Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà

Theo đó, thực hiện Nghị quyết số 60-NQ/TW ngày 12/4/2025 của Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp, Bộ Chính trị đã có Kết luận số 150-KL/TW, Ban Chỉ đạo của Chính phủ đã có Công văn số 03/CV-BCĐ và Công văn số 11/CV-BCĐ hướng dẫn xây dựng phương án nhân sự cấp ủy và lãnh đạo, quản lý tại Ủy ban nhân dân xã, phường, đặc khu trực thuộc cấp tỉnh.

Theo yêu cầu của Bộ Chính trị, Ban Bí thư tại Kết luận số 160-KL/TW về chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với thực hiện mô hình chính quyền địa phương 02 cấp, hiện nay Chính phủ đang khẩn trương hoàn thiện Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) và xây dựng 28 nghị định về phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương các cấp, bảo đảm thực hiện đúng phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, đáp ứng yêu cầu quản trị địa phương hiện đại, chuyên nghiệp và phục vụ nhân dân.

Theo đó, sẽ có 1065 nhiệm vụ, thẩm quyền của cấp huyện hiện nay được chuyển giao cho cấp xã mới thực hiện và các nhiệm vụ mới theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi).

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Chủ tịch Quốc hội trong việc triển khai thực hiện phân cấp, phân quyền gắn với thực hiện mô hình chính quyền địa phương 02 cấp, Bộ Nội vụ đề nghị đồng chí Bí thư tỉnh ủy, thành ủy và đồng chí Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo việc sắp xếp, bố trí cán bộ, công chức giữ các chức danh lãnh đạo, quản lý tại Ủy ban nhân dân và cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã mới như sau:

Bảo đảm đáp ứng đủ tiêu chuẩn, điều kiện theo các hướng dẫn có liên quan của Bộ Chính trị, Ban Chỉ đạo của Chính phủ và quy định cụ thể của địa phương về tiêu chuẩn, tiêu chí lựa chọn cán bộ khi sắp xếp.

Ưu tiên bố trí, lựa chọn cán bộ có năng lực lãnh đạo, kinh nghiệm quản lý nhà nước, có tư duy đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì sự nghiệp chung để đảm nhiệm các vị trí lãnh đạo, quản lý của Ủy ban nhân dân và cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã mới, đặc biệt là vị trí Chủ tịch Ủy ban nhân dân do khối lượng công việc, yêu cầu nhiệm vụ của cấp xã mới là rất lớn khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 02 cấp và đẩy mạnh phân cấp, phân quyền.

Kịp thời rà soát phương án nhân sự của cấp xã mới đã xây dựng; trường hợp cán bộ, công chức dự kiến sắp xếp, bố trí chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ thì điều động, tăng cường cán bộ, công chức lãnh đạo, quản lý có năng lực, kinh nghiệm từ cấp tỉnh xuống cấp xã.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Cả nước còn tổng số 3.321 đơn vị hành chính cấp xã 

Trước đó, chiều 5/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua về nguyên tắc các nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã năm 2025 với 100% thành viên có mặt tán thành.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, trên cơ sở đề nghị của UBND 63 tỉnh, thành phố và của Bộ Nội vụ, Chính phủ đã có 34 tờ trình (kèm theo hồ sơ Đề án) trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã năm 2025 của 34 tỉnh, thành phố mới dự kiến hình thành sau khi sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh.

Trong tổng số 10.035 đơn vị hành chính cấp xã hiện nay của cả nước, có 9.907 đơn vị hành chính cấp xã (7.571 xã, 1.719 phường và 617 thị trấn) thực hiện sắp xếp và 128 đơn vị hành chính cấp xã (123 xã, 5 phường) không thực hiện sắp xếp (giữ nguyên) do đã đạt cả 2 tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số hoặc có yếu tố đặc thù (vị trí biệt lập) theo quy định của Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH15.

Các tỉnh, thành phố đã xây dựng 3.193 phương án sắp xếp 9.907 đơn vị hành chính cấp xã để hình thành 3.193 đơn vị hành chính cấp xã mới (2.498 xã, 682 phường và 13 đặc khu), giảm 6.714 đơn vị.

Kết quả sau khi thực hiện sắp xếp, cả nước còn tổng số 3.321 đơn vị hành chính cấp xã (2.621 xã, 687 phường và 13 đặc khu), giảm 6.714 đơn vị hành chính cấp xã (đạt tỷ lệ giảm 66,91%).

Có tổng số 3.036/3.193 đơn vị hành chính cấp xã sau sắp xếp (đạt tỷ lệ 95,08%) bảo đảm định hướng tiêu chuẩn quy định tại Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH15.

157/3.193 đơn vị hành chính cấp xã (chiếm tỷ lệ 4,92%) chưa đạt định hướng tiêu chuẩn nhưng không thể sắp xếp thêm với các đơn vị hành chính cấp xã liền kề.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định việc sáp nhập ĐVHC cấp xã từ 10.035 xã còn là 3.321 xã.

Chủ tịch Quốc hội đánh giá cao sự chuẩn bị của Chính phủ, Bộ Nội vụ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp. Chủ tịch Quốc hội ghi nhận Bộ Nội vụ vừa qua đã thực hiện hết sức khẩn trương trên tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng”, làm việc với các địa phương; việc sáp nhập lần này đã tổ chức lấy ý kiến nhân dân trực tiếp từng hộ gia đình, từng người dân; các địa phương rất quan tâm và chủ động trong thực hiện chủ trương này.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị, Nghị quyết cần thể hiện gọn, rõ, bảo đảm tính pháp lý, tuân thủ các quy định của Đảng, Nhà nước và quy định pháp luật. Bộ Nội vụ, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cần tiếp tục rà soát tên các đơn vị hành chính, các thông số bảo đảm chính xác, đúng và trúng khi Nghị quyết được ban hành.

Cùng với đó, bảo đảm Nghị quyết được triển khai theo lộ trình kế hoạch mà Ban Chỉ đạo Trung ương đã đề ra; tiếp tục tuyên truyền để tạo sự đồng thuận của người dân.

Quan trọng nhất, theo Chủ tịch Quốc hội là phải quan tâm đến công tác cán bộ sau sắp xếp, giải quyết chính sách đối với các cán bộ chuyên trách, cán bộ bán chuyên trách. Trong 3.321 xã sau sắp xếp thì sẽ chọn ai là lãnh đạo, ai là Bí thư, Phó Bí thư, ai là Chủ tịch HĐND, Phó Bí thư nào là Chủ tịch UBND?

"Chủ tịch UBND phải là cán bộ có kinh nghiệm, am hiểu về quản lý nhà nước. Vị trí này hết sức quan trọng bởi sẽ có hơn 1.000 nhiệm vụ ở cấp huyện chuyển về cho cấp xã. Bên cạnh đó là những nhiệm vụ cấp tỉnh giao trực tiếp cho cấp xã để phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh, xây dựng hệ thống chính quyền. Mục tiêu là xã mạnh thì tỉnh mạnh, tỉnh mạnh thì Trung ương mạnh. Do đó, Bộ Nội vụ cần tiếp tục chỉ đạo để địa phương quán triệt nội dung này”, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu.

Bên cạnh đó, Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý vấn đề xử lý tài sản dôi dư sau sắp xếp ĐVHC để tránh trường hợp “chỗ cần thì không có, mà chỗ có thì không sử dụng”.

Đối với Đề án sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, Nghị quyết cũng khác so với trước đây là chỉ quy định những nguyên tắc chung rồi sau đó Chính phủ tiếp tục ban hành nghị định hướng dẫn, các bộ liên quan sẽ có thông tư hướng dẫn địa phương.

“Phân cấp, phân quyền cũng phải có sự tính toán, ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo trong việc thực hiện sắp xếp ĐVHC và tuyên truyền, phổ biến pháp luật”, Chủ tịch Quốc hội lưu ý.

Nhấn mạnh sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh, cấp xã là nhiệm vụ cực kỳ quan trọng và rất phức tạp, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, điều này đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng, tuân thủ pháp luật, tính toán trúng và đúng vì liên quan tới tinh gọn bộ máy, trên hết là bảo đảm ổn định chính trị và an ninh, quyền lợi của người dân. Cùng với đó, phải thông suốt từ trong bộ máy cho đến người dân thì mới có thể thực hiện thành công, góp phần thực hiện chủ trương lớn của Đảng.

“Trong giai đoạn lịch sử, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội quyết định những vấn đề lịch sử của đất nước, người dân kỳ vọng vào đợt sắp xếp ĐVHC lần này để chúng ta tạo ra động lực mới, diện mạo mới cho phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và một bộ máy tinh gọn”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

pv