Ông Hầu A Lềnh, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy dự và thực hiện nghi thức khánh thành nhà mới cho gia đình ông Mai Trung Liên, thương binh hạng 4/4, thôn Nà Han, xã Ngọc Đường. Ảnh: Văn Nghị

Gian nan “cõng” nhà lên núi

“Làm cái nhà này, cả bản phải cõng từng viên gạch bi lên dốc, không thì không có vật liệu mà làm đâu” - câu nói giản dị của anh Sùng Chứ Co, thôn Há Đề, xã Lũng Phìn gói trọn nỗi gian nan mà những con người nơi đây đã trải qua. Ở Tuyên Quang, việc vận chuyển vật liệu xây dựng hoàn toàn bằng sức người không phải là chuyện hiếm. Có hộ chỉ phải gùi, vác vài chục mét nhưng có những gia đình phải vượt qua vài kilômét đường mòn lưng chừng dốc. Ngày nào trời mưa, đường đất trơn trượt, vài người phải cùng nhau đẩy, kéo mới lên được dốc.

Gia đình anh Đặng Văn Mành, thôn Nặm Ngặt, xã Thanh Thuỷ chia sẻ niềm vui được sống trong căn nhà mới với cán bộ, chiến sỹ Đồn Biên phòng Cửa khẩu Quốc tế Thanh Thủy

Tại thôn Mã Hoàng Phìn, xã Minh Tân ngôi nhà cũ của ông Hầu Mí Phương nằm chênh vênh trên sườn núi, gió lùa tứ phía. Con đường độc đạo vào nhà là một lối mòn nhỏ hẹp, lầy lội sau mỗi cơn mưa. Để xây nhà cho ông, những người lính biên phòng, những thanh niên tình nguyện và bà con trong bản đã dùng sức người, từng bước, từng bước một, “cõng” từng bao xi măng, từng viên gạch lên dốc.

Đại úy Phàn Thế Hà, Chính trị viên phó Đồn Biên phòng Cửa khẩu Quốc tế Thanh Thủy chia sẻ: “Có những hôm mưa lớn, đường trơn trượt, chúng tôi phải dùng dây thừng để kéo xe, chỉ sợ ngã cả người lẫn vật liệu. Đó không chỉ là gạch, là xi măng mà là của cả một giấc mơ được cõng trên vai”.

Để giúp đỡ các hộ nghèo làm nhà, đoàn viên, thanh niên các xã đã hình thành các “Đội Thanh niên xung kích” hay “đội mô tô tình nguyện” để vận chuyển vật liệu miễn phí. Anh Nông Viết Bảo là thành viên của “đội mô tô tình nguyện” tại xã Mèo Vạc. Anh Bảo kể: “Đường lên bản dốc dựng đứng, xe tải không vào được. Chúng tôi đã dùng xe máy chở từng bao xi măng, từng tấm tôn. Dù vất vả, nhưng ai cũng thấy vui, vì mỗi chuyến đi là một lần chúng tôi mang giấc mơ về nhà mới đến gần hơn với bà con”.

Tại nhiều bản làng vùng sâu, vùng xa, việc thiếu điện lưới quốc gia đã trở thành một thách thức lớn đối với hành trình cõng nhà lên núi.Giữa bốn bề núi đá, thôn Lăng Mu, xã Linh Hồ không có điện lưới. Thôn có 2 hộ thuộc diện xóa nhà tạm. Ông Chương Văn Màn, Trưởng thôn Lăng Mu chia sẻ: “Bà con đóng góp tiền để kéo dây điện từ thôn khác về, gần 4 km đường rừng. Điện có rồi đấy nhưng yếu lắm nên chúng tôi phải trộn bê tông bằng tay, vừa tốn sức, vừa mất thời gian. Nhưng dù sao, có điện để thắp sáng ban đêm, có nước để sinh hoạt đã là mừng lắm rồi. Nhìn những ngôi nhà dần thành hình, ai cũng thấy mọi vất vả đều xứng đáng”.

Nếu khó khăn về vật chất có thể giải quyết bằng sức người và những giải pháp sáng tạo thì rào cản về văn hóa, phong tục lại là một thách thức khác. Tại thôn Đầm Hồng 2, xã Chiêm Hóa, gia đình bà Vũ Thị Hiền nằm trong diện xóa nhà tạm nhưng vướng phải một rào cản. Thầy cúng “phán” năm nay bà Hiền không được tuổi làm nhà mà phải 2 năm nữa mới được tuổi, khiến gia đình lo lắng và chần chừ.

Người dân xã Bản Máy vận chuyển vật liệu làm nhà

Để giải quyết vấn đề cho hộ dân, bà Phạm Thị Mến, Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Đầm Hồng 2 đã nhanh chóng đứng ra cho gia đình bà Hiền mượn tuổi làm nhà. Bà Mến chia sẻ: “Mình không muốn người dân mất đi cơ hội làm nhà mới chỉ vì phong tục tập quán nên mình đã cho mượn tuổi để người dân khởi công làm nhà đúng tiến độ”.

Câu chuyện cán bộ xã, thôn đứng ra cho hộ nghèo mượn tuổi làm nhà diễn ra ở nhiều địa bàn thể hiện sự nhanh nhạy trách nhiệm của nhiều hộ dân. Bên cạnh đó nhiều cán bộ đồng hành gánh vác các bước làm nhà cho dân như chính ngôi nhà của mình. Anh Ma Doãn La, Trưởng thôn Nông Tiến 1, xã Trung Hà chia sẻ: “Khó khăn lớn nhất là nhiều hộ nghèo không có đủ tiền đối ứng, lại đi làm ăn xa nên không thể giám sát. Chúng tôi phải trở thành chủ thầu không lương, dùng uy tín của mình lo từ việc mua vật liệu, quản lý tài chính đến huy động nhân lực địa phương. Đôi khi, chúng tôi phải tạm ứng tiền túi để đảm bảo tiến độ, vì nếu không làm vậy, giấc mơ về một ngôi nhà mới của bà con sẽ mãi chỉ là giấc mơ”.

“Trên dưới đồng lòng, dọc ngang thông suốt”

Theo ông Hà Trung Kiên, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh, tỉnh xác định tuyên truyền, vận động, tập hợp sức mạnh của toàn dân trong tham gia thực hiện xóa nhà tạm, dột nát là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của công tác mặt trận, từ đó tích cực triển khai nhiều giải pháp nhằm huy động nguồn lực xã hội hóa.

Các cơ quan, đơn vị, ban ngành, xã, phường huy động lực lượng đoàn viên, hội viên, Công an, Quân đội tham gia giúp hộ dân vận chuyển vật liệu, hỗ trợ ngày công xây dựng. Đặc biệt, nhiều hộ nghèo, hộ dân tộc thiểu số còn được hỗ trợ thêm kinh phí, vật liệu cho các hộ làm nhà phù hợp với bản sắc, phong tục tập quán từng dân tộc.

Tỉnh đã công bố 3 mẫu nhà điển hình phù hợp với đặc thù miền núi, đảm bảo tiêu chuẩn “3 cứng”. Trong quá trình thực hiện xuất hiện những mô hình sáng tạo như: mô hình “Chìa khóa trao tay” - các tổ chức đoàn thể đứng ra chủ trì, hỗ trợ vật liệu, tạm ứng tiền cho thợ để đảm bảo tiến độ và chất lượng; mô hình “Ngôi nhà 2.000 đồng” của Công an tỉnh - mỗi cán bộ, chiến sĩ tự nguyện đóng góp 2.000 đồng mỗi ngày vào một quỹ chung để góp tiền xây nhà cho hộ nghèo…

Căn nhà anh Sùng Chứ Co, thôn Há Đề, xã Lũng Phìn được dựng lên nhờ sự giúp sức của cả cộng đồng

Thông qua Quỹ “Vì người nghèo”, Ủy ban MTTQ tỉnh tiếp nhận trên 355 tỷ đồng ủng hộ xóa nhà tạm, dột nát trên địa bàn. Ngoài việc đóng góp ủng hộ về kinh phí, các nhà hảo tâm, thiện nguyện, lực lượng Công an, Quân đội, cấp ủy, chính quyền địa phương và các tổ chức, đoàn thể, nhân dân đã chung tay đóng góp bằng ngày công lao động.

Với những cách làm sáng tạo, linh hoạt, những ngôi nhà kiên cố, khang trang dần mọc lên trên khắp các bản làng Tuyên Quang. Đến nay, tỉnh đã hoàn thành mục tiêu xóa 15.064 căn nhà tạm, trong đó có 11.511 nhà xây mới và 3.553 nhà được cải tạo, sửa chữa. Đây là kết quả của một kỳ tích được tạo nên từ những bài học sâu sắc về sự đồng lòng và niềm tin.

Nụ cười rạng rỡ của anh Chu Thống Tài, xã Quản Bạ, một người đàn ông đơn thân với nhận thức hạn chế, đã nói lên tất cả. Sau 16 ngày, ngôi nhà cấp 4 kiên cố 72 m2 đã hoàn thiện, trở thành “giấc mơ” chỉ có được nhờ tình người.

Anh Chu Thống Ngọc, anh trai của anh Tài, nghẹn ngào: “Họ hỗ trợ cả ngày lẫn đêm, không quản ngại rét buốt”. Ngôi nhà trị giá hơn 100 triệu đồng được dựng lên không chỉ bằng 60 triệu đồng hỗ trợ từ nhà nước và hàng chục triệu đồng từ cộng đồng, mà còn bằng hàng trăm ngày công lao động, bằng “tình nghĩa” của bà con lối xóm. Đó là biểu tượng của lòng nhân ái, của sức mạnh đoàn kết vượt qua mọi hoàn cảnh.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị tổng kết Chương trình triển khai xóa nhà tạm nhà dột nát trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang năm 2025, Bí thư Tỉnh ủy Hầu A Lềnh nhấn mạnh: Với xuất phát điểm là tỉnh miền núi, địa bàn rộng, người dân còn nhiều khó khăn, nguồn lực còn hạn chế, việc hoàn thành xóa 15.064 căn nhà tạm, dột nát chỉ trong thời gian ngắn là một “kỳ tích”. Đây là thành quả rất đáng tự hào, minh chứng cho sự đồng lòng của cả hệ thống chính trị, sự vào cuộc của cộng đồng doanh nghiệp và sự hưởng ứng tích cực của nhân dân, thể hiện sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc trong giai đoạn mới.

Quá trình thực hiện, tỉnh Tuyên Quang đã nhận định và rút ra một số bài học kinh nghiệm. Trong đó, tỉnh triển khai có trọng tâm, trọng điểm với phương châm “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, MTTQ và các đoàn thể hỗ trợ, nhân dân làm chủ”; chủ động, quyết tâm, quyết liệt chỉ đạo sâu sát trong quá trình thực hiện. Đồng thời, tỉnh xác định chính quyền địa phương các cấp có vai trò quyết định đến sự thành công của chương trình; gắn trách nhiệm người đứng đầu; tăng cường đôn đốc, kiểm tra, giám sát, động viên, khen thưởng, phê bình, nhắc nhở kịp thời.

Kỳ tích Tuyên Quang không chỉ mang lại mái ấm cho hàng nghìn hộ dân, mà còn là một hình mẫu về cách làm, về phương thức huy động nguồn lực và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc. Điều đó chứng minh rằng, khi có một ý chí kiên định, một tấm lòng vì dân, và một sự đồng lòng từ trên xuống dưới, không có khó khăn nào là không thể vượt qua.

Theo Báo Tuyên Quang