chế hỗ trợ hành chính, pháp lý đồng bộ, xây dựng cơ sở dữ liệu trí thức Việt toàn cầu. Mở rộng mô hình kết nối theo chiều sâu với các đại sứ quán, cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài đóng vai trò kết nối các đầu mối ở mỗi quốc gia; liên kết chặt chẽ với các hội trí thức, cộng đồng chuyên gia Việt Nam tại các nước…

Theo Báo Saigongiaiphong